Đưa Việt Nam thành hub nhân lực toàn cầu về công nghiệp bán dẫn
Lý Hà
22/05/2024, 15:22
Công nghiệp bán dẫn là ngành công nghiệp lõi và góp phần quan trọng để phát triển các ngành công nghiệp khác. Tuy nhiên, để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, cần một chiến lược đầu tư toàn diện và trước hết phải đưa Việt Nam thành hub nhân lực toàn cầu về công nghiệp bán dẫn.
Đưa Việt Nam thành hub nhân lực toàn cầu về công nghiệp bán dẫn.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong vòng 20 năm từ năm 2001 đến năm 2021, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đã tăng 14% mỗi năm. Hiện, ngành công nghiệp bán dẫn được kỳ vọng sẽ đạt mức doanh thu 1.000 tỷ USD vào năm 2030.
Điều này cho thấy từ nay đến năm 2030, nhu cầu về nhân lực trong lĩnh vực công nghiệp này trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đòi hỏi ở mức rất cao.
TIỀM NĂNG VÀ LỢI THẾ CỦA VIỆT NAM
Ngành bán dẫn là ngành công nghiệp sử dụng chất bán dẫn để sản xuất các linh kiện điện tử như vi mạch và chip. Ngày nay, hầu hết thiết bị điện tử đều sử dụng các linh kiện điện tử dùng chất bán dẫn.
Công nghệ bán dẫn được chia thành 4 lĩnh vực chính: (1) thiết kế vi mạch nhằm tạo ra các vi mạch với kích thước và chức năng cụ thể; (2) sản xuất bán dẫn, chế tạo các vi mạch trên tấm bán dẫn bằng các quy trình tiên tiến như in thạch bản và khắc ion; (3) kiểm thử nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu suất của các sản phẩm bán dẫn trước khi xuất xưởng; (4) đóng gói bán dẫn nhằm bảo vệ các vi mạch khỏi tác động môi trường và hỗ trợ kết nối với các thiết bị khác. Các lĩnh vực này đều cần nguồn nhân lực làm việc am hiểu về ngành công nghệ bán dẫn.
Nhiều chuyên gia công nghệ và kinh tế cho rằng Việt Nam đang có những tiềm năng và lợi thế nhất định để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Đó là hệ thống chính trị ổn định; vị trí địa lý thuận lợi; nguồn cung lao động dồi dào và đặc biệt là lực lượng lao động có chất lượng, được coi là lợi thế nổi bật nhất của Việt Nam so với các quốc gia khác.
Với thế mạnh nhân lực, bằng các cơ chế, chính sách, giải pháp đúng đắn phù hợp, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hub nhân lực toàn cầu về công nghiệp bán dẫn. Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, cho rằng từ hub nhân lực này sẽ tiến tới xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam. Hub nhân lực sẽ như thỏi nam châm để thu hút đầu tư nghiên cứu, thiết kế, sản xuất, đóng gói, kiểm thử tại Việt Nam.
Chính phủ Việt Nam rất quan tâm việc đẩy mạnh hợp tác đầu tư, phát triển ngành bán dẫn. Điều này đã thể hiện khá rõ khi có hơn 50 doanh nghiệp trong ngành công nghiệp bán dẫn đã hoạt động tại Việt Nam như: Intel, Amkor, Hana Micron (đóng gói, kiểm thử); Ampere, Marvell, Cadence, Renesas, Synopsys, Qorvo (thiết kế); Lam Research, Coherent (sản xuất thiết bị)...
Mặt khác, trong tuyên bố nâng cấp quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên Đối tác Chiến lược toàn diện, đã nêu hai nội dung hợp tác đột phá, đó là đổi mới sáng tạo và công nghệ cao, trong đó có ngành công nghiệp bán dẫn với việc nhấn mạnh đến hợp tác phát triển nguồn nhân lực cho ngành.
Về sản xuất chất bán dẫn, Việt Nam được coi rất có tiềm năng vì có gần 80 loại hình khoáng sản và hơn 500 điểm mỏ đã được phát hiện. Đặc biệt, Việt Nam có những khoáng sản quý hiếm dành cho sản xuất chất bán dẫn, như: đất hiếm, titan, bauxite. Việt Nam hiện đứng thứ hai thế giới về đất hiếm, một loại khoáng sản đặc biệt, nguyên liệu chiến lược để sản xuất chất bán dẫn, phân bố chủ yếu ở Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Nghệ An, Kon Tum, Lâm Đồng...
Theo ước tính của Cục Khảo sát địa chất Hoa Kỳ, trữ lượng đất hiếm ở Việt Nam đạt khoảng 22 triệu tấn, đứng thứ hai thế giới, chỉ sau Trung Quốc (44 triệu tấn) và cao hơn Brazil (21 triệu tấn), Nga (21 triệu tấn), Ấn Độ (6,9 triệu tấn).
Về kinh nghiệm, Việt Nam là một trong số ít nước đã có 20 năm làm công nghiệp bán dẫn, có những nền tảng bước đầu; có lắp ráp, thiết kế, casting với khoảng trên 6.000 kỹ sư hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp này. Như vậy, Việt Nam đang có một số lợi thế quan trọng để tham gia vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.
PHÁT HUY LỢI THẾ VỀ NGUỒN NHÂN LỰC
Theo ông Nguyễn Mạnh, Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, lợi thế lớn nhất của Việt Nam là nguồn nhân lực, bởi cả trong ngắn hạn và trung hạn, thế giới đang thiếu hụt nhân lực cho ngành bán dẫn. Một số chuyên gia kinh tế ước tính nhu cầu thế giới cần tăng thêm hơn 1 triệu nhân sự vào năm 2030 cho tất cả các khâu thiết kế, sản xuất, lắp ráp, đóng gói và kiểm thử chip.
