TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
World Expo lớn nhất trong lịch sử bế mạc
World Expo Thượng Hải - kỳ hội chợ thế giới lớn nhất và tốn kém nhất trong lịch sử - đã kết thúc hôm 31/10
World Expo Thượng Hải - kỳ hội chợ thế giới lớn nhất và tốn kém nhất trong lịch sử - đã kết thúc hôm 31/10, sau 6 tháng diễn ra tại Thượng Hải, Trung Quốc.
Bắt đầu đón khách từ ngày 1/5, sự kiện này cho tới ngày kết thúc đã thu hút hơn 70 triệu lượt khách tham quan, vượt qua mọi kỷ lục xác lập tại các kỳ triển lãm trước đây của Trung Quốc.
Nhân dịp này, VnEconomy điểm lại một số thông tin thú vị về World Expo Thượng Hải trong thời gian diễn ra sự kiện.
1. Đắt nhất, lớn nhất
Để chuẩn bị cho World Expo Thượng Hải, Trung Quốc đã chi tới 28,6 tỷ Nhân dân tệ (4,3 tỷ USD), gấp đôi số tiền chuẩn bị cho Olympic Bắc Kinh hồi 2008. Tuy nhiên, theo một số báo lớn của Trung Quốc, số tiền thực tế, bao gồm nâng cấp, chỉnh trang, xây dựng mới lên đến gần 58 tỷ USD.
Cụ thể, theo thông báo của chính quyền Thượng Hải, họ đã tốn 45 tỷ USD để nâng cấp cơ sở hạ tầng thành phố, trong đó có xây dựng tuyến tàu điện ngầm dài nhất thế giới và hai sân bay mới. 700 triệu USD cũng được dùng để nâng cấp khu vực bến Thượng Hải, xây công viên, cầu, đường mới.
Phần đất dành cho hội chợ gấp đôi diện tích nước Monaco và to gấp 20 lần hội chợ World Expo lần trước tổ chức tại Tây Ban Nha hồi 2008. Toàn bộ khu vực dành cho sự kiện này rộng 5,3 km2, ở hai bờ sông Hoàng Phố.
Tờ New York Times cho biết, sau khi giành được quyền tổ chức World Expo 2010 vào năm 2002, Thượng Hải bắt đầu giải tỏa khoảng 3,6 km2 tại khu vực sông Hoàng Phố, buộc di dời 18.000 gia đình và 270 nhà máy, New York Times.
World Expo 2010 có sự tham dự của 192 quốc gia và hơn 50 tổ chức trên thế giới. Trong lịch sử các kỳ World Expo, hầu như không hội chợ nào đem lại lợi nhuận, tuy nhiên, World Expo Thượng Hải đã đem lại cho ngành du lịch 80 tỷ Nhân dân tệ (12 tỷ USD), chưa kể hàng nghìn việc làm cho ngành xây dựng và dịch vụ tại hội chợ.
2. Phong cách sinh thái
Chiếc concept Leaf của hãng xe Thượng Hải được giới thiệu tại World Expo Thượng Hải.
Màu xanh là chủ điểm chính tại World Expo Thượng Hải. Các công nghệ mới được trưng bày ở triển lãm hầu hết là công nghệ xanh, như mẫu xe Leaf hình chiếc lá (ảnh trên) của hãng xe Thượng Hải. Nổi bật hơn cả là gian hàng Thượng Hải với mô hình ngôi nhà tương lai Eco Home kêu gọi mọi người tiết kiệm tài nguyên nước.
Eco Home gắn pin mặt trời, và một khu vườn trên mái nhà để làm mát tòa nhà trong mùa hè, cũng như cung cấp ánh sáng mặt trời trong mùa đông. Nhiều vật liệu dùng để xây dựng ngôi nhà này được thu lại từ các công trình cũ đã bị phá hủy. Tuy nhiên, cấu trúc của tòa nhà vẫn có mang nhiều nét phong cách truyền thống.
