Ngày 9/5, tiếp tục chương trình kỳ họp 9, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Nhiều đại biểu quan tâm cho ý kiến về đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt trong đó có xăng.  

XĂNG LÀ MẶT HÀNG DUY NHẤT CHỊU CẢ 2 LOẠI THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT VÀ THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Thảo luận vấn đề này, đại biểu Nguyễn Trường Giang, đoàn Đắk Nông nghị không tiếp tục quy định mặt hàng xăng là mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để đúng với bản chất của thuế tiêu thụ đặc biệt là thuế đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ, nhằm điều tiết việc sản xuất, nhập khẩu và tiêu dùng của xã hội.

Đại biểu Giang phân tích, “xăng là mặt hàng thiết yếu trong đời sống của người dân và là đầu vào của nhiều ngành sản xuất, mặt khác, xăng cũng đã thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường. Do vậy, lý giải của cơ quan chủ trì soạn thảo về việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng để bảo vệ môi trường là chưa thuyết phục”.

Do đó, đại biểu đề nghị “trong trường hợp thấy rằng cần phải tăng thuế bảo vệ môi trường để bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng thì tăng giá trị tuyệt đối đánh thuế bảo vệ môi trường đối với xăng và không đưa mặt hàng này vào diện đánh thuế tiêu thụ đặc biệt để đúng với bản chất”.

Đồng tình với quan điểm nên đánh thuế đối với xăng nhưng đại biểu Hà Sỹ Đồng, đoàn Quảng Trị đặt vấn đề nên đánh vào loại thuế nào?

Theo đại biểu, hiện tại, xăng là mặt hàng duy nhất phải chịu cả 2 loại thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường. Thậm chí, mặt hàng tương tự như xăng là dầu cũng là nguyên liệu chạy xe hiện cũng chỉ phải chịu thuế bảo vệ môi trường chứ không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Hai loại thuế này rất giống nhau về bản chất, đều chỉ đánh vào một mặt hàng hạn chế tiêu dùng, đều có mục tiêu điều chỉnh hành vi của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Hai loại thuế này khác nhau ở mục đích thuế bảo vệ môi trường đánh vào hàng hóa khi sử dụng gây ô nhiễm hoặc tác động xấu đến môi trường. Còn thuế tiêu thụ đặc biệt gồm nhiều mục đích khác, bao gồm cả hàng hóa không khuyến khích tiêu dùng vì các lý do đạo đức xã hội, lãng phí, xa xỉ, nguy cơ gây sức khỏe và nguy cơ gây tai nạn.

“Nói như vậy để thấy rằng nếu mục tiêu thu thuế là nhằm hạn chế tác động xấu đến môi trường cần quy về thuế bảo vệ môi trường”, đại biểu nêu quan điểm.

Đại biểu cho biết đã tìm lại các tài liệu thuyết minh từ năm 2008 khi xây dựng luật thuế tiêu thụ đặc biệt xem vì sao lại đưa mặt hàng xăng vào. Tuy nhiên, thời điểm đó Việt Nam chưa có Luật Thuế bảo vệ môi trường. Lý do thuyết minh là vì đốt xăng tạo ra khí thải gây ô nhiễm môi trường. Như vậy là cùng một mục đích đánh thuế, xăng phải chịu cả hai sắc thuế vì cùng một lý do.

Do đó, đại biểu cho rằng chuyển sang thuế bảo vệ môi trường thì hợp lý hơn vì thuế này thu trên giá trị tuyệt đối. Điều này đúng về bản chất gây ô nhiễm của xăng là dùng bao nhiêu thì ô nhiễm bấy nhiêu chứ không phải dùng xăng khi giá lên cao thì ô nhiễm nhiều hơn và ít khi giá xăng giảm. Vì thế, đại biểu đoàn Quảng Trị đề nghị bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng và chuyển toàn bộ sang thuế bảo vệ môi trường.

VIỆC ĐÁNH THUẾ CÓ THỂ ĐẨY CHI PHÍ LÊN CAO, GÂY ÁP LỰC LẠM PHÁT

Cùng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, đoàn Bình Thuận, cho rằng việc đưa xăng vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt có một số tác động tích cực như khuyến khích sử dụng năng lượng sạch, giảm phát thải khí nhà kính, điều tiết tiêu dùng xăng. Bởi xăng là mặt hàng thiết yếu nhưng có tác động môi trường lớn, đồng thời góp phần tăng nguồn thu ngân sách.

Tuy nhiên, vị đại biểu cho rằng vì xăng là đầu vào thiết yếu cho sản xuất, vận tải, sinh hoạt nên việc đánh thuế có thể đẩy chi phí lên cao, ảnh hưởng tới người thu nhập thấp và gây áp lực lạm phát. Đặc biệt, xăng hiện đã chịu nhiều loại thuế, nếu không đánh giá tổng thể sẽ dẫn đến mâu thuẫn chính sách.

