Tại buổi làm việc với các doanh nghiệp ngành thép ngày 27/5, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh đến giải pháp điều chỉnh mất cân đối cung ứng sản phẩm thép trên thị trường trong nước, thông qua cân đối khối lượng xuất khẩu thép thành phẩm.

"Cuộc họp này nhằm thực hiện nhiệm vụ cấp bách mà Phó thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái mới đây đã giao cho Bộ Công Thương nghiên cứu, có các biện pháp thúc đẩy tăng năng lực sản xuất thép thành phẩm trong nước, hướng tới đáp ứng được cơ bản nhu cầu trong nước", Bộ trưởng cho biết.

MỚI CHỈ DỪNG Ở SẢN XUẤT THÉP XÂY DỰNG

Ghi nhận vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển đất nước theo định hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa của ngành thép, người đứng đầu Bộ Công thương đánh giá: đây là ngành công nghiệp nền tảng, vật liệu đầu vào cho các ngành kinh tế quan trọng của đất nước như cơ khí chế tạo, công nghiệp hỗ trợ... Bên cạnh đó, ngành cũng đóng góp quan trọng cho quá trình chuyển dịch, đô thị hóa đất nước, tác động nhiều mặt đến sự phát triển kinh tế-xã hội của quốc gia.

Khái quát về tình hình ngành thép Việt Nam giai đoạn 2016-2020, Cục trưởng Cục Công nghiệp Trương Thanh Hoài cho biết, sản lượng phôi thép liên tục tăng từ năm 2010 đã đạt khoảng 4,3 triệu tấn và đến năm 2016 đạt 7,8 triệu tấn và năm 2020 đạt 19,9 triệu tấn (năm 2020, năng lực sản xuất toàn ngành đạt khoảng 24 triệu tấn/năm).

Năng lực sản xuất của các nhà máy trong nước đã đáp ứng đủ nhu cầu thép xây dựng thông thường. Một số sản phẩm xuất khẩu cao như: tôn mạ, ống thép, thép cuộn cán nguội. Tuy nhiên, các chủng loại thép khác phục vụ ngành chế biến chế tạo và công nghiệp hỗ trợ như: thép cuộn cán nóng, thép hợp kim, thép chế tạo cơ khí, thép tấm cán nóng, thép tấm cán nguội,… còn phải nhập khẩu.

Còn theo Cục trưởng Cục Công nghiệp, từ trước ngày 1/1/2019, ngành sản xuất thép được Bộ Công Thương quản lý thông qua Quy hoạch phát triển hệ thống sản xuất và hệ thống phân phối thép đến năm 2020, có xét đến năm 2025 (Quyết định số 694/QĐ-BCT ngày 31/1/2013) và các quy định pháp luật có liên quan.

Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2019, thực hiện theo quy định tại Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14, quy hoạch ngành sản phẩm (trong đó có ngành thép) đã được bãi bỏ. Hiện tại, các sản phẩm thép tiêu thụ trên thị trường tuân thủ theo các Quy chuẩn và tiêu chuẩn.

Nhận định về những thách thức của ngành sản xuất thép thời gian tới, ông Trương Thanh Hoài cho rằng do nguồn nguyên liệu sản xuất đầu vào của ngành này đa phần phải nhập khẩu, như quặng sắt, thép phế liệu, than mỡ luyện cốc, điện cực graphite… nên giá thành sản phẩm sẽ phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố thị trường nước ngoài.

XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC NGÀNH THÉP TƯƠNG XỨNG VỊ THẾ SẢN XUẤT TIÊU THỤ SỐ 1 ĐÔNG NAM Á