Ngoài Eco Home, nhiều gian hàng khác cũng mang đậm phong cách sinh thái. Ví như gian hàng của Phần Lan với các chi tiết xếp lớp như vảy cá, thể hiện tính bền vững trong thiết kế hiện đại, hay gian hàng Đan Mạch với các lỗ hổng thông gió trên mặt tường mặt lỗ, nhằm hạn chế dùng điều hòa không khí.
3. Đông khách nhất
Tổng cộng trong vòng 6 tháng đã có 72 triệu lượt khách tới tham quan World Expo Thượng Hải, vượt qua con số kỷ lục 64,21 triệu người tại World Expo 1970 tại Osaka, Nhật Bản. Trong số này, chủ yếu là khách du lịch Trung Quốc đại lục. Trong sáu tháng vừa rồi, không khi nào các khách sạn, bến xe tàu và các địa điểm công cộng tại Thượng Hải ngớt khách.
Mặc dù lượng người xem chính là hàng triệu người dân Thượng Hải được miễn phí vé vào cửa, hoặc các chuyến tham quan của người Trung Quốc là do chính phủ trợ giá, nhưng tổng tiền vé vào cửa có thể lên đến 1,8 tỷ USD.
Ngay trong đêm khai mạc triển lãm (30/4), người ta đã ghi nhận có hàng trăm nghìn người trên khắp thế giới đổ về Thượng Hải dự lễ. Các nhà tổ chức cho biết, trong đêm khai mạc, nhiều người đã phải xếp hàng bên ngoài khu triển lãm dọc sông Hoàng Phố suốt hơn 4 tiếng đồng hồ.
Nhưng cuối cùng, chỉ có chừng 200.000 người vào được bên trong, chưa bằng một nửa trong tổng số 500.000 vé bán trước ngày khai mạc. Thời tiết nắng nóng, kiểm soát an ninh nghiêm ngặt... là các yếu tố khiến nhiều người xem bỏ cuộc.
Một thông số đáng chú ý khác là, để lễ khai mạc diễn ra thành công, đã có gần 2,2 triệu tình nguyện viên tham gia làm việc tại sự kiện. Có thể thấy tình nguyện viên ở khắp nơi, từ nhà ga, sân bay, ga tàu điện ngầm, trạm xe buýt, cho tới sảnh khách sạn, siêu thị, trung tâm thương mại...
Việc lựa chọn tình nguyện viên cũng là một điểm đáng nhớ. Ban tổ chức đã khởi động công tác tìm tình nguyện viên từ 6/2004 và kết thúc vào ngày 31/12/2009. Việc lựa chọn và huấn luyện kéo dài suốt 6 năm, và chấm dứt hồi tháng 4/2010. Không chỉ có tình nguyện viên trẻ, mà còn có cả những người lớn tuổi cũng tham gia công tác này.
4. Ấn tượng Việt Nam
Việt Nam tham dự World Expo 2010 với chủ đề "1.000 năm Thăng Long - Hà Nội" gồm 6 nội dung chính: Đô thị hóa với sự phát triển kinh tế xã hội; Hà Nội xưa - nay - ngày mai; di sản văn hóa tiêu biểu ở các thành phố lớn của Việt Nam gắn với phát triển du lịch; đô thị hóa và tiềm năng phát triển của Việt Nam; đô thị hóa và các thách thức của Việt Nam; hợp tác quốc tế của Việt Nam trong phát triển đô thị.
Nhà triển lãm Việt Nam tập trung vào hình ảnh hồ Gươm có logo thủ đô Hà Nội, các công trình đặc trưng của Hà Nội và khu trưng bày các hiện vật đặc trưng cho ba vùng văn hóa tiêu biểu..., được tạo bởi 5 vạn cây tre đã gây ấn tượng đặc biệt tại sự kiện tốn kém nhất trong lịch sử Hội chợ triển lãm thế giới.
