Khác với những năm trước, mùa tuyển sinh đại học năm 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) không cho phép các trường đại học tổ chức xét tuyển sớm. Điều này đồng nghĩa với việc các phương thức tuyển sinh riêng như xét tuyển tài năng, sử dụng chứng chỉ ngoại ngữ hay kết quả các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy sẽ chỉ cho thí sinh biết mình đủ điều kiện hay không. Đây là một thay đổi quan trọng nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong quá trình xét tuyển.

Thực tế cho thấy, nhiều trường đã mở cổng đăng ký riêng cho các phương thức tuyển sinh không dựa vào kỳ thi tốt nghiệp. Các phương thức này yêu cầu thí sinh cập nhật thông tin về chứng chỉ quốc tế, giải thưởng học sinh giỏi hoặc kết quả thi đánh giá năng lực. Với xu hướng đa dạng hóa phương thức tuyển sinh như vậy, thí sinh cần cẩn trọng và chủ động trong từng bước đăng ký, nhất là với các phương thức đặc thù.

Tính đến hiện tại, mùa thi năm nay chứng kiến một làn sóng thay đổi mạnh mẽ: thí sinh không chỉ ôn tập để hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp phổ thông, hay tham gia các kỳ thi đánh giá năng lực của các trường đại học trong nước, mà từ trước đó đã chủ động sử dụng các chứng chỉ quốc tế để tăng cơ hội vào đại học và giảm bớt áp lực thi cử.

Tính đến tháng 4/2025, theo thông tin từ Bộ GD&ĐT, tổng số thí sinh đăng ký xét tuyển đại học năm nay ước tính vượt ngưỡng 700.000 em. Cùng lúc, nhiều trường top đầu tiếp tục giảm nhẹ chỉ tiêu tuyển sinh truyền thống, chuyển hướng sang các phương thức xét tuyển kết hợp, xét học bạ, và đặc biệt là xét tuyển bằng chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế.

Trong bối cảnh đó, một xu hướng đang lên là học sinh lựa chọn “đường vòng thông minh” – tức là sử dụng các chứng chỉ quốc tế như PTE, IELTS hoặc TOEFL để được miễn thi môn ngoại ngữ trong kỳ thi THPT, hoặc được xét tuyển vào các trường đại học mà không cần chờ điểm thi. Điều này không chỉ giúp giảm gánh nặng thi cử mà còn thể hiện tư duy chuẩn bị chủ động, linh hoạt – rất phù hợp với những thí sinh có định hướng học tập rõ ràng từ sớm.

Tháng 12/2024, Bộ GD&ĐT ban hành Thông tư số 24/2024/TT-BGDĐT, chính thức bổ sung chứng chỉ PTE Academic (Pearson Test of English) vào danh sách chứng chỉ được miễn thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Cụ thể, thí sinh đạt từ 43 điểm PTE Academic trở lên sẽ được miễn thi môn tiếng Anh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Bên cạnh đó, một loạt trường đại học – đặc biệt là các chương trình đào tạo chất lượng cao, quốc tế hoặc liên kết – cũng đã cập nhật đề án tuyển sinh, trong đó chấp nhận PTE như một tiêu chí xét tuyển chính thức hoặc ưu tiên.

Có thể kể ra đây một số trường tiêu biểu: Đại học Bách Khoa (PTE ≥ 43); Học viện Ngoại giao (PTE ≥46); Đại học Hà Nội - chương trình quốc tế do Đại học Latrobe Úc cấp bằng (PTE ≥ 43); Đại học Sư phạm TW2 (PTE ≥ 43); Đại học FPT, Swinburne Việt Nam, RMIT Việt Nam (chấp nhận PTE từ 50 – 58 tùy theo từng ngành)...

Thực tế, PTE Academic là bài thi quốc tế đánh giá 4 kỹ năng tiếng Anh học thuật, được tổ chức bởi Pearson – một trong những tập đoàn giáo dục lớn nhất thế giới. PTE có những lợi thế đáng kể so với các chứng chỉ truyền thống như IELTS hay TOEFL, như thi hoàn toàn trên máy tính – từ phần Nói đến phần Viết; chấm điểm bằng trí tuệ nhân tạo (AI); thời gian thi ngắn và trả kết quả nhanh; được hơn 3.000 trường đại học và tổ chức trên toàn cầu công nhận…

Với cấu trúc đề thi rõ ràng, đa dạng dạng bài có thể luyện mẫu, PTE Academic đang ngày càng phổ biến với học sinh phổ thông Việt Nam. Không ít học sinh đã bắt đầu luyện thi PTE từ lớp 11, hay từ học kỳ 1 lớp 12 để sẵn sàng hoàn thành mục tiêu trước tháng 5 – thời điểm nộp hồ sơ xét tuyển đại học.

Chị Nguyễn Thùy Linh, một phụ huynh trú tại phố Tô Vĩnh Diện (Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ: “Gia đình tôi chọn cho con học PTE từ đầu năm lớp 12. Sau gần 2 tháng luyện, cháu đạt 45 điểm, được miễn thi tiếng Anh THPT. Giờ cháu chỉ tập trung ôn tập các môn còn lại, đỡ áp lực hơn rất nhiều”.

Tương tự, một học sinh lớp 12 Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (Nghệ An) cho biết em đã sử dụng chứng chỉ PTE để đăng ký xét tuyển vào chương trình liên kết quốc tế của Trường Đại học Kinh tế TP.HCM. “Em chỉ cần nộp chứng chỉ PTE và bảng điểm, không phải thi môn tiếng Anh. Điều đó giúp em có thêm thời gian ôn Toán và Văn kỹ hơn,” học sinh này nói.

Bà Cao Mai Hoài, Giám đốc Slingo PTE Fighter - đơn vị đào tạo PTE uy tín tại Việt Nam, chia sẻ: “Tính đến tháng 4/2025, trung tâm đã có hơn 800 học viên đạt từ 43 điểm PTE trở lên. Trong đó, phần lớn là học sinh lớp 12 luyện thi từ cuối năm 2024, để kịp miễn thi tiếng Anh và dùng PTE trong hồ sơ xét tuyển đại học năm nay. Hy vọng với chứng chỉ này, các em có thêm cơ hội được học tập đúng chuyên ngành và trường đại học mà mình mong muốn”.

Có thể nói, kỳ thi THPT và tuyển sinh đại học năm 2025 không chỉ là cuộc thi về kiến thức, mà còn là thử thách về “chiến lược” và khả năng lựa chọn phương thức xét tuyển thông minh. Trong bối cảnh đó, việc đầu tư sớm vào một số chứng chỉ quốc tế không còn là lợi thế phụ, mà đang trở thành một phần thiết yếu trong hành trang vào đại học và hội nhập toàn cầu của học sinh Việt Nam.

Mặt khác, việc bổ sung các chứng chỉ quốc tế vào danh sách được công nhận của Bộ GD&ĐT không chỉ mở rộng cánh cửa cho thí sinh, mà còn phản ánh sự dịch chuyển rõ rệt trong định hướng giáo dục của Việt Nam – tiệm cận các chuẩn quốc tế, linh hoạt và ngày càng thực tiễn hơn.