Dù tích cực triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhằm tạo thuận lợi thúc đẩy thương mại nhưng kim ngạch xuất nhập khẩu vẫn âm sâu, khiến nhiệm vụ hoàn thành thu ngân sách của ngành hải quan ngày càng gặp thách thức...
Trong tháng 7, thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu giảm tốc, bằng 6,4% dự toán và là một trong hai tháng thấp nhất từ đầu năm.
Theo đánh giá của Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan) trong 7 tháng đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 374,36 tỷ USD, giảm 13,8% so với cùng kỳ. Trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt 195,42 tỷ USD, giảm 10,3% và kim ngạch nhập khẩu giảm mạnh hơn chỉ đạt 178,94 tỷ USD.
KIM NGẠCH NHIỀU NHÓM HÀNG GIẢM MẠNH, PHÁ ĐÁY THỜI ĐẠI DỊCH
Dẫn đầu nhóm hàng nhập khẩu giảm mạnh là ngành hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giảm tới 10,6%, tương ứng giảm 4,99 tỷ USD và chỉ đạt 42,08 tỷ USD tính đến giữa tháng 7.
Theo đánh giá của Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), đơn hàng hiện suy giảm mạnh do người dân các quốc gia thắt chặt chi tiêu và thói quen tiêu dùng thay đổi rõ rệt sau đại dịch hướng tới những sản phẩm xanh, hữu dụng và ít thay đổi mẫu mã. Điều này khiến hiện biên lợi nhuận của doanh nghiệp điện tử khá mỏng và doanh nghiệp trong nước đang nỗ lực thu đủ bù chi để đảm bảo lực lượng sản xuất, chờ đón nền kinh tế khởi sắc hơn.
Với ngành hàng thủy sản, theo chia sẻ của ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), năm vừa qua chứng kiến sự bứt phá lớn bởi nhu cầu thị trường tăng cao, đưa kim ngạch xuất khẩu thủy sản chạm mốc kỷ lục 11 tỷ USD. Tuy nhiên, bắt đầu từ quý 4/2022, tốc độ sụt giảm rất nhanh khi lạm phát lan rộng tại nhiều quốc gia, đặc biệt tại những thị trường xuất khẩu chính như Mỹ, EU, Nhật Bản...
Đến cuối tháng 6, tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 4,13 tỷ USD, giảm 27,4% so với cùng kỳ năm 2022, tức giảm sâu hơn giai đoạn đỉnh của Covid-19 chỉ xoay quanh 26%.
Dự báo của VASEP trước đó cho rằng hết quý 2 tình hình sẽ cải thiện hơn, thế nhưng, theo lãnh đạo Hiệp hội, tiên lượng này sai lệch và có lẽ đến cuối năm mới kỳ vọng hồi phục. Dù vậy, theo dõi số liệu hàng tuần cho thấy giai đoạn khó khăn nhất dường như đã qua, thị trường thoát đáy từ tháng 4 và tháng 5, 6 đang có nhiều dấu hiệu tích cực dù lũy kế vẫn âm sâu.
Kim ngạch thương mại hai chiều xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm mạnh gây áp lực không nhỏ đến công tác thu ngân sách nhà nước do ngành hải quan quản lý. Tính đến cuối tháng 7, số thu ngân sách nhà nước toàn ngành đạt 211.230 tỷ đồng, mới đạt 49,7% dự toán, giảm 19,6%, tương đương giảm 51.423 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022.
Tính riêng tháng 7, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 14.700 tỷ đồng, trên cơ sở tổng số thu thuế ước đạt 27.000 tỷ đồng, bằng 6,4% dự toán, bằng 87,6% mức thu bình quân 6 tháng đầu năm.
TỔNG GIÁ TRỊ XUẤT NHẬP KHẨU CHỊU THUẾ GIẢM TRÊN 20%
Đánh giá nguyên nhân giảm thu, đại diện Cục Thuế xuất nhập khẩu cho biết, do tổng trị giá xuất nhập khẩu chịu thuế của cả nước trong 7 tháng giảm 20,5%. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu chịu thuế đạt 68,6 tỷ USD, giảm 20,2% và kim ngạch xuất khẩu chịu thuế đạt 3,9 tỷ USD, giảm 24,8% so với cùng kỳ năm 2022.