Do đó, đại biểu đoàn Bình Thuận đề nghị bỏ xăng ra khỏi đối tượng chịu thuế đặc biệt. “Nếu vẫn đưa xăng vào đối tượng chịu thuế cần có lộ trình hợp lý, tránh tăng thuế đột ngột và cần điều chỉnh tương ứng các loại thuế khác như thuế bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng để tránh gánh nặng kép cho người dân và doanh nghiệp”.

Cùng quan tâm đến vấn đề thuế với xăng dầu, xe điện nhằm thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển năng lượng sạch, đại biểu Trần Văn Khải, đoàn Hà Nam nêu rõ, dự thảo áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% với xăng dầu dù đây là mặt hàng thiết yếu, gây gánh nặng chi phí cho người dân và doanh nghiệp nên chưa thỏa đáng.

Theo đại biểu, chính sách này cần hài hòa, Nhà nước giữ được nguồn thu từ thuế môi trường, tăng trưởng xanh, nhân dân được hưởng môi trường trong lành hơn và chi phí nhiên liệu ổn định nhờ công nghệ mới. Đồng thời các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vận tải công nghệ và năng lượng, có động lực đầu tư, đổi mới sáng tạo để dẫn dắt thị trường năng lượng sạch.

Đại biểu đề nghị bỏ xăng dầu khỏi đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, sửa Điều 2 chỉ thu thuế môi trường và khuyến khích năng lượng sạch thay thế. “Điều này giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp, đồng thời Nhà nước vẫn đạt được mục tiêu giảm tiêu thụ xăng dầu, thúc đẩy năng lượng sạch, hài hòa lợi ích các bên”, đại biểu Khải nhấn mạnh.

 

Giải trình vấn đề các đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, đánh thuế xăng đã áp dụng từ năm 1998. Đặc biệt tại Hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ đã cam kết giảm khí phát thải về 0 vào năm 2050.

Với cam kết về môi trường thì đối với mặt hàng xăng không thể không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt. Có đại biểu nói rằng, hiện nay đối với xăng là chịu hai loại, một là thuế và hai là phí. Hiện nay, trên thế giới hầu hết tất cả các nước lớn, các nước phát triển đều đánh thuế và phí, chỉ có tên gọi khác nhau. Thuế là thuế tiêu thụ đặc biệt, còn phí thì có những nước nói là phí CO2, có nước gọi là thuế CO2.

Theo Bộ trưởng, thuế tiêu thụ đặc biệt và phí có mục tiêu khác nhau nhưng lại bổ trợ cho nhau. Đối với thuế tiêu thụ đặc biệt là tập trung để điều tiết hành vi tiêu dùng và tăng thu ngân sách. Còn phí bảo vệ môi trường nhằm tạo ra các quỹ cho các dự án về môi trường. Việc áp cả 2 loại thuế, phí là phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP 26 và mục tiêu giảm phí phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Hiện nay, cộng cả hai loại thuế và phí này Việt Nam vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với nhiều quốc gia và đặc biệt so với Châu Âu (đánh tới 17.000- 18.000/1 lít xăng).

Giải trình vấn đề các đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, đánh thuế xăng đã áp dụng từ năm 1998. Đặc biệt tại Hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ đã cam kết giảm khí phát thải về 0 vào năm 2050. Với cam kết về môi trường thì đối với mặt hàng xăng không thể không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt. Có đại biểu nói rằng, hiện nay đối với xăng là chịu hai loại, một là thuế và hai là phí. Hiện nay, trên thế giới hầu hết tất cả các nước lớn, các nước phát triển đều đánh thuế và phí, chỉ có tên gọi khác nhau. Thuế là thuế tiêu thụ đặc biệt, còn phí thì có những nước nói là phí CO2, có nước gọi là thuế CO2. Theo Bộ trưởng, thuế tiêu thụ đặc biệt và phí có mục tiêu khác nhau nhưng lại bổ trợ cho nhau. Đối với thuế tiêu thụ đặc biệt là tập trung để điều tiết hành vi tiêu dùng và tăng thu ngân sách. Còn phí bảo vệ môi trường nhằm tạo ra các quỹ cho các dự án về môi trường. Việc áp cả 2 loại thuế, phí là phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP 26 và mục tiêu giảm phí phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Hiện nay, cộng cả hai loại thuế và phí này Việt Nam vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với nhiều quốc gia và đặc biệt so với Châu Âu (đánh tới 17.000- 18.000/1 lít xăng).