Theo tờ báo Financial Times, vào cuối tuần vừa rồi, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Iran đã thông qua những điểm chính của một dự luật nhằm định giá lại đồng rial.

Ông Shamseddin Hosseini, người đứng đầu Ủy ban, cho biết đồng tiền mới vẫn sẽ được gọi là rial, với một đơn vị của đồng tiền rial mới tương đương 10.000 rial theo giá trị hiện tại. Việc giảm số lượng chữ số 0 theo đề xuất là nhằm mục đích đơn giản hóa các tính toán tài chính và kế toán, đồng thời giảm chi phí in tiền giấy. Ông Hosseini cũng nói rằng đồng rial mới sẽ có đơn vị phần trăm là gheran, cứ mỗi rial mới sẽ bằng 100 gheran.

Đồng tiền của Iran đã giảm giá nghiêm trọng dưới sức ép của các lệnh trừng phạt quốc tế - nguyên nhân khiến nước này bị cô lập khỏi hệ thống ngân hàng toàn cầu và nền kinh tế Iran bị bóp nghẹt. Đồng rial tiếp tục suy yếu so với đồng USD trong thời gian gần đây trong bối cảnh bất ổn chính trị tiếp diễn sau cuộc chiến kéo dài 12 ngày giữa Israel và Iran vào tháng 6/2025.

Iran đã xem xét cải cách tiền tệ từ những năm 1990. Dự luật tiền tệ mới phải được chính thức trình lên Quốc hội để nhận được sự phê duyệt và cuối cùng sẽ cần chứng thực của Hội đồng Giám hộ - cơ quan lập hiến của Iran - để chính thức trở thành luật.

Ông Jafar Ghaderi, Phó chủ tịch Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Iran, vào tuần trước nói rằng việc loại bỏ các số 0 khỏi đồng rial sẽ không có bất kỳ tác động nào đến lạm phát nhưng có thể làm giảm chi phí giao dịch. Các nhà phân tích tin rằng nếu không đi kèm với các biện pháp kiểm soát lạm phát và cải cách tài chính, động thái bề ngoài này sẽ không thể làm giảm bớt các vấn đề kinh tế của Iran.

Theo tờ báo Tehran Times của Iran, tốc độ lạm phát ở nước này trong tháng 6 năm nay so với cùng kỳ năm ngoái là 34,5%.

Nhà kinh tế Kamran Nadri viết trên một tờ báo Iran vào tuần trước rằng việc loại bỏ các số 0 khỏi đồng rial “không phải là một chính sách tiền tệ hiệu quả cũng không phải là một cơ chế để kiểm soát lạm phát. Đó chỉ đơn giản là một sự điều chỉnh chính thức đối với đơn vị tiền tệ cho mục đích kế toán”.

Tuy nhiên, Iran không phải là quốc gia duy nhất trên thế giới xem xét cải cách tiền tệ trong những thập kỷ gần đây. Trong 25 năm qua, một loạt quốc gia bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Romania và Zambia đã cắt bỏ bớt số 0 khỏi đồng tiền của mỗi nước sau những đợt lạm phát phi mã khiến người dân phải mang theo những lô tiền giấy cồng kềnh cho các giao dịch hàng ngày.

Đồng shekel hiện tại của Israel được giới thiệu vào năm 1985-1986 sau khi nước này loại bỏ ba số 0 khỏi đồng shekel cũ trong bối cảnh siêu lạm phát. Bản thân đồng shekel cũng trước đó chưa lâu đã thay thế cho đồng bảng Israel mất giá chóng mặt.

Ngoài lạm phát, những thách thức khác mà nền kinh tế Iran phải đương đầu hiện nay bao gồm tình trạng phụ thuộc quá mức vào doanh thu từ dầu mỏ và trợ cấp, năng lực quản lý yếu kém đã trở thành mãn tính và chủ nghĩa “nhất thân nhì quen” thường ưu ái những người có quan hệ thân cận với giới tinh hoa chính trị.

Các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với hoạt động ngân hàng và xuất khẩu dầu mỏ của Iran đã hạn chế nguồn thu nhập và giảm đầu tư nước ngoài vào nước này. Các nhà kinh tế cho rằng Iran có rất ít dư địa để để xoay chuyển nền kinh tế nếu không được nới lỏng các lệnh trừng phạt.

Trước khi cuộc tấn công của Israel vào tháng 6/2025 gây ra chiến tranh giữa hai nước, Tehran đã có các cuộc đàm phán hạt nhân với Mỹ mà mục tiêu là Mỹ sẽ nới lỏng các lệnh trừng phạt để đổi lấy việc Iran hạn chế chương trình hạt nhân của nước này. 

Tuần trước, ngoại trưởng Abbas Araghchi nói với Financial Times rằng Tehran sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán nếu Mỹ đồng ý bồi thường cho những thiệt hại phát sinh trong cuộc chiến tranh gần đây và đảm bảo rằng Iran sẽ không bị tấn công lần nữa trong lúc đang diễn các cuộc đàm phán.