TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
“Ẩn số giá dầu” trong ngân sách Việt Nam 2015
Trường hợp giá dầu bình quân đạt từ 50 USD/thùng trở lên thì thu ngân sách nhà nước cơ bản đạt dự toán
Năm 2014 thu ngân sách vượt dự toán, song số thu trội tập trung vào các khoản thu ngoài lĩnh vực sản xuất kinh doanh.
Và, mặc dù trong quý 4/2014 giá dầu giảm sâu nhưng thu ngân sách cả năm từ dầu thô vẫn vượt dự toán gần 15.000 tỷ đồng.
Nhưng 4 tháng đầu năm 2015 tình hình rất khác.
Thu về dầu thô 4 tháng chỉ đạt 1/4 dự toán, giảm 1/3 so cùng kỳ năm 2014. Giá dầu thanh toán bình quân còn khoảng 58 USD/thùng, giảm gần một nửa so với giá tính dự toán mặc dù sản lượng dầu thanh toán ước đạt xấp xỉ 5,7 triệu tấn, bằng 38,7% kế hoạch.
50 USD/thùng trở lên, thu ngân sách đạt dự toán
Những thông tin nói trên cùng được đưa ra từ các báo cáo tại phiên họp ngày 11/5 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khiến một vị chuyên gia đặt câu hỏi về “ẩn số giá dầu” trong bài toán cân đối ngân sách 2015.
Điều may mắn là về tổng quan, kết quả thu ngân sách 4 tháng đầu năm khá tích cực, đã giúp bù đắp được ảnh hưởng tiêu cực do giá dầu thô giảm mạnh, vị chuyên gia nói trên bình luận.
Tổng hợp từ các báo cáo và nhận định của giới chuyên gia thì so với cùng kỳ một số năm gần đây, tiến độ thu 4 tháng năm nay đạt khá nhờ tình hình kinh tế vĩ mô ổn định, hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước duy trì được đà phục hồi tốt nhờ có những cải thiện đáng kể cả về tổng cầu và tổng cung, thị trường bất động sản dần phục hồi và hoạt động xuất nhập khẩu vẫn duy trì được đà tăng trưởng.
Tuy nhiên, diễn biến giá dầu thô thế giới từ đầu năm 2015 đến nay vẫn rất phức tạp, tăng giảm đan xen. Tuy đã tạm ổn định và phục hồi trong thời gian gần đây, nhưng xu hướng giá dầu trong thời gian tới vẫn rất khó dự báo, tác động không nhỏ đến việc thực thi các chính sách kinh tế vĩ mô và tiềm ẩn nguy cơ mất cân đối ngân sách nhà nước năm 2015, Chính phủ nhìn nhận.
Thông tin thêm từ Chính phủ là theo tính toán, trường hợp giá dầu bình quân đạt từ 50 USD/thùng trở lên thì thu ngân sách nhà nước cơ bản đạt dự toán, cân đối ngân sách nhà nước được đảm bảo.
Còn trường hợp giá dầu bình quân giảm dưới 50 USD/thùng thì ngân sách sẽ hụt thu, ảnh hưởng đến cân đối ngân sách nhà nước. Cho đến cuối tháng 4/2015, giá dầu đang dao động xung quanh mức 60 USD/thùng.
Tính toán này, đương nhiên có liên quan chặt chẽ đến các giải pháp điều hành ngân sách từ nay đến hết năm 2015.
Không phải thách thức duy nhất
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết hàng loạt biện pháp mạnh sẽ được triển khai như phấn đấu tăng thu từ nội địa và xuất nhập khẩu ở mức cao nhất để bù đắp số giảm thu từ dầu thô, không đề xuất, ban hành các chính sách mới làm giảm thu ngân sách, trừ trường hợp cắt giảm thuế theo cam kết quốc tế.
Chính phủ cũng “hứa” điều hành chi thường xuyên chặt chẽ, tiết kiệm triệt để các khoản chi cho bộ máy quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp công. Cụ thể là tạm giữ lại tại Kho bạc Nhà nước 10% dự toán chi thường xuyên 8 tháng cuối năm 2015 của các đơn vị sử dụng ngân sách.
Hay, quản lý chặt chẽ, điều hành sử dụng trong phạm vi 50% nguồn dự phòng ngân sách đã bố trí trong dự toán của từng cấp để xử lý các nhiệm vụ cấp bách phát sinh, 50% nguồn dự phòng ngân sách còn lại tạm giữ lại để chủ động xử lý khi nguồn thu ngân sách nhà nước giảm lớn.
Và, đến tháng 8/2015, căn cứ tình hình kinh tế - ngân sách nhà nước, diến biến giá dầu thô và đánh giá tác động của việc giá dầu giảm đến ngân sách, trường hợp dự kiến thu ngân sách trung ương năm 2015 đạt và vượt dự toán Quốc hội quyết định, các nguồn kinh phí tạm giữ lại tiếp tục được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ chi đã bố trí dự toán đầu năm và đáp ứng các nhu cầu chi cấp thiết phát sinh theo quy định.
Trong trường hợp dự kiến thu ngân sách trung ương năm 2015 không đạt dự toán, sẽ cắt giảm các nguồn kinh phí tạm giữ lại của ngân sách trung ương cho đến khi bù đắp được số giảm thu, theo trật tự: 50% dự phòng ngân sách trung ương, 10% dự toán chi thường xuyên 8 tháng cuối năm.
Trong khi Chính phủ quyết liệt như vậy thì theo phát hiện của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, đầu năm nay, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương vẫn bố trí vốn cho các dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, đề xuất khởi công dự án mới khi chưa có nguồn vốn.