Kiến trúc sư trẻ Võ Trọng Nghĩa, người từng đoạt giải nhì giải thưởng kiến trúc quốc tế ở Mỹ cho các công trình bằng tre, cùng các cộng sự đã đảm nhận việc thiết kế nhà triển lãm Việt Nam. Việc thiết kế bắt đầu từ tháng 9/2009, đến ngày 20/4/2010 mới hoàn thành.
Hình dáng bên ngoài thể hiện ý tưởng về một “dòng sông tre” lượn sóng, với tre bao quanh toàn bộ công trình, vừa có tác dụng giảm sức nóng mặt trời, vừa có thể tái sử dụng sau khi hết triển lãm. Bên trong gồm các cột tre và vòm tre tạo các bước chuyển tiếp giữa nhiều không gian trưng bày khác nhau. Tre cũng là vật liệu chủ đạo để thiết kế nội thất.
5. Bên lề
Bao Zhengbin, một người đàn ông 56 tuổi ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, đã bơi qua 750 dặm dọc sông Tràng Giang để tới xem World Expo ở Thượng Hải. Bao ước tính hành trình của mình sẽ kéo dài 32 ngày và cho biết ông có ý tưởng làm việc này từ cách đây 44 năm, khi ông mới 12 tuổi. Lúc đó Bao cùng cha mẹ đi tàu biển tới Thượng Hải và khung cảnh dọc đường đã khiến ông nghĩ một ngày nào đó sẽ bơi tới Thượng Hải.
Nhật Bản gây bất ngờ với toilet bằng vàng. Chủ đề cuộc trưng bày của Nhật Bản tại hội chợ này là "Better Life from Japan" được thể hiện qua một loạt sản phẩm công nghệ cao, trong đó có các loại toilet thông minh. Chiếc toilet bằng vàng ra đời năm 2002, ước tính có giá 60 triệu Yên vào thời điểm đó, nhưng hiện, với giá vàng càng lên cao, chiếc toilet này dường như trở nên vô giá.
Bài hát chính thức tại World Expo Thượng Hải, mang tên Right here waiting for you in 2010 của tác giả Miao Sen - sinh viên Nhạc viện Thượng Hải được các cư dân mạng cho rằng rất giống với bài Stay the way you are của ca sĩ kiêm nhạc sĩ Nhật Bản Mayo Okamoto sáng tác 14 năm trước. Nhà soạn nhạc Singapore Yan Yu Tian cho rằng, hai bài hát giống nhau tới 97%.
Các nhà tổ chức triển lãm đã quyết định không sử dụng bài hát trên. Xu Chao, quan chức của Cục Quản lý bản quyền thuộc Cơ quan Bản quyền Trung Quốc, cho biết nếu có sự đạo nhạc, thì tác giả Miao Sen có lỗi chứ không phải ủy ban tổ chức triển lãm có lỗi. Ðây là vụ bê bối thứ hai ở các sự kiện lớn của Trung Quốc, sau vụ hát nhép tại Olympic Bắc Kinh 2008.
* World Expo là triển lãm có quy mô rộng lớn, mang tính toàn cầu nhưng không có tính thương mại. Triển lãm này có hai phần: sự kiện chính được tổ chức 5 năm một lần và sự kiện phụ, 4 năm tổ chức một lần. Các quốc gia muốn đăng cai phải đăng ký tham gia và được sự chấp thuận của Ủy ban Quốc tế về triển lãm thế giới. Triển lãm này nhằm thúc đẩy sự trao đổi ý tưởng và sự phát triển của thế giới về kinh tế, văn hóa, khoa học và kỹ thuật. Đây cũng là cơ hội các nước tham gia giới thiệu các thành tựu của mình cũng như tăng cường các mối quan hệ quốc tế.