Về nguồn nhân lực của Việt Nam, hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp các bộ, ngành nghiên cứu xây dựng đề án “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” với mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư đến năm 2030” cho cả 4 lĩnh vực của ngành công nghiệp bán dẫn.
Ngành công nghiệp bán dẫn được kỳ vọng sẽ đạt mức doanh thu 1.000 tỷ USD vào năm 2030.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết: đề án sẽ đào tạo khoảng 15.000 kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn và 35.000 kỹ sư trong các lĩnh vực còn lại của ngành công nghiệp bán dẫn. Tối thiểu 5.000 kỹ sư trong số đó có chuyên môn sâu về trí tuệ nhân tạo, đồng thời sẽ đào tạo được khoảng 1.300 giảng viên có trình độ quốc tế.
Cũng theo Bộ trưởng, từ nay đến năm 2030 tuy chỉ còn khoảng 6 năm nhưng khả năng đào tạo và đào tạo lại chừng ấy nhân lực là hoàn toàn khả thi. Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ đã khẳng định đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn là “đột phá của đột phá” để đạt được mục tiêu đề ra.
Tinh thần “đột phá của đột phá” trong đào tạo, trước hết cần phải thể hiện rõ trong các giải pháp, trong cơ chế chính sách của Nhà nước dành cho việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành. Đó là đột phá hợp tác quốc tế về đào tạo giữa các nước, nhất là các nước đã nâng cấp Đối tác Chiến lược toàn diện; đột phá riêng việc tạo lập môi trường đầu tư cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất chip bán dẫn.
Thứ hai, Nhà nước phải có nguồn ngân sách đầu tư, hỗ trợ ban đầu cho các cơ sở đào tạo, cho các trung tâm sáng tạo, nghiên cứu phát triển, cho các doanh nghiệp tham gia đào tạo theo nguyên tắc hợp tác giữa ba bên: Nhà nước - viện nghiên cứu, trường đại học - doanh nghiệp...
Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 21-2024 phát hành ngày 20/05/2024. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
Doanh nghiệp ngày càng tham gia sâu vào đào tạo nhân lực chất lượng cao
Với thực trạng đào tạo hiện nay, Việt Nam rất khó đáp ứng nhu cầu nhân lực cao ngành bán dẫn
FDI – Tạo nguồn nhân lực chất lượng trong lĩnh vực AI
Đọc thêm
Thịt trâu thải loại, giá rẻ từ Ấn Độ nhập khẩu về Việt Nam ngày càng nhiều
Theo số liệu từ Cục Hải Quan, trong nửa đầu năm 2025, Việt Nam nhập khẩu tới 103 nghìn tấn thịt trâu từ Ấn Độ, tăng 14,2% về khối lượng với cùng kỳ năm trước. Điều đáng nói, thịt trâu Ấn Độ vốn từ giống trâu Murrah chuyên nuôi để lấy sữa, thịt không ngon, nhưng lại bán chạy ở Việt Nam…
Thủ tướng trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo ứng phó bão số 5
Trước diễn biến nhanh và phức tạp của bão số 5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo công tác ứng phó tại Nghệ An, đồng thời chủ trì cuộc họp khẩn với lãnh đạo các tỉnh Bắc Trung Bộ để triển khai biện pháp bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản cho nhân dân.
Đột phá trong quản lý lao động nước ngoài
Ngày 23/8, Cục Việc làm, Bộ Nội vụ, đã phối hợp cùng Sở Nội vụ TP. Đà Nẵng tổ chức thành công Hội nghị tập huấn triển khai Nghị định số 219/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
Sự kiện này thu hút sự quan tâm lớn, với sự tham gia của đại diện lãnh đạo Sở Nội vụ của 9 tỉnh thành miền Trung cùng đông đảo đại diện các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, cho thấy tầm quan trọng của việc cập nhật và thực thi những quy định pháp lý mới trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng.
Bão số 5 áp sát, các tỉnh Bắc Trung Bộ lệnh cấm biển
Trước diễn biến phức tạp của bão số 5 (Kajiki) với gió giật cấp 13 - 14 và mưa lớn diện rộng, các tỉnh Bắc Trung Bộ đã đồng loạt ban hành lệnh cấm biển, khẩn trương kêu gọi tàu thuyền vào nơi tránh trú an toàn, vận hành xả lũ hồ chứa và triển khai phương châm “4 tại chỗ” nhằm chủ động ứng phó.
Bão số 5 sẽ đổ bộ vào Hà Tĩnh, Quảng Trị, dự báo sức tàn phá không kém bão Yagi
Vào lúc 10h ngày 24/8/2025, vị trí tâm bão số 5 (bão Kajiki) ở vào khoảng 17.4 độ Vĩ Bắc; 110.9 độ Kinh Đông, cách Hà Tĩnh khoảng 560km về phía Đông, sức gió mạnh nhất cấp 12-13 (118-149km/h), giật cấp 16. Dự báo bão số 5 sẽ đổ bộ vào Hà Tĩnh và Quảng Trị vào chiều ngày 25/8 và được đánh giá mức độ nguy hiểm không kém Yagi năm 2024, thậm chí có thể mạnh hơn bão Doksuri năm 2017…
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: