Tại phiên chất vấn thành viên Chính phủ cuối giờ chiều 7/11, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận, chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế về giải pháp căn cơ khắc phục tình trạng lạm dụng chỉ định xét nghiệm.

Đưa ra số liệu từ báo cáo số 3006 của Tổng Thư ký Quốc hội và qua phản ánh của cử tri, đại biểu cho rằng hiện nay tình trạng lạm dụng chỉ định các dịch vụ kỹ thuật lâm sàng như xét nghiệm, nội soi, chẩn đoán hình ảnh, chỉ định các dịch vụ kỹ thuật cao và thuốc đang quá mức và không cần thiết, gây tốn kém cho người dân, nhất là người nghèo. Vì vậy, đại biểu đề nghị Bộ Y tế làm rõ trách nhiệm trong vấn đề này.

Trả lời vấn đề đại biểu tỉnh Bình Thuận nêu trong phiên chất vấn sáng 8/11, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan lý giải: "Trong lĩnh vực y khoa, việc áp dụng các thiết bị cận lâm sàng hiện đại hỗ trợ nhiều trong quá trình chẩn bệnh, điều trị và theo dõi sau điều trị".

Với sự phát triển khoa học kĩ thuật có nhiều thiết bị tốt đã giúp phát hiện bệnh từ ngay từ đầu có thêm cơ hội điều trị cho người bệnh tốt hơn. Thời gian qua, ngành Y tế đã tăng cường để có trang thiết bị tốt nhất cho khám chữa bệnh. 

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Y tế thừa nhận vừa qua có tình trạng lạm dụng xét nghiệm quá mức cần thiết đối với người bệnh, gây tốn kém chi phí và tâm lý bức xúc cho người dân.

Đồng thời, việc này cũng ảnh hưởng đến Quỹ bảo hiểm y tế - là quỹ của toàn dân, tất cả các cơ quan ban ngành, cũng như người dân, các cơ sở y tế đều phải có trách nhiệm làm sao để Quỹ phát triển, ổn định, phục vụ nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân, và chia sẻ giữa các đối tượng tham gia tốt hơn.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, thống kê sơ bộ có 3 nhóm nguyên nhân chính. Trước hết là nhận thức, trình độ của người chỉ định xét nghiệm muốn nhanh, chính xác, nên đẩy xét nghiệm nhiều hơn. Điều này đòi hỏi cần điều chỉnh để có nhận thức xét nghiệm ở tính hợp lý cao nhất.

Ngoài ra việc xã hội hóa liên danh liên kết đòi hỏi thu hồi vốn dẫn đến xét nghiệm nhiều. Mặt khác ngay bản thân người bệnh cũng có nhu cầu xét nghiệm. 

Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đã có tăng cường chỉ đạo để tránh lạm dụng xét nghiệm, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Mới đây nhất là Luật Khám bệnh, chữa bệnh được thông qua đã có nhiều quy định mới về vấn đề này; Quyết định 316/2016/QĐ-TTG về vấn đề xét nghiệm.

Cùng với đó là các thông tư quy định về các định mức kỹ thuật, trần thanh quyết toán, tăng cường giám định bảo hiểm y tế, kết nối liên thông để kiểm soát chi phí.

Cũng quan tâm đến vấn đề chi phí khám chữa bệnh, Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. HCM cho rằng, nên giảm bớt tỷ lệ sử dụng tiền túi của bệnh nhân khi thực hiện dịch vụ y tế. 

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho biết, Nghị quyết 20 của Ban Chấp hành Trung ương có đề cập đến mục tiêu đó là giảm bớt tỷ lệ sử dụng tiền túi của bệnh nhân khi thực hiện dịch vụ y tế. Cụ thể, phải giảm xuống còn 35% cho đến năm 2025. 

