Cấp bách đưa chủ sở hữu hưởng lợi vào Luật Doanh nghiệp
Hằng Anh
11/05/2025, 09:08
Luật Doanh nghiệp hiện hành chưa có quy định riêng về chủ sở hữu hưởng lợi. Do đó, theo các chuyên gia việc đưa chủ sở hữu hưởng lợi vào Luật Doanh nghiệp sẽ “giúp minh bạch hóa cấu trúc sở hữu, ngăn chặn rửa tiền, trốn thuế và tăng cường niềm tin của nhà đầu tư quốc tế”...
Ảnh minh họa
Thảo luận ở tổ về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp chiều ngày 10/5, các đại biểu tán thành việc dự thảo Luật bổ sung quy định khái niệm về “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp có tư cách pháp nhân là cá nhân” để đáp ứng yêu cầu tại Khuyến nghị số 24 của FATF về minh bạch về quyền sở hữu hưởng lợi của pháp nhân.
Theo các đại biểu, việc bổ sung quy định về chủ sở hữu hưởng lợi tại doanh nghiệp là cấp bách, để đáp ứng yêu cầu thực hiện cam kết quốc tế về phòng chống rửa tiền, trong bối cảnh Việt Nam đã bị đưa vào "danh sách xám" của FATF (Nhóm châu Á- Thái Bình Dương về chống rửa tiền) từ tháng 6/2023.
Khái niệm “Chủ sở hữu hưởng lợi” được hiểu là cá nhân thực sự có quyền sở hữu, chi phối hoặc hưởng lợi cuối cùng từ một tài sản, pháp nhân hay thỏa thuận pháp lý, dù trên danh nghĩa pháp lý có thể đứng tên khác.
Luật Phòng, chống rửa tiền 2022 định nghĩa: “Chủ sở hữu hưởng lợi là cá nhân có quyền sở hữu trên thực tế một hoặc một số tài sản; là cá nhân có quyền chi phối một pháp nhân hoặc một thỏa thuận pháp lý”. Khái niệm này phân biệt “chủ sở hữu pháp lý” chỉ là người đứng tên trên giấy tờ với “chủ sở hữu hưởng lợi”– người thực sự kiểm soát tài sản.
GIÚP DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN AN TOÀN, CHỐNG RỦI RO TÀI CHÍNH
Thảo luận nội dung này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thành Trung, đoàn Yên Bái cho biết ở Việt Nam, Luật Doanh nghiệp hiện nay chưa có quy định riêng về chủ sở hữu hưởng lợi. Tuy nhiên, cam kết quốc tế và các quy định phòng, chống rửa tiền đã yêu cầu xác định chủ sở hữu thực sự; Luật Phòng, chống rửa tiền 2022 và nghị định hướng dẫn đã bổ sung định nghĩa và quy định nhận diện chủ sở hữu hưởng lợi khi giao dịch (theo chuẩn FATF).
Khi không có quy định rõ ràng về chủ sở hữu hưởng lợi sẽ dẫn đến rủi ro thiếu cơ chế xác định và công khai chủ sở hữu hưởng lợi tạo nhiều kẽ hở pháp lý cho các hành vi bất hợp pháp. Doanh nghiệp có thể được lập ra chỉ với danh nghĩa pháp lý mà chủ thực sự ẩn sau giấu tên, khiến cơ quan chức năng khó truy nguồn gốc vốn và trách nhiệm.
Nếu không kiểm soát, cơ hội trốn thuế, tham nhũng và chuyển tài sản bất minh cũng gia tăng, bởi thu nhập và cổ tức thực tế không được kê khai rõ người hưởng lợi. Như FATF chỉ ra, minh bạch sở hữu giúp ngăn ngừa nhiều loại tội phạm nghiêm trọng ngoài rửa tiền– ví dụ tội phạm thuế và tham nhũng.
Đại biểu Nguyễn Thành Trung phát biểu.
“Quy định chủ sở hữu hưởng lợi giúp minh bạch hóa cấu trúc sở hữu và điều hành doanh nghiệp. Khi các cổ đông thật sự, người hưởng lợi chính được kê khai rõ ràng, mọi bên liên quan (cổ đông nhỏ, đối tác, nhà đầu tư nước ngoài, cơ quan quản lý) đều biết ai là người quyết định cuối cùng, tránh tình trạng chủ thực sự ẩn sau nhiều lớp giấy phép hay người đại diện. Nhờ vậy, việc kê khai thuế, phân chia lợi nhuận và bầu cử nhân sự quản trị diễn ra minh bạch hơn, đại biểu Trung nêu rõ.
Theo nhận xét của chuyên gia, đưa chủ sở hữu hưởng lợi vào Luật Doanh nghiệp sẽ “giúp minh bạch hóa cấu trúc sở hữu, ngăn chặn rửa tiền, trốn thuế và tăng cường niềm tin của nhà đầu tư quốc tế”.
Ở góc độ quản trị, khi thông tin về người kiểm soát doanh nghiệp được công bố, trách nhiệm của người đại diện pháp luật và ban lãnh đạo công ty được tăng cường. Đây cũng là cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết: yêu cầu minh bạch chủ sở hữu hưởng lợi nhằm bảo vệ sự liêm chính trong quản trị doanh nghiệp và thị trường tài chính.
