Theo CNBC, Trung Quốc đang mất thị phần về sản xuất và xuất khẩu trong nhiều lĩnh vực chủ chốt vào tay các nước láng giềng châu Á. Việc tiếp tục duy trì chính sách “Zero Covid” là nhân tố chính làm xói mòn thêm vị trí thống trị về thương mại toàn cầu trong dài hạn của quốc gia này.

Dữ liệu từ công ty tư vấn về kinh tế vận tải MDS Transmodal cho thấy, Trung Quốc đã mất vị thế về sản xuất trong các ngành hàng tiêu dùng chủ chốt như quần áo và phụ kiện, giày dép, đồ nội thất và hàng du lịch. Nước này cũng đang chứng kiến sự sụt giảm về tỷ trọng xuất khẩu trong các lĩnh vực từ khoáng sản đến công nghệ văn phòng.

“Chiến lược Zero Covid đang ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất và các nhà sản xuất đang tìm kiếm những địa điểm thay thế cho ‘công xưởng của thế giới’ này”, bà Antonella Teodoro, cố vấn cấp cao tại MDS Transmodal, nhận xét, đề cập tới biệt danh của Trung Quốc. “Xem xét kỹ các nhóm hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc, chúng tôi thấy rằng nước này đang tiếp tục mất thị phần, trong đó Việt Nam là một trong những quốc gia có tầm quan trọng trên trường quốc tế”.

Theo bà Teodoro, vị trí địa lý gần với Trung Quốc và lao động giá rẻ là lý do giúp Việt Nam được xem là một lựa chọn thay thế phù hợp.

Sự cạnh tranh đã bắt đầu nóng lên từ những năm trước khi Covid-19 bùng phát. Theo CNBC, Việt Nam giành thị phần thương mại sản xuất từ tay Trung Quốc với hoạt động thương mại đường dài tăng trưởng gần 360% kể từ năm 2014 – thời điểm Việt nam bắt đầu đầu tư mạnh vào lĩnh vực hàng hải và sản xuất.

Bên cạnh Việt Nam, Malaysia và Bangladesh cũng đang giành thị phần sản xuất hàng may mặc của Trung Quốc, trong khi Đài Loan chứng kiến sự gia tăng trong hoạt động sản xuất kim loại, theo MDS Transmodal.

“Kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung nổ ra năm 2018, một cuộc săn lùng địa điểm sản xuất mới thay thế cho Trung Quốc đã bắt đầu. Ban đầu xu hướng này giới hạn trong lĩnh vực thời trang và giày dép”, ông Akhil Nair, phó chủ tịch cấp cao phụ trách sản phẩm khu vực châu Á Thái Bình Dương của SEKO Logistics, nhận xét.

Theo ông Nari, tác động kép của các đợt phong tỏa phòng dịch Covid ở  một số địa Trung Quốc như Thẩm Quyến, Ninh Ba… và sự gián đoạn chuỗi cung ứng đã khiến các nhà sản xuất phải tìm kiếm địa điểm thay thế và điểm đến là những quốc gia như Việt Nam.

“SEKO ghi nhận sự gia tăng hoạt động thương mại trong khu vực châu Á đối với dòng chảy nguyên liệu thô và xuất khẩu hàng hóa thành phẩm từ Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác”, ông Nair cho biết. “Dù các đợt phong tỏa gần đây của Trung Quốc không ảnh hưởng tới hoạt động vận tải hay các cảng biển, rõ ràng vẫn ảnh hưởng tới các phần khác của chuỗi cung như như vận tải đường bộ, kho bãi CFS và bãi container”.

Dữ liệu từ công ty theo dõi hàng hóa Project44 cho thấy tổng công suất tàu biển TEU (container) rời các cảng của Trung Quốc đã giảm kể từ khi các đợt phong tỏa phòng dịch được áp đặt vào đầu năm 2021.

“Công suất tàu rời các cảng của Trung Quốc hàng tháng trước năm 2021 là khoảng 11,2 triệu TEU. Con số này đã giảm xuống còn 8,6 triệu TEU trong tháng 9, tương đương mức giảm 23,2%”, ông Josh Brazil, phó chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng tại Project44, cho biết.

Trong khi đó, theo số liệu của FreightWaves SONAR, số lượng chủ hàng đặt vận chuyển container qua các hãng vận tải biển đang tiếp tục giảm. Chia sẻ với CNBC, quản lý của nhiều công ty vận tải dự báo số lượng đơn hàng vận tải hàng hóa từ Trung Quốc sang Mỹ sẽ giảm khoảng 40-50% trong tháng 11 tới.