Việt Nam lần đầu tiên tham gia World Expo vào năm 2000 tại Đức, sau đó, tại Nhật vào năm 2005, tại Tây Ban Nha vào năm 2008. Hội chợ World Expo tiếp theo sẽ diễn ra tại thành phố cảng Yeosu của Hàn Quốc vào năm 2012 với chủ đề "Tăng trưởng xanh, kinh tế xanh".
Bắt đầu đón khách từ ngày 1/5, sự kiện này cho tới ngày kết thúc đã thu hút hơn 70 triệu lượt khách tham quan, vượt qua mọi kỷ lục xác lập tại các kỳ triển lãm trước đây của Trung Quốc.
Nhân dịp này, VnEconomy điểm lại một số thông tin thú vị về World Expo Thượng Hải trong thời gian diễn ra sự kiện.
1. Đắt nhất, lớn nhất
Để chuẩn bị cho World Expo Thượng Hải, Trung Quốc đã chi tới 28,6 tỷ Nhân dân tệ (4,3 tỷ USD), gấp đôi số tiền chuẩn bị cho Olympic Bắc Kinh hồi 2008. Tuy nhiên, theo một số báo lớn của Trung Quốc, số tiền thực tế, bao gồm nâng cấp, chỉnh trang, xây dựng mới lên đến gần 58 tỷ USD.
Cụ thể, theo thông báo của chính quyền Thượng Hải, họ đã tốn 45 tỷ USD để nâng cấp cơ sở hạ tầng thành phố, trong đó có xây dựng tuyến tàu điện ngầm dài nhất thế giới và hai sân bay mới. 700 triệu USD cũng được dùng để nâng cấp khu vực bến Thượng Hải, xây công viên, cầu, đường mới.
Phần đất dành cho hội chợ gấp đôi diện tích nước Monaco và to gấp 20 lần hội chợ World Expo lần trước tổ chức tại Tây Ban Nha hồi 2008. Toàn bộ khu vực dành cho sự kiện này rộng 5,3 km2, ở hai bờ sông Hoàng Phố.
Tờ New York Times cho biết, sau khi giành được quyền tổ chức World Expo 2010 vào năm 2002, Thượng Hải bắt đầu giải tỏa khoảng 3,6 km2 tại khu vực sông Hoàng Phố, buộc di dời 18.000 gia đình và 270 nhà máy, New York Times.
World Expo 2010 có sự tham dự của 192 quốc gia và hơn 50 tổ chức trên thế giới. Trong lịch sử các kỳ World Expo, hầu như không hội chợ nào đem lại lợi nhuận, tuy nhiên, World Expo Thượng Hải đã đem lại cho ngành du lịch 80 tỷ Nhân dân tệ (12 tỷ USD), chưa kể hàng nghìn việc làm cho ngành xây dựng và dịch vụ tại hội chợ.
2. Phong cách sinh thái
Chiếc concept Leaf của hãng xe Thượng Hải được giới thiệu tại World Expo Thượng Hải.
Màu xanh là chủ điểm chính tại World Expo Thượng Hải. Các công nghệ mới được trưng bày ở triển lãm hầu hết là công nghệ xanh, như mẫu xe Leaf hình chiếc lá (ảnh trên) của hãng xe Thượng Hải. Nổi bật hơn cả là gian hàng Thượng Hải với mô hình ngôi nhà tương lai Eco Home kêu gọi mọi người tiết kiệm tài nguyên nước.
Eco Home gắn pin mặt trời, và một khu vườn trên mái nhà để làm mát tòa nhà trong mùa hè, cũng như cung cấp ánh sáng mặt trời trong mùa đông. Nhiều vật liệu dùng để xây dựng ngôi nhà này được thu lại từ các công trình cũ đã bị phá hủy. Tuy nhiên, cấu trúc của tòa nhà vẫn có mang nhiều nét phong cách truyền thống.