Một số nhóm hàng có kim ngạch nhập khẩu có thuế giảm mạnh so với cùng kỳ có thể kể đến như: nhóm các mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất (gồm than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép và phế liệu, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ôtô…) chiếm 56% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, đã giảm 25,7% so với cùng kỳ, làm giảm thu ngân sách khoảng 29.400 tỷ đồng.
Nhóm xăng dầu nhập khẩu đạt 4,9 triệu tấn, trị giá đạt 3,9 tỷ USD, tăng 15,7% về lượng nhưng giảm 13,1% về trị giá, làm giảm thu 2.650 tỷ đồng so với cùng kỳ.
Thống kê cho thấy 10 cục hải quan tỉnh, thành phố có số thu lớn, chiếm 87% dự toán thu của toàn ngành là: TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Quảng Ninh, đến ngày 31/7/2023 thu đạt 187.462 tỷ đồng, bằng 50,34% dự toán được giao, giảm 15,95% so với cùng kỳ.
Hiện chỉ duy nhất Cục Hải quan Quảng Ninh có chỉ số thu ngân sách nhà nước tăng 7,05%, còn lại 9 đơn vị đều thể hiện số thu ngân sách nhà nước giảm mạnh. Chẳng hạn, Cục Hải quan Đồng Nai giảm 30,75%; Cục Hải quan Bình Dương giảm 27,9%; Cục Hải quan Hà Tĩnh giảm 26,73%; Cục Hải quan Bà Rịa - Vũng Tàu giảm 25,18%; Cục Hải quan Bắc Ninh giảm 17,06%; Cục Hải quan Hà Nội giảm 15,46%...
Nguyên nhân giảm thu tại 9 đơn vị này là do kim ngạch nhập khẩu nhóm mặt hàng nguyên liệu, máy móc thiết bị nhập khẩu phục vụ sản xuất như than, sản phẩm hóa chất, chất dẻo giảm từ 20-50% so với cùng kỳ năm 2022...
Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 34-2023 phát hành ngày 21-08-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
Một doanh nghiệp bất ngờ niêm yết giá vàng miếng bán ra tại 131 triệu đồng/lượng
Chốt phiên sáng ngày 30/8, giá bán vàng miếng SJC phổ biến 130,6 triệu đồng/lượng. Duy chỉ có một doanh nghiệp ở phía Nam niêm yết giá bán 131 triệu đồng/lượng, cao hơn hẳn so với mặt bằng chung...
Giá vàng tăng mạnh sau báo cáo lạm phát Mỹ
Quỹ vàng khổng lồ SPDR Gold Trust mua ròng gần 10 tấn vàng trong phiên này, nâng tổng lượng mua ròng trong tháng 8 lên hơn 22 tấn…
Hộ kinh doanh: Bước chuyển để phát triển dài hạn
Từ 1/6, hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở chuyển sang phương pháp kê khai làm cơ sở để xác định nghĩa vụ thuế. Dù gặp nhiều thách thức về công nghệ, chi phí và thói quen nhưng các chuyên gia cho rằng đây là cơ hội để thay đổi mô hình quản lý, minh bạch tài chính để hướng đến phát triển bền vững...
Thuế TP.Hà Nội cảnh báo 8 hành vi gian lận không được khấu trừ VAT
Một trong những điểm đáng lưu ý tại Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 là quy định 8 trường hợp hóa đơn, chứng từ không được khấu trừ, hoàn thuế và bổ sung cơ chế khai sai sót trước thanh tra. Quy định mới nhằm siết chặt quản lý nhưng vẫn tạo linh hoạt cho người nộp thuế…
VIB và chiến lược “Dẫn đầu xu thế thẻ”: Từ tầm nhìn đến vị thế tiên phong
Ngân hàng Quốc Tế (VIB) vừa cán mốc 1 triệu thẻ tín dụng, khẳng định thành quả của chiến lược “Dẫn đầu xu thế thẻ” được triển khai bền bỉ hơn 7 năm qua.
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: