Giảm năm đóng bảo hiểm xã hội: Có giữ được người lao động ở lại hệ thống?
Nhật Dương
28/12/2022, 16:11
Đề xuất giảm năm đóng bảo hiểm xã hội là một trong những giải pháp nhằm đảm bảo tăng số lượng người ở lại trong hệ thống bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu, song theo các chuyên gia cần nhiều giải pháp đồng bộ để đảm bảo mức lương hưu tối thiểu đáp ứng cuộc sống…
Ảnh minh họa.
Hiện nay, theo quy định, thời gian người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng lương hưu phải đủ 20 năm, dẫn tới nhiều người có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội ngắn nên khi hết tuổi lao động, không tích lũy đủ số năm đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu.
ĐỦ 20 NĂM THAM GIA BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỂ NHẬN LƯƠNG HƯU LÀ QUÁ DÀI?
Vì vậy, trong sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 tới đây, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang đề xuất giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, tiến tới còn 10 năm, nhằm tạo điều kiện cho người lao động tham gia muộn, có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội ngắn, được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội.
Trao đổi về đề xuất trên, ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội muốn hưởng chế độ hưu trí phải đảm bảo 2 điều kiện, đó là đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động và đảm bảo có đủ tối thiểu 20 năm tham gia bảo hiểm xã hội.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, điều kiện đủ 20 năm tham gia bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu là thời gian quá dài, từ đó sẽ hạn chế quyền lợi đối với một số người lao động khi tham gia vào quan hệ lao động muộn, có số năm đóng thấp rất khó để đủ thời gian hưởng chế độ hưu trí.
Chính vì vậy, Nghị quyết 28 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội đã xác định, sửa đổi điều kiện về hưu theo hướng giảm dần điều kiện tối thiểu để tham gia bảo hiểm xã hội, để được hưởng chế độ lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, tiến tới có thể giảm thấp hơn nữa.
“Trong lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội sắp tới, chúng tôi đồng tình với quan điểm này, đây là một trong những giải pháp đảm bảo tăng số lượng người ở lại trong hệ thống bảo hiểm xã hội để họ được hưởng chế độ hưu trí. Bởi vì trong các chính sách về bảo hiểm xã hội, có thể nói chính sách hưu trí là chính sách đảm bảo an sinh tốt nhất cho người lao động. Khi còn trẻ tham gia lao động, có tích lũy để về già được hưởng lương hưu”, ông Lê Đình Quảng nhấn mạnh.
GIẢM NĂM ĐÓNG - MỨC LƯƠNG HƯU CẦN ĐẢM BẢO CUỘC SỐNG
Trước những lo ngại về việc giảm năm đóng có thể khiến mức hưởng lương hưu cũng thấp, ông Lê Đình Quảng cho rằng đây cũng là băn khoăn lớn nhất khi đề xuất chính sách. Hiện nay, chính sách bảo hiểm xã hội của chúng ta vẫn theo nguyên tắc đóng - hưởng, đặc biệt ở chế độ hưu trí, vì vậy rất nhiều lao động, nhất là lao động trực tiếp có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội ngắn và thường về hưu trước tuổi, nên tỷ lệ hưởng chế độ hưu trí rất thấp.
Còn những băn khoăn về việc giảm năm đóng bảo hiểm xã hội dẫn đến mức hưởng lương hưu thấp. Ảnh - N.Dương.
Vì vậy, theo ông Lê Đình Quảng, ở lần sửa đổi này cần tính toán lại theo nguyên tắc tăng cường tính chia sẻ khi hưởng chế độ bảo hiểm hưu trí, để người lao động có điều kiện tham gia đủ 20 năm hoặc nếu hạ xuống còn 15 năm, khi hưởng chế độ hưu trí vẫn có một khoản tiền nhất định để đảm bảo cuộc sống tối thiểu.