Ngoài Eco Home, nhiều gian hàng khác cũng mang đậm phong cách sinh thái. Ví như gian hàng của Phần Lan với các chi tiết xếp lớp như vảy cá, thể hiện tính bền vững trong thiết kế hiện đại, hay gian hàng Đan Mạch với các lỗ hổng thông gió trên mặt tường mặt lỗ, nhằm hạn chế dùng điều hòa không khí.
3. Đông khách nhất
Tổng cộng trong vòng 6 tháng đã có 72 triệu lượt khách tới tham quan World Expo Thượng Hải, vượt qua con số kỷ lục 64,21 triệu người tại World Expo 1970 tại Osaka, Nhật Bản. Trong số này, chủ yếu là khách du lịch Trung Quốc đại lục. Trong sáu tháng vừa rồi, không khi nào các khách sạn, bến xe tàu và các địa điểm công cộng tại Thượng Hải ngớt khách.
Mặc dù lượng người xem chính là hàng triệu người dân Thượng Hải được miễn phí vé vào cửa, hoặc các chuyến tham quan của người Trung Quốc là do chính phủ trợ giá, nhưng tổng tiền vé vào cửa có thể lên đến 1,8 tỷ USD.
Ngay trong đêm khai mạc triển lãm (30/4), người ta đã ghi nhận có hàng trăm nghìn người trên khắp thế giới đổ về Thượng Hải dự lễ. Các nhà tổ chức cho biết, trong đêm khai mạc, nhiều người đã phải xếp hàng bên ngoài khu triển lãm dọc sông Hoàng Phố suốt hơn 4 tiếng đồng hồ.
Nhưng cuối cùng, chỉ có chừng 200.000 người vào được bên trong, chưa bằng một nửa trong tổng số 500.000 vé bán trước ngày khai mạc. Thời tiết nắng nóng, kiểm soát an ninh nghiêm ngặt... là các yếu tố khiến nhiều người xem bỏ cuộc.
Một thông số đáng chú ý khác là, để lễ khai mạc diễn ra thành công, đã có gần 2,2 triệu tình nguyện viên tham gia làm việc tại sự kiện. Có thể thấy tình nguyện viên ở khắp nơi, từ nhà ga, sân bay, ga tàu điện ngầm, trạm xe buýt, cho tới sảnh khách sạn, siêu thị, trung tâm thương mại...
Việc lựa chọn tình nguyện viên cũng là một điểm đáng nhớ. Ban tổ chức đã khởi động công tác tìm tình nguyện viên từ 6/2004 và kết thúc vào ngày 31/12/2009. Việc lựa chọn và huấn luyện kéo dài suốt 6 năm, và chấm dứt hồi tháng 4/2010. Không chỉ có tình nguyện viên trẻ, mà còn có cả những người lớn tuổi cũng tham gia công tác này.
4. Ấn tượng Việt Nam
Việt Nam tham dự World Expo 2010 với chủ đề "1.000 năm Thăng Long - Hà Nội" gồm 6 nội dung chính: Đô thị hóa với sự phát triển kinh tế xã hội; Hà Nội xưa - nay - ngày mai; di sản văn hóa tiêu biểu ở các thành phố lớn của Việt Nam gắn với phát triển du lịch; đô thị hóa và tiềm năng phát triển của Việt Nam; đô thị hóa và các thách thức của Việt Nam; hợp tác quốc tế của Việt Nam trong phát triển đô thị.
Nhà triển lãm Việt Nam tập trung vào hình ảnh hồ Gươm có logo thủ đô Hà Nội, các công trình đặc trưng của Hà Nội và khu trưng bày các hiện vật đặc trưng cho ba vùng văn hóa tiêu biểu..., được tạo bởi 5 vạn cây tre đã gây ấn tượng đặc biệt tại sự kiện tốn kém nhất trong lịch sử Hội chợ triển lãm thế giới.
Kiến trúc sư trẻ Võ Trọng Nghĩa, người từng đoạt giải nhì giải thưởng kiến trúc quốc tế ở Mỹ cho các công trình bằng tre, cùng các cộng sự đã đảm nhận việc thiết kế nhà triển lãm Việt Nam. Việc thiết kế bắt đầu từ tháng 9/2009, đến ngày 20/4/2010 mới hoàn thành.
