Trong khi công nghệ đang được tội phạm tận dụng triệt để thì cơ quan chức năng lại chậm trễ hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Phòng chống mua bán người.

Sáng 23/8 Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về tình hình thực hiện pháp luật về phòng chống mua bán người giai đoạn 2012 - 2017.

Lợi dụng Facebook để tiếp cận, lừa gạt

Theo các báo cáo của các cơ quan chức năng, thời gian qua tội phạm mua bán người đã xảy ra và có dấu hiệu xảy ra ở 63 tỉnh, thành. Chủ yếu là mua bán người ra nước ngoài (chiếm trên 85% số vụ), tập trung chủ yếu qua các tuyến biên giới trên đất liền giữa Việt Nam với Trung Quốc, Campuchia, Lào, trong đó Trung Quốc chiếm trên 75%.

Từ 2012 - 2017 số nạn nhân bị mua bán và nghi vấn mua bán theo báo cáo của Bộ Công an là 3.090 người. 2.571 người đã trở về, trong đó tự trở về là 1.237 người, 519 người chưa trở về. 90% số nạn nhân bị mua bán là phụ nữ, trẻ em.

Thông tin từ phiên giải trình cũng cho biết, nạn nhân bị bán ra nước ngoài chiếm trên 98%, sang Trung Quốc chiếm trên 90%. Đáng chú ý là một số trường hợp nạn nhân là nam giới bị lừa qua Trung Quốc để bán thận.

Cụ thể, theo báo cáo của Cần Thơ thì có 8 trường hợp là nam giới bị lừa qua Trung Quốc bán thận.

Báo cáo của Bộ Quốc phòng cho biết, từ 2012 - 2017 số nạn nhân được giải cứu, tiếp nhận và tự trở về là 1.235 người, số nạn nhân nghi mua bán chưa trở về 208 người.

Cơ quan cảnh sát điều tra đã khởi tố 1.021 vụ án, 2035 bị can, chiếm 97,3% số tin báo, tố giác đã tiếp nhận, xử lý.

Công tác xét xử các vụ án liên quan đến tội phạm mua bán người đảm bảo kịp thời, nghiêm minh, theo báo cáo của toà án.

Đánh giá tình hình, báo cáo của Uỷ ban Tư pháp lưu ý về những phương thức, thủ đoạn mới trong mua bán người.

Đó là, việc tiếp cận và làm quen với nạn nhân thay vì trực tiếp thì hiện nay xu hướng ngày càng nhiều đối tượng phạm tội thông qua các trang mạng xã hội và điện thoại thông minh để tiếp cận nạn nhân.

Một số nơi xuất hiện hiện tượng các đối tượng phạm tội giả danh lực lượng chức năng để lừa gạt, cưỡng ép nạn nhân. Đối tượng người Việt Nam dùng tên, hình ảnh đại diện giả trên Facebook mặc lễ phục bộ đội biên phòng làm quen, kết bạn và lừa bán nạn nhân. Đối tượng người Trung Quốc giả danh công an, biên phòng Trung Quốc trà trộn kiểm tra, kiểm soát, theo dõi người qua lại biên giới để phạm tội.

6 năm chưa có thông tư hướng dẫn

Trình bày báo cáo của Bộ Công an, Thứ trưởng Lê Quý Vương cho biết, phòng chống mua bán người đã và đang gặp khó khăn, vướng mắc trên nhiều mặt.

Đáng chú ý, Luật Phòng chống mua bán người có hiệu lực đã hơn 6 năm nhưng đến nay các bộ ngành chức năng chưa tham mưu Chính phủ ban hành nghị định trên cơ sở đó ban hành thông tư hướng dẫn chi tiết thi hành luật.

Việc này có trách nhiệm của Bộ Công an khi tham mưu cho Thủ tướng phê duyệt kế hoạch triển khai thi hành luật không đề cập việc  giao cho bộ ngành nào chủ trì xây dựng nghị định, thông tư hướng dẫn. Mặt khác, Bộ Công an cũng chưa ban hành được thông tư quy định chi tiết các biện pháp bảo vệ an toàn cho nạn nhân bị mua bán và thân thích của họ.

Theo Thứ trưởng Vương, tội phạm mua bán người trong nước còn tiềm ẩn và chưa được khảo sát, đánh giá. Công tác điều tra, nắm tình hình quản lý đối tượng còn hạn chế, thậm chí chủ quan cho rằng không có tội phạm mua bán người nên chưa đáng giá đúng thực trạng cũng như xu hướng hoạt động của tội phạm.

Sự quan tâm chưa đúng mức đến công tác phòng ngừa tội phạm mua bán người cũng được coi là một trong những nguyên nhân dẫn đến hạn chế của công tác này.