Thông tin từ Hội nghị Sơ kết công tác Tài chính - Ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm 2024 do Bộ Tài chính tổ chức ngày 15/7 cho thấy, thu ngân sách nhà nước trong 6 tháng đầu năm 2024 đạt 1.038,1 nghìn tỷ đồng, bằng 61% dự toán và tăng 17,7% so cùng kỳ năm 2023. 

TIẾP TỤC HỖ TRỢ THUẾ, PHÍ TRÊN 180.000 TỶ ĐỒNG

Trong đó, thu nội địa đạt 60,1% dự toán, tăng 19,7% so cùng kỳ; thu từ dầu thô đạt 64,3% dự toán, giảm 5,1% so cùng kỳ; thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 68,4% dự toán, tăng 11,5% so cùng kỳ.

Để ngành tài chính đạt những kết quả đáng khích lệ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng điều này có được nhờ chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp đã đi vào cuộc sống; đồng thời, phản ánh đúng bối cảnh nền kinh tế tiếp tục phục hồi và tăng trưởng khá với GDP 6 tháng đầu năm tăng trưởng 6,42%, CPI bình quân 6 tháng tăng 4,08% so cùng kỳ, lạm phát cơ bản tăng 2,75%, đạt mục tiêu đề ra.

Tuy nhiên, tình hình thế giới tiếp tục bất ổn, phát sinh nhiều khó khăn, thách thức lớn; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gay gắt, xung đột quân sự leo thang ở một số quốc gia, khu vực; lạm phát tuy đã hạ nhiệt song vẫn còn ở mức cao; giá vàng, xăng dầu, nguyên vật liệu, hàng hóa, cước vận tải biển biến động mạnh, tạo sức ép lên lạm phát và tăng trưởng toàn cầu.

Ở trong nước, tổng cầu tiêu dùng phục hồi chậm; sản xuất kinh doanh của một số ngành, lĩnh vực vẫn còn khó khăn; áp lực lạm phát lớn do biến động tăng của tỷ giá, điều chỉnh giá điện, tiền lương...

Trước nhiều thách thức, ngành tài chính tham mưu, đề xuất trình Chính phủ trình cấp thẩm quyền ban hành và ban hành theo thẩm quyền các chính sách giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất cho doanh nghiệp, người dân với quy mô lên đến 184 nghìn tỷ đồng trong điều kiện kinh tế và tài chính công còn khó khăn. 

Theo đó, chính sách giảm thuế, phí, lệ phí khoảng 92,3 nghìn tỷ đồng; gia hạn thuế và tiền thuê đất khoảng 92,56 nghìn tỷ đồng. Kết quả thực hiện chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí trong 6 tháng đầu năm đạt khoảng 47,3 nghìn tỷ đồng.

DỰ TÍNH THẮT CHẶT CHÍNH SÁCH TÀI KHOÁ

Ở chiều ngược lại, thông tin từ Bộ Tài chính cho thấy chi ngân sách nhà nước ước đạt 803,6 nghìn tỷ đồng, bằng 37,9% dự toán, bằng xấp xỉ mức thực hiện năm 2023.

Trong đó, chi đầu tư phát triển ước đạt 29% dự toán Quốc hội quyết định, giảm 8,8% (16,4 nghìn tỷ đồng) so cùng kỳ. Tỷ lệ giải ngân ước đạt 29,39% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2023 giải ngân đạt khoảng 30,49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Chi trả nợ lãi ước đạt 49,7% dự toán; chi thường xuyên ước đạt 43,7% dự toán. Cân đối ngân sách trung ương và ngân sách các cấp địa phương được đảm bảo.

Như vậy, năm 2024, chính sách tài khóa được mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, phối hợp đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tiền tệ và các chính sách khác nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Bộ Tài chính, cần phải có cái nhìn chia sẻ và có nhận thức chung rằng chính sách tài khóa mở rộng hết năm 2024 thì cần kết thúc để có một chu kỳ mới.

Trong những năm qua, mặc dù điều kiện kinh tế đất nước rất khó khăn, Bộ Tài chính đã kiên trì thực hiện chính sách tài khóa mở rộng, chủ động, linh hoạt để tạo điều kiện cho doanh nghiệp để vượt qua khó khăn và phát triển một cách bền vững, phục hồi. Theo tính toán, số tiền giãn, giảm thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất mỗi năm lên tới gần 200 nghìn tỷ đồng.