Hình dáng bên ngoài thể hiện ý tưởng về một “dòng sông tre” lượn sóng, với tre bao quanh toàn bộ công trình, vừa có tác dụng giảm sức nóng mặt trời, vừa có thể tái sử dụng sau khi hết triển lãm. Bên trong gồm các cột tre và vòm tre tạo các bước chuyển tiếp giữa nhiều không gian trưng bày khác nhau. Tre cũng là vật liệu chủ đạo để thiết kế nội thất.
5. Bên lề
Bao Zhengbin, một người đàn ông 56 tuổi ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, đã bơi qua 750 dặm dọc sông Tràng Giang để tới xem World Expo ở Thượng Hải. Bao ước tính hành trình của mình sẽ kéo dài 32 ngày và cho biết ông có ý tưởng làm việc này từ cách đây 44 năm, khi ông mới 12 tuổi. Lúc đó Bao cùng cha mẹ đi tàu biển tới Thượng Hải và khung cảnh dọc đường đã khiến ông nghĩ một ngày nào đó sẽ bơi tới Thượng Hải.
Nhật Bản gây bất ngờ với toilet bằng vàng. Chủ đề cuộc trưng bày của Nhật Bản tại hội chợ này là "Better Life from Japan" được thể hiện qua một loạt sản phẩm công nghệ cao, trong đó có các loại toilet thông minh. Chiếc toilet bằng vàng ra đời năm 2002, ước tính có giá 60 triệu Yên vào thời điểm đó, nhưng hiện, với giá vàng càng lên cao, chiếc toilet này dường như trở nên vô giá.
Bài hát chính thức tại World Expo Thượng Hải, mang tên Right here waiting for you in 2010 của tác giả Miao Sen - sinh viên Nhạc viện Thượng Hải được các cư dân mạng cho rằng rất giống với bài Stay the way you are của ca sĩ kiêm nhạc sĩ Nhật Bản Mayo Okamoto sáng tác 14 năm trước. Nhà soạn nhạc Singapore Yan Yu Tian cho rằng, hai bài hát giống nhau tới 97%.
Các nhà tổ chức triển lãm đã quyết định không sử dụng bài hát trên. Xu Chao, quan chức của Cục Quản lý bản quyền thuộc Cơ quan Bản quyền Trung Quốc, cho biết nếu có sự đạo nhạc, thì tác giả Miao Sen có lỗi chứ không phải ủy ban tổ chức triển lãm có lỗi. Ðây là vụ bê bối thứ hai ở các sự kiện lớn của Trung Quốc, sau vụ hát nhép tại Olympic Bắc Kinh 2008.
* World Expo là triển lãm có quy mô rộng lớn, mang tính toàn cầu nhưng không có tính thương mại. Triển lãm này có hai phần: sự kiện chính được tổ chức 5 năm một lần và sự kiện phụ, 4 năm tổ chức một lần. Các quốc gia muốn đăng cai phải đăng ký tham gia và được sự chấp thuận của Ủy ban Quốc tế về triển lãm thế giới. Triển lãm này nhằm thúc đẩy sự trao đổi ý tưởng và sự phát triển của thế giới về kinh tế, văn hóa, khoa học và kỹ thuật. Đây cũng là cơ hội các nước tham gia giới thiệu các thành tựu của mình cũng như tăng cường các mối quan hệ quốc tế.
Việt Nam lần đầu tiên tham gia World Expo vào năm 2000 tại Đức, sau đó, tại Nhật vào năm 2005, tại Tây Ban Nha vào năm 2008. Hội chợ World Expo tiếp theo sẽ diễn ra tại thành phố cảng Yeosu của Hàn Quốc vào năm 2012 với chủ đề "Tăng trưởng xanh, kinh tế xanh".