Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định năm 2022, việc điều hành kinh tế - xã hội thành công, tăng trưởng kinh tế GDP đạt 8,02% và thu ngân sách đạt 1.815.500 tỷ đồng, vượt so với cùng kỳ 15,7% và vượt dự toán 28,6%, bội chi ngân sách dưới 4%; đây cũng là năm kim ngạch xuất nhập khẩu đạt cao 732,5 tỷ USD, xuất siêu 11,2 tỷ USD.

Trong năm 2022, lạm phát là 3,15%; nợ công giảm xuống chỉ còn 38% và nợ Chính phủ chỉ khoảng 34,7% GDP.

VƯỢT THU TRÊN 400.000 TỶ CÓ PHẢI VÌ LẬP DỰ TOÁN KHÔNG SÁT THỰC TẾ?

Giải trình về việc lập dự toán không sát dẫn đến số vượt thu cao, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, cho biết tại thời điểm lập dự toán vào tháng 9/2021, tức giai đoạn Covid bùng phát và trong quý này tăng trưởng GDP âm 6,02%, thu ngân sách của tháng 9/2021 âm đến 46% so với cùng kỳ, như vậy, dự toán ngân sách sát hợp với tình hình thực tiễn tại thời điểm đó.

Phân tích các khoản thu vượt xa ngân sách, Bộ trưởng Bộ Tài chính, cho biết dầu thô vượt 49,8 ngàn tỷ do tăng giá dầu và tăng sản lượng. Tiếp đó, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu cũng vượt 86,4 ngàn tỷ đồng.

Bên cạnh đó, thu từ đất đai vượt 74.000 tỷ, tức lập dự toán 135.000 tỷ đồng thì thực hiện 209.000 tỷ đồng, khắc phục từ chuyển nhượng bất động sản "hai giá" tăng được 21.000 tỷ đồng...

"Như vậy, thu từ nội địa tăng tới 162,2 ngàn tỷ đồng. Phải nói là nhiệm vụ tài chính - ngân sách, điều hành tài khóa của năm 2022 tương đối thành công", ông Phớc nói.

Về chính sách hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp, theo Bộ trưởng, sau khi Nghị quyết 43 của Quốc hội năm 2022 ban hành 20 ngày, Nghị định 15 của Chính phủ ban hành và có hiệu lực. Năm 2022, chính sách giảm và gia hạn các loại thuế, phí lên đến 200,3 ngàn tỷ đồng, trong đó, miễn 89,6 ngàn tỷ đồng và giãn, hoãn là 100,3 ngàn tỷ đồng, với nhiều chính sách nổi bật như: giảm thuế VAT xuống 8%, giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu 50%...

Ngoài ra, điểm nhấn từ chương trình phục hồi 347.000 tỷ, trong đó, 176.000 tỷ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, với hệ thống đường cao tốc khởi công và khánh thành liên tục, tạo nên một mạng kết nối giao thông làm thay đổi bộ mặt và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Năm 2023 dự kiến chính sách giảm và gia hạn lên tới 195,4 ngàn tỷ đồng, trong đó, miễn, giảm là 74,2 ngàn tỷ đồng, còn gia hạn 121,2 ngàn tỷ đồng.

Thông tin thêm về việc huy động vốn ODA, Bộ trưởng Bộ Tài chính, cho biết bước đầu thực hiện ODA thế hệ mới, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính ký Hiệp định với Nhật Bản vay được 50 tỷ yên, lãi suất chỉ 0,01%. Đây cũng là những thành công và các dự án ODA cũng bắt đầu được triển khai.

ĐẨY MẠNH GIẢI NGÂN ĐỂ GIẢM TỒN NGÂN QUỸ

Về vấn đề để tồn dư ngân sách hơn 1 triệu tỷ mà không dùng vào việc khác, Bộ trưởng Bộ Tài chính, cho biết trên thực tế tồn dư ngân sách là 1.043 ngàn tỷ đồng, hiện gửi Ngân hàng Nhà nước là 895.000 tỷ đồng, lãi suất 0,8%/năm, số còn lại gửi tại ngân hàng thương mại, gửi ngắn hạn.

"Số tiền này gắn với nhiệm vụ chi cụ thể, tức nguồn này là nguồn nhàn rỗi tạm thời có trong dự toán được Quốc hội phê chuẩn, chẳng hạn như bố trí vào các dự án đầu tư công, chương trình mục tiêu quốc gia... và nguồn có nhiệm vụ chi chi tiết. Còn tồn đọng là bởi chúng ta chưa giải ngân hết, chứ không phải là nguồn để phân bổ vào việc khác", Bộ trưởng lý giải.

Cũng theo tư lệnh ngành tài chính, trước tình hình khó khăn về kinh tế, điều cần làm hiện nay là để tháo gỡ tổng cầu, tức là tăng tiêu dùng xã hội , tăng đầu tư tư nhân, đặc biệt trong lĩnh vực như bất động sản, điện tái tạo, tiếp tục đẩy mạnh giải ngân đầu tư công hay tăng xuất nhập khẩu.

Theo đó, cần giải quyết vấn đề thị trường và cung ứng vốn, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp là "tế bào" của nền kinh tế, doanh nghiệp có phát triển thì mới giải quyết được công ăn việc làm, tăng trưởng và thu ngân sách sẽ thành công.

Do đó, "phải phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương và các bộ, ngành như vốn chương trình mục tiêu quốc gia, chi thường xuyên để sửa chữa, nâng cấp các công trình công và các máy móc thiết bị... cần phân cấp và tập trung giải quyết những vướng mắc về mặt pháp lý, đặc biệt là đất đai và các công trình điện", Bộ trưởng lưu ý.

Những vướng mắc trong giải ngân vốn đầu tư công khi theo báo cáo, những tháng đầu năm, có 74/115 cơ quan, bộ cũng như địa phương giải ngân vốn dưới 15%, cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến tồn ngân quỹ lớn nêu trên.

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, khẳng định trước Quốc hội rằng đến nay tất cả những vấn đề phân cấp, phân quyền của đầu tư công đã triệt để, giao hết tất cả các quyền cho các bộ, ngành và địa phương, từ khâu lựa chọn dự án, đến lập dự án, chuẩn bị dự án cho đến giải ngân đầu tư công, điều chỉnh dự án, giải phóng mặt bằng, đấu thầu dự án, triển khai, tổ chức thi công...

Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hay các cơ quan trung ương chỉ làm công tác tổng hợp và rà soát, để báo cáo Chính phủ, Quốc hội để phân giao và phân giao một cục về cho địa phương. Trên cơ sở kế hoạch trung hạn 5 năm, địa phương phân chi tiết cho từng dự án, các bộ trên trung ương không làm những việc đó nữa.

Còn một vấn đề các đại biểu cũng băn khoăn đó là tại sao cùng một mặt bằng pháp lý mà địa phương này, bộ kia triển khai tốt, tỷ lệ cao nhưng địa phương khác, ngành khác tỷ lệ lại thấp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, cho rằng chính là vấn đề nằm ở khâu tổ chức thực hiện.

Do vậy, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị các đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp quan tâm và giám sát ngay địa phương, ngành mình để cùng Chính phủ tạo chuyển biến tích cực hơn trong vấn đề giải ngân đầu tư công trong thời gian tới, góp phần phát triển kinh tế.