“Sẽ cần có nhiều giải pháp đồng bộ để một chính sách được đồng thuận với việc giảm thời gian tham gia bảo hiểm xã hội xuống 15 năm, hoặc tiến tới 10 năm nhưng mức lương hưu cần đảm bảo đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu, đây là bài toán phải tính trong nhiều giải pháp”, ông Lê Đình Quảng nhấn mạnh.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Lao động và Xã hội (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) nhấn mạnh cần tạo ra lưới an sinh cơ bản để tất cả người lao động đều có được cơ hội tham gia bảo hiểm xã hội, chứ không phải chỉ có bảo hiểm xã hội tự nguyện. “Kinh nghiệm các nước cũng cho thấy, muốn bao phủ bảo hiểm xã hội toàn dân thì không thể chỉ dựa vào bảo hiểm xã hội tự nguyện được”, bà Lan Hương nói. Đối với đề xuất giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội, vị chuyên gia cho rằng, về mặt chính sách thì sẽ tạo ra tính không bền vững, và lo ngại đời sống của người hưởng hưu trí sẽ nghèo nàn do mức hưởng quá thấp.
Trước đó, tại hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với công nhân hồi tháng 6 năm nay, khi đề cập đến vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cũng từng nhấn mạnh, trong lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội sắp tới, trong các nhóm chính sách sẽ có giảm dần thời gian đóng bảo hiểm xã hội. Theo đó, nếu trước đây quy định 20 năm, dự thảo rút dần xuống 15 năm và tiến tới có thể 10 năm, đóng nhiều hưởng nhiều, đóng ngắn hưởng ngắn trên tinh thần công bằng, chia sẻ.
Dự thảo luật cũng sẽ tăng thêm sự liên kết giữa các nhóm bảo hiểm xã hội với nhau, bảo đảm quyền lợi cho người lao động. Cùng với đó, sẽ xử lý một vấn đề quan trọng trong bảo hiểm hiện nay là chia sẻ giữa người đóng bảo hiểm nhiều với người đóng ít, người đóng dài, người đóng ngắn.
Trước đó, ngày 11/11, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023, trong đó nêu rõ, từ ngày 1/7/2023 thực hiện tăng 12,5% lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội đối tượng do ngân sách nhà nước đảm bảo và hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp.
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, thời gian qua, mức lương hưu của người nghỉ hưu liên tục được nâng lên, trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ Bảo hiểm xã hội.
Từ năm 1995 đến nay, Nhà nước đã thực hiện 22 lần điều chỉnh lương hưu. Riêng năm 2022, dù tình hình kinh tế có khó khăn nhưng lương hưu đã được điều chỉnh với mức chung là 7,4% từ ngày 1/1/2022. Những người nghỉ hưu trước ngày 1/1/1995 mà sau khi điều chỉnh theo mức chung, nếu mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng dưới 2,5 triệu đồng/tháng còn tiếp tục được điều chỉnh thêm. Chính phủ đã nhiều lần điều chỉnh tăng lương hưu qua các giai đoạn, đời sống của người nghỉ hưu từng bước được cải thiện.
Không còn tích lũy, lao động rút bảo hiểm xã hội một lần là khó tránh
11:39, 17/12/2022
Sẽ giảm năm đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu còn 15 năm
Tổ chức Quỹ Đền ơn đáp nghĩa theo chính quyền địa phương 2 cấp
Quỹ Đền ơn đáp nghĩa được thành lập ở 2 cấp, gồm cấp tỉnh và cấp xã. Quỹ từng cấp có Ban quản lý quỹ và bộ phận giúp việc cho Ban quản lý quỹ theo chế độ kiêm nhiệm, theo Bộ Nội vụ...
Đề xuất mức phí giám định ngoài tố tụng của tổ chức giám định tư pháp công lập y tế
Mức chi phí cần đảm bảo tính đúng, tính đủ và có lãi để các tổ chức giám định tư pháp công lập ngành Y tế phát triển dịch vụ và chi khác theo quy định của pháp luật, theo đề xuất của Bộ Y tế...
Ngân hàng Nhà nước Khu vực 2 khuyến cáo người dân thận trọng khi mua vàng
Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Khu vực 2 khuyến nghị người dân cân nhắc, thận trọng khi mua vàng và đầu tư vàng để tránh rủi ro do biến động về giá…
Các khoản tiền tính đóng bảo hiểm của người lao động trong doanh nghiệp
Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của lao động trong doanh nghiệp là tiền lương tháng, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác...
Xuất khẩu lao động chạm mốc gần 100.000 người sau 8 tháng
Cùng với Nhật Bản tiếp tục dẫn đầu, Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc là 3 thị trường chủ lực, có nhu cầu tiếp nhận số lượng lớn lao động Việt Nam sang làm việc trong 8 tháng qua...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: