Cảng An Thới được xem là cảng biển tổng hợp lớn nhất tại thành phố đảo Phú Quốc do Nhà nước đầu tư và hoàn thành năm 2012 với công suất thiết kế 280.000 tấn hàng hóa/năm, 440.000 hành khách/năm. Đây là cảng đầu mối và là cảng duy nhất tại Phú Quốc có thể tiếp nhận tàu biển có tải trọng đến 3.000 DWT và khu bến chuyển tải (bến phao) cho tàu 30.000 DWT.

CHO THUÊ QUYỀN KHAI THÁC CẢNG AN THỚI HƠN 950 TỶ ĐỒNG

Để phục vụ hoạt động khai thác, đường bãi trong cảng An Thới, kho hàng, xưởng cơ khí, nhà ga, dịch vụ, văn phòng, hệ thống cấp thoát nước, cấp điện… được đầu tư đồng bộ với tổng chi phí gần 158 tỷ đồng bằng nguồn ngân sách nhà nước.

Theo quy hoạch chung của đảo Phú Quốc, An Thới sẽ trở thành đô thị cảng quốc tế và là trung tâm tiếp vận phi thuế quan, thương mại, du lịch, với nhiều tiềm năng thu hút nhà đầu tư.

Sau thời gian dài đấu giá cho thuê quyền khai thác tài sản kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới, thành phố Phú Quốc, theo thông tin từ Cục Hàng hải Việt Nam, Liên danh Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Namaste và Công ty Cổ phần Cảng Sài Gòn đã trúng đấu giá cho thuê quyền khai thác tài sản kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới, với trị giá gần 952 tỷ đồng, gấp 5,5 lần giá khởi điểm.

Danh mục tài sản cho thuê cảng gồm 17 loại, trong đó có bến 3.000WT, đường nội bộ cảng, sân ga, bãi đỗ nhà xe, bãi chứa hàng, nhà ga, kho hàng hóa, xưởng cơ khí; bến truyền tải, nhà thường trực…

Quan điểm của Cục Hàng hải Việt Nam là phải lựa chọn được doanh nghiệp có năng lực tài chính và kinh nghiệm khai thác cảng biển tham gia đấu giá tài sản trên. Đây là một loại tài sản đặc thù nên cần những doanh nghiệp có kinh nghiệm để phát huy hết công năng ý nghĩa của công trình trong thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng phải có khả năng tạo nhiều nguồn thu để hạ tầng kỹ thuật đã được đầu tư phát huy hiệu quả, không bị lãng phí.

Thời gian cho thuê đến khi tài sản hết khấu hao nên bên thuê chủ động trong việc đầu tư thiết bị máy móc và lên phương án kinh doanh phù hợp; không phải tiến hành lựa chọn bên thuê nhiều lần. Sau khi hết thời hạn cho thuê có thể đánh giá lại tài sản để đề xuất phương án quản lý khai thác phù hợp.

BÊN THUÊ NHIỀU VI PHẠM, CỤC HÀNG HẢI ĐÒI LẠI TRƯỚC HẠN 23 NĂM

Trước đó, năm 2014, cảng An Thới đã được cho thuê khai thác kết cấu hạ tầng trong 30 năm giai đoạn 2014-2043, với tổng giá trị hợp đồng khoảng 90 tỷ đồng và được bên thuê thanh toán hàng năm.

Tuy nhiên, do nhà khai thác vi phạm một số điều khoản nên Cục Hàng hải Việt Nam đã chấm dứt hợp đồng trước thời hạn (năm 2043) với Liên doanh Công ty Cổ phần Dịch vụ vận tải Sài Gòn - Công ty Cổ phần Hàng hải và Đầu tư phát triển Hiệp Phước (Liên danh Tranaco - HPI) và bên vận hành khai thác là Công ty cổ phần Đầu tư khai thác cảng biển An Thới từ ngày 1/1/2021.

Theo Cục Hàng hải Việt Nam, bên thuê vi phạm hợp đồng và dẫn đến việc quản lý khai thác cảng biển An Thới không hiệu quả; chậm trễ trong việc thanh toán tiền thuê hàng năm; không có đủ nguồn tiền để đầu tư trang thiết bị và duy tu, bảo dưỡng thường xuyên tài sản thuê. Ngoài khoản tiền thuê cố định, Nhà nước không thu thêm được giá thu thay đổi do kết quả kinh doanh hàng năm đều lỗ.

Đặc biệt, bên thuê đã không duy tu, bảo dưỡng thường xuyên, định kỳ một số hạng mục của tài sản thuê, khiến tài sản bị xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng. Một số hạng mục tài sản phải tiến hành sửa chữa lớn thì mới khai thác được, nên tốn kém chi phí. Do đó, bên thuê cố tình kéo dài thời gian không sửa chữa, dẫn đến giảm hiệu quả khai thác và giảm tuổi thọ của tài sản thuê.

Trước đó, ngay từ tháng 2/2020, sau khi thống kê những vi phạm và các vấn đề không chịu khắc phục của đối tác, Cục hàng hải đã báo cáo Bộ Giao thông vận tải về việc chấm dứt hợp đồng thuê chỉ sau 6 năm hợp tác. Bộ Giao thông vận tải cũng thống nhất với đề nghị này để tổ chức đấu thầu lại, tiến hành tìm nhà đầu tư khai thác có hiệu quả hơn.