Bộ trưởng cho rằng, đã đến lúc phải thôi thực hiện chính sách tài khóa mở rộng và cần thắt chặt điều hành chính sách tài khóa kể từ năm 2025 nhằm tăng nguồn lực công đầu tư vào cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế đất nước một cách bền vững. Về lâu dài, cần các giải pháp căn cơ hơn hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhằm thúc đẩy tăng trưởng, doanh nghiệp phát triển, từ đó tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

10 GIẢI PHÁP ĐIỀU HÀNH TÀI KHÓA NỬA CUỐI NĂM

Nêu rõ một số hạn chế, khó khăn với công tác điều hành ngân sách nhà nước nửa đầu năm, Bộ Tài chính cho rằng công tác triển khai dự toán chi thường xuyên, phân bổ chi tiết kế hoạch và giải ngân vốn đầu tư công ở một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương còn chậm.

"Việc tiếp tục đề xuất ban hành các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế chưa được tính trong dự toán có tác động đến nguồn thu ngân sách nhà nước trong thời gian tới", lãnh đạo Bộ Tài chính đánh giá.

Ngoài ra, việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương tài chính ở một số nơi còn chưa nghiêm; vẫn còn tình trạng gian lận, trốn lậu thuế, sai phạm trong việc quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công, thất thoát, lãng phí tại một số cơ quan, đơn vị.

Theo dự báo của Bộ Tài chính, trong thời gian tới diễn biến khu vực và thế giới tiếp tục phức tạp, khó lường; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gay gắt; tăng trưởng kinh tế toàn cầu phục hồi khó khăn, tiềm ẩn nhiều rủi ro; hiện tượng biến đổi khí hậu (El Nino) gây nắng nóng, hạn hán; xung đột vũ trang Nga - Ukraine, Hamas, Trung Đông kéo dài. Do đó, lạm phát, giá dầu và nguyên, nhiên liệu đầu vào còn ở mức cao, tiếp tục tác động không thuận đến đà phục hồi của nền kinh tế thế giới và kinh tế nước ta.

Để phấn đấu hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước đề ra cho năm 2024, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đề nghị toàn ngành Tài chính tập trung tháo gỡ về thể chế, chính sách pháp luật tài chính, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phấn đấu thu đạt và vượt dự toán ngân sách nhà nước đề ra, đảm bảo nguồn chi cho các nhiệm vụ trong dự toán, chi hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

Để hoàn thành thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2024, Bộ Tài chính cũng đề ra 10 giải pháp cụ thể được triển khai 6 tháng cuối năm 2024.

Một là, tập trung thực hiện các giải pháp chính sách tài khóa, kết hợp với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân kiểm soát lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Phấn đấu hoàn thành và vượt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2024 đã đề ra.

Hai là, quyết liệt thực hiện công tác thu ngân sách nhà nước, trên cơ sở tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về thu ngân sách nhà nước, tăng cường quản lý thu, chống thất thu, xử lý nợ đọng thuế.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa công tác thu thuế, mở rộng triển khai hóa đơn điện tử, tăng cường quản lý thu các giao dịch thương mại điện tử, nhà cung cấp nước ngoài...

Ba là, tổ chức điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định.

Tập trung đảm bảo nguồn lực thực hiện chính sách cải cách tiền lương từ ngày 01/7/2024 theo Nghị quyết số 27-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII và Nghị quyết kỳ họp thứ 7 của Quốc hội.

Bốn là, kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách nhà nước, giữ bội chi ngân sách nhà nước và nợ công trong phạm vi giới hạn cho phép theo Nghị quyết của Quốc hội.

Năm là, tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế kiểm tra, đảm bảo sự vận hành ổn định, an toàn của thị trường tài chính, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế

Sáu là, tập trung tái cơ cấu, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Đẩy nhanh tiến độ thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, bảo đảm dự toán thu ngân sách nhà nước.

Các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai các nhiệm vụ tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp giai đoạn 2022-2025 theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg ngày 29/11/2022 của Thủ tướng Chính phủ

Bảy là, các bộ, ngành địa phương triển khai thực hiện quyết liệt các biện pháp về quản lý, điều hành giá, bình ổn giá cả thị trường, nhất là đối với các hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu theo đúng ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.

Tám là, tích cực, chủ động hội nhập tài chính quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại.

Chín là, nâng cao kỷ luật, kỷ cương tài chính trong lĩnh vực tài chính công. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và công khai, minh bạch việc sử dụng ngân sách nhà nước, tài sản công, nhất là các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí. Đẩy mạnh hoạt động kiểm tra chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả.

Mười là, chuẩn bị tốt các điều kiện và tổ chức xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2025, kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm 2025-2027.