Tuy nhiên, đến nay có thể thấy việc triển khai thực hiện còn chưa hiệu quả. Hiện nay tỷ lệ này vẫn ở mức trên 40% dù đã là năm 2023. "Với tình hình hiện nay, chúng tôi nhận thấy rất khó khăn để giảm tỷ lệ này xuống", Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nói và đề nghị cần có giải pháp để thực hiện mục tiêu này. 

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Bộ trưởng Bộ Y tế nói đây là câu hỏi rất hay và mang tầm vĩ mô, cũng là vấn đề được ngành Y tế rất quan tâm. Vì vậy, để giảm tiền túi của người dân cần thay đổi mô hình chăm sóc y tế; tăng cường đầu tư cho y tế dự phòng, sàng lọc, phát hiện bệnh sớm; giảm bớt chi phí điều trị, bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân giảm gánh nặng bệnh tật.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết mô hình bệnh tật ở nước ta đã thay đổi rất nhiều, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng cao, trong khi đó nhiều người có bệnh rồi mới đi khám, khiến chi phí khám chữa bệnh rất cao và hiệu quả chăm sóc y tế kém.

Vì vậy, bên cạnh tăng cường công tác dự phòng, sàng lọc và phát hiện bệnh sớm, cũng cần tăng cường nhận thức của người dân trong công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, tăng cường độ bao phủ của các chính sách bảo hiểm y tế. 

"Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ tiền túi của người dân phải bỏ ra cho công tác chăm sóc y tế nếu đạt mức 30%, đó mới là hệ thống y tế bền vững", Bộ trưởng Đào Hồng Lan thông tin và cam kết ngành Y tế sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp trong thời gian tới.

Cũng tại phiên chất vấn sáng 8/11, tranh luận với Bộ trưởng Đào Hồng Lan về vấn đề thanh toán bảo hiểm y tế trong trường hợp bệnh nhân phải mua thuốc ngoài, Đại biểu Dương Khắc Mai, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông nói, trong buổi chất vấn ngày 7/11, Bộ trưởng Bộ Y tế có nhấn mạnh quyền lợi của bệnh nhân và người tham gia bảo hiểm phải đảm bảo, đây là một yêu cầu hết sức chính đáng và cần thiết.

Theo đại biểu Dương Khắc Mai, bệnh nhân phải đi viện mà phải mua thuốc ở bên ngoài với giá rất đắt thì không phải ai cũng mua được. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng Y tế chỉ đạo phối hợp với cơ quan Bảo hiểm xã hội có giải pháp kịp thời cho bệnh nhân khi tham gia bảo hiểm, khám chữa bệnh, đặc biệt là đảm bảo quyền lợi cho bệnh nhân nghèo, có điều kiện kinh tế khó khăn. 

Cũng chia sẻ với Bộ trưởng và ngành Y tế trong thời gian vừa qua khi thiếu thuốc, thiết bị y tế gặp rất nhiều khó khăn, song đại biểu mong muốn Chính phủ và các Bộ ngành liên quan phối hợp với Bộ Y tế để đảm bảo  quyền lợi cho người dân và chăm sóc sức khỏe tốt cho Nhân dân tốt hơn.

Trao đổi thêm với đại biểu Dương Khắc Mai về việc thanh toán cho người bệnh phải ra ngoài mua thuốc khi cơ sở y tế không đủ thuốc cung ứng, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết đã có chỉ đạo cụ thể về vấn đề này.

Ngay chiều qua (7/11), Bộ Y tế đã họp bàn về những nội dung trên để có phương án chi tiết. Bộ Y tế cũng đang tích cực chỉ đạo triển khai để khi có dự thảo chính thức sẽ xin ý kiến các Bộ, ngành địa phương.

“Quy định này liên quan đến điều kiện nào thì người bệnh được thanh toán bảo hiểm y tế, điều kiện nào để tránh lạm dụng đẩy người bệnh phải ra ngoài, mặc dù trách nhiệm mua thuốc, vật tư y tế là của các cơ sở khám chữa bệnh, chính vì vậy các quy định pháp lý một cách chặt chẽ", người đứng đầu ngành Y tế nhấn mạnh.