Và như thế, “ẩn số giá dầu” không phải là thách thức duy nhất với bài toán cân đối ngân sách 2015.
Và, mặc dù trong quý 4/2014 giá dầu giảm sâu nhưng thu ngân sách cả năm từ dầu thô vẫn vượt dự toán gần 15.000 tỷ đồng.
Nhưng 4 tháng đầu năm 2015 tình hình rất khác.
Thu về dầu thô 4 tháng chỉ đạt 1/4 dự toán, giảm 1/3 so cùng kỳ năm 2014. Giá dầu thanh toán bình quân còn khoảng 58 USD/thùng, giảm gần một nửa so với giá tính dự toán mặc dù sản lượng dầu thanh toán ước đạt xấp xỉ 5,7 triệu tấn, bằng 38,7% kế hoạch.
50 USD/thùng trở lên, thu ngân sách đạt dự toán
Những thông tin nói trên cùng được đưa ra từ các báo cáo tại phiên họp ngày 11/5 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khiến một vị chuyên gia đặt câu hỏi về “ẩn số giá dầu” trong bài toán cân đối ngân sách 2015.
Điều may mắn là về tổng quan, kết quả thu ngân sách 4 tháng đầu năm khá tích cực, đã giúp bù đắp được ảnh hưởng tiêu cực do giá dầu thô giảm mạnh, vị chuyên gia nói trên bình luận.
Tổng hợp từ các báo cáo và nhận định của giới chuyên gia thì so với cùng kỳ một số năm gần đây, tiến độ thu 4 tháng năm nay đạt khá nhờ tình hình kinh tế vĩ mô ổn định, hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước duy trì được đà phục hồi tốt nhờ có những cải thiện đáng kể cả về tổng cầu và tổng cung, thị trường bất động sản dần phục hồi và hoạt động xuất nhập khẩu vẫn duy trì được đà tăng trưởng.
Tuy nhiên, diễn biến giá dầu thô thế giới từ đầu năm 2015 đến nay vẫn rất phức tạp, tăng giảm đan xen. Tuy đã tạm ổn định và phục hồi trong thời gian gần đây, nhưng xu hướng giá dầu trong thời gian tới vẫn rất khó dự báo, tác động không nhỏ đến việc thực thi các chính sách kinh tế vĩ mô và tiềm ẩn nguy cơ mất cân đối ngân sách nhà nước năm 2015, Chính phủ nhìn nhận.
Thông tin thêm từ Chính phủ là theo tính toán, trường hợp giá dầu bình quân đạt từ 50 USD/thùng trở lên thì thu ngân sách nhà nước cơ bản đạt dự toán, cân đối ngân sách nhà nước được đảm bảo.
Còn trường hợp giá dầu bình quân giảm dưới 50 USD/thùng thì ngân sách sẽ hụt thu, ảnh hưởng đến cân đối ngân sách nhà nước. Cho đến cuối tháng 4/2015, giá dầu đang dao động xung quanh mức 60 USD/thùng.
Tính toán này, đương nhiên có liên quan chặt chẽ đến các giải pháp điều hành ngân sách từ nay đến hết năm 2015.
Không phải thách thức duy nhất
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết hàng loạt biện pháp mạnh sẽ được triển khai như phấn đấu tăng thu từ nội địa và xuất nhập khẩu ở mức cao nhất để bù đắp số giảm thu từ dầu thô, không đề xuất, ban hành các chính sách mới làm giảm thu ngân sách, trừ trường hợp cắt giảm thuế theo cam kết quốc tế.
Chính phủ cũng “hứa” điều hành chi thường xuyên chặt chẽ, tiết kiệm triệt để các khoản chi cho bộ máy quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp công. Cụ thể là tạm giữ lại tại Kho bạc Nhà nước 10% dự toán chi thường xuyên 8 tháng cuối năm 2015 của các đơn vị sử dụng ngân sách.
Hay, quản lý chặt chẽ, điều hành sử dụng trong phạm vi 50% nguồn dự phòng ngân sách đã bố trí trong dự toán của từng cấp để xử lý các nhiệm vụ cấp bách phát sinh, 50% nguồn dự phòng ngân sách còn lại tạm giữ lại để chủ động xử lý khi nguồn thu ngân sách nhà nước giảm lớn.
Và, đến tháng 8/2015, căn cứ tình hình kinh tế - ngân sách nhà nước, diến biến giá dầu thô và đánh giá tác động của việc giá dầu giảm đến ngân sách, trường hợp dự kiến thu ngân sách trung ương năm 2015 đạt và vượt dự toán Quốc hội quyết định, các nguồn kinh phí tạm giữ lại tiếp tục được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ chi đã bố trí dự toán đầu năm và đáp ứng các nhu cầu chi cấp thiết phát sinh theo quy định.
Trong trường hợp dự kiến thu ngân sách trung ương năm 2015 không đạt dự toán, sẽ cắt giảm các nguồn kinh phí tạm giữ lại của ngân sách trung ương cho đến khi bù đắp được số giảm thu, theo trật tự: 50% dự phòng ngân sách trung ương, 10% dự toán chi thường xuyên 8 tháng cuối năm.
Trong khi Chính phủ quyết liệt như vậy thì theo phát hiện của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, đầu năm nay, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương vẫn bố trí vốn cho các dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, đề xuất khởi công dự án mới khi chưa có nguồn vốn.
Và như thế, “ẩn số giá dầu” không phải là thách thức duy nhất với bài toán cân đối ngân sách 2015.