Để kịp thời khắc phục những vấn đề này, đại biểu thống nhất với đề xuất bổ sung quy định về chủ sở hữu hưởng lợi vào Luật Doanh nghiệp và các luật liên quan. Bên cạnh đó, đề nghị cần nghiên cứu bổ sung quy định trách nhiệm của người đại diện theo pháp luật trong cập nhật, cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan quản lý khi có yêu cầu; Bổ sung chế tài xử lý nghiêm trường hợp kê khai sai lệch thông tin chủ sở hữu hưởng lợi (xử phạt vi phạm hành chính, thậm chí hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng) nhằm đảm bảo hiệu lực thực thi.
“Việc hoàn thiện các quy định trên sẽ tạo ra khuôn khổ pháp lý minh bạch, đồng bộ, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, giúp doanh nghiệp phát triển an toàn và giúp cơ quan quản lý đạt hiệu quả trong phòng, chống rủi ro tài chính”, đại biểu đoàn Yên Bái nhấn mạnh.
Chia sẻ vấn đề này, đại biểu Lê Đào An Xuân, đoàn Phú Yên, cho rằng trong bối cảnh mới, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp là bước đi cần thiết. Đối với các quy định về “chủ sở hữu hưởng lợi” và “cá nhân có quyền chi phối doanh nghiệp” (điểm d khoản 1 Điều 1 của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 37 của Điều 4 Luật Doanh nghiệp hiện hành), đại biểu kiến nghị cần lượng hóa rõ các tiêu chí, như quyền quyết định về tài chính, nhân sự chủ chốt hoặc chiến lược hoạt động.
Theo đại biểu Xuân, những quy định này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tăng cường minh bạch sở hữu, phù hợp với yêu cầu phòng, chống rửa tiền và các thông lệ quốc tế…
QUY ĐỊNH GIÁ THỊ TRƯỜNG CỦA CỔ PHẦN DOANH NGHIỆP PHÙ HỢP VỚI THÔNG LỆ QUỐC TẾ
Quan tâm tới quy định về giá thị trường của phần vốn góp hoặc cổ phần, đại biểu Đỗ Đức Hiển, đoàn Tp.Hồ Chí Minh, cho hay, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 14 Điều 4 về cách xác định giá thị trường của phần vốn góp hoặc cổ phần đối với cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán.
Theo đó, thay cách xác định theo giá giao dịch trên thị trường tại thời điểm liền kề trước đó bằng giá giao dịch bình quân trong vòng 30 ngày đối với cổ phiếu đã niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán.
Đại biểu đề nghị cân nhắc việc sửa đổi này bởi giá bình quân trong 30 ngày có thể không phản ánh chính xác giá trị tài sản.
Đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hiển
Cùng với đó, để xác định giá thị trường, dự thảo Luật quy định nhiều phương thức khác nhau: (giá bình quân; giá thỏa thuận giữa người bán, nười mua; giá do tổ chức thẩm định giá xác định) nhưng chưa quy định cách thức lựa chọn trong trường hợp giá thị trường xác định theo mỗi phương thức nêu trên cho kết quả khác nhau.
Việc xác định giá thị trường/giá trị hợp lý là một vấn đề phức tạp và đã được quy định chi tiết trong chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế mà Việt Nam đang nghiên cứu áp dụng bắt buộc cho một số loại doanh nghiệp (ví dụ công ty niêm yết và công ty có 100% vốn nước ngoài).
Do đó, ông Hiển đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc để chỉnh lý các quy định này phù hợp với thông lệ quốc tế; trường hợp cần thiết vẫn quy định cách xác định giá thị trường như hiện nay thì cần bổ sung cách tính giá thị trường nào sẽ được ưu tiên áp dụng khi các cách tính cho ra giá khác nhau để tránh vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.
Phá ổ nhóm “rửa tiền” hơn 500 tỷ cho nhà cái nước ngoài
15:50, 22/04/2025
Sửa Luật Doanh nghiệp, hạn chế doanh nghiệp tăng vốn "ảo"
19:00, 10/04/2025
Luật Doanh nghiệp (sửa đổi): Tiếp tục cân nhắc để giảm thủ tục, chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp
Bão số 5- Kajiki: Nguy cơ thiên tai và biện pháp ứng phó khẩn cấp
Ngày 25/8/ 2025, Cục Cảnh sát giao thông đã phát đi thông báo khẩn cấp về việc cấm toàn bộ phương tiện lưu thông trên tuyến cao tốc Bắc - Nam đoạn qua tỉnh Nghệ An từ 13 giờ 30 phút.
Thủ tướng yêu cầu triển khai quyết liệt công tác ứng phó bão số 5
Ngày 25/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ban hành Công điện yêu cầu triển khai quyết liệt công tác ứng phó với bão số 5, một cơn bão có cường độ rất mạnh đang di chuyển nhanh về phía đất liền Việt Nam.
Phát huy vai trò, trí tuệ của cá nhân điển hình, doanh nhân và người Việt Nam ở nước ngoài
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động để quy tụ, tập hợp, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân, đồng bào các dân tộc, tôn giáo, đội ngũ doanh nhân và người Việt Nam ở nước ngoài…
Xây dựng và thi hành pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò quan trọng của Bộ Tư pháp và ngành Tư pháp trong việc thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, với mục tiêu biến công tác này từ “điểm nghẽn” thành “đột phá”, trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia…
Phó Thủ tướng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ 4 dự án cao tốc trọng điểm phía Bắc
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đề nghị các bộ, ngành, cơ quan và địa phương cần phải chủ động giải quyết các nhiệm vụ được giao theo đúng tiến độ, cũng như giải quyết các khó khăn, vướng mắc của các dự án...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: