Theo China Daily, cuộc suy thoái diện rộng do Covid-19 gây ra đã khiến hy vọng của người dân Trung Quốc về thu nhập và sự nghiệp trong tương lai ngày càng nhạt nhòa. Đại dịch cũng làm nghiêng cán cân từ tiêu dùng sang tiết kiệm. Một cuộc thăm dò ý kiến ​​được thực hiện bởi nền tảng tin tức công nghệ trực tuyến Youth36Kr mới đây cho thấy 40% trong số 2.200 người dưới 40 tuổi trên khắp Trung Quốc cố gắng tiết kiệm hàng tháng, chỉ 6,9% không có ý định này.

Chính sách “zero Covid” - vốn dẫn đến lệnh phong tỏa quy mô lớn ở rất nhiều thành phố - khiến cho gần 1/5 người trẻ tuổi ở Trung Quốc thiếu việc làm trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên nước này đạt mức cao nhất mọi thời đại là 19,3%. Cuộc cạnh tranh tìm việc ngày càng gay gắt giữa những người 16 -24 tuổi diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới chỉ tăng trưởng 0,4% trong quý 2/2022.

Những thay đổi này dẫn đến việc thị trường phát triển, sản sinh ra những doanh nghiệp mới chỉ bán các mặt hàng sắp hết hạn. Năm 2020, số doanh nghiệp đăng ký kinh doanh thực phẩm sắp hết hạn ở Trung Quốc là 12 và tăng lên 68 vào năm 2021. Các cửa hàng như HotMaxx, HitGoo và Hema Fresh độc quyền bán thực phẩm sắp hết hạn và nhìn chung giá sản phẩm của họ thấp hơn đáng kể so với giá trung bình thị trường.

Trên kệ hàng tại một siêu thị HotMaxx ở Quảng Châu, thịt hộp có giá thấp hơn khoảng 40% so với các cửa hàng đối thủ, trong khi khoai tây chiên Nhật Bản có giá bằng một nửa hoặc thấp hơn. Cửa hàng đặt giá thấp bằng cách bán các sản phẩm sắp hết hạn. Kể từ khi ra mắt vào năm 2020, HotMaxx đã mở rộng đến hơn 500 địa điểm trên khắp Trung Quốc tính đến tháng 6. Trong khi Rival HitGoo đã có được khoảng 200 địa điểm trong tháng 5.

Theo iiMedia Research Consulting, các công ty trong ngành thực phẩm sắp hết hạn của Trung Quốc đã tăng khoảng 6 lần vào năm 2021, đạt mức 31,8 tỷ nhân dân tệ (4,59 tỷ USD). iiMedia dự báo thị trường này sẽ tăng quy mô lên 40,1 tỷ nhân dân tệ (hơn 6,3 tỷ USD) vào năm 2025.

Trong khi vẫn có nhiều thành phố lớn đang trong cảnh phong tỏa để phòng chống Covid-19, số người tiêu dùng chọn mua sắm trực tuyến tăng nhanh, chiếm hơn 30% doanh số bán hàng ở Trung Quốc, càng tạo cơ hội cho các loại thực phẩm sắp hết hạn sử dụng xâm nhập thị trường. Trên Taobao, trang thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc, các nhà kinh doanh đang bán nhiều mặt hàng khác nhau, từ khoai tây chiên giòn, mỳ gói, bánh kẹo đến sôcôla gần hết hạn sử dụng với giá chưa bằng một nửa giá bán lẻ tiêu chuẩn.

Zhao Peng, đồng sáng lập HitGoo cho biết: "Chúng tôi đang chứng kiến sự nâng cấp đối với chi tiêu ở một số lĩnh vực và hạ cấp ở những lĩnh vực khác. Bất chấp những người giàu có vung tiền vào những món đồ xa xỉ để bù đắp cho khoảng thời gian đã mất từ đại dịch, tầng lớp trung lưu và lao động của Trung Quốc đang thắt chặt hầu bao của họ trong bối cảnh lo ngại về an ninh việc làm và lương ngày càng tăng”.

Trên mạng xã hội Weibo, nhóm "Tôi thích thực phẩm sắp hết hạn" đã tăng từ 20.000 người tham gia hồi tháng 9/2020 lên hơn 60.000 người một năm sau đó. Nhóm là nơi các thành viên chia sẻ kinh nghiệm về việc mua sắm tiết kiệm. Những người có thu nhập trung bình cũng là nhóm tiêu dùng phổ biến nhất các sản phẩm sắp hết hạn, theo iiMedia. Các mặt hàng thường được mua là đồ ăn vặt, bánh mỳ, bánh ngọt và những sản phẩm từ sữa.

Hơn 50% người sử dụng thực phẩm sắp hết hạn ở Trung Quốc sẽ mua lại sản phẩm mỗi tháng, trong khi gần 80% sẵn sàng giới thiệu sản phẩm cho người khác, báo cáo từ iiMedia cho biết thêm. "Người tiêu dùng đang tìm thực phẩm sắp hết hạn, vì chất lượng của chúng vẫn tốt, nhưng giá rẻ hơn", Shaun Rein, Giám đốc hãng tư vấn China Market Research cho biết. "Hiện nay mọi người chỉ đơn giản là tìm cách tiết kiệm nhiều nhất có thể".

Một yếu tố khác đằng sau cơn sốt thực phẩm sắp hết hạn này là tồn kho trong các nhà máy và hãng phân phối do các đợt phong tỏa tại Trung Quốc. David Wang, chủ một cửa hàng thực phẩm giảm giá tại Bắc Kinh cho biết hồi tháng 4, anh nhập 5.000 chiếc bánh chỉ còn hạn gần một tuần từ một chuỗi thức ăn nhanh. Mỗi chiếc có giá 20 nhân dân tệ - rẻ bằng nửa giá bán buôn thông thường. Việc này diễn ra ngay sau khi Bắc Kinh áp lệnh cấm ăn uống tại cửa hàng để ngăn biến chủng Omicron lây lan. Wang bán lại chúng với giá 30 nhân dân tệ và hết hàng chỉ trong 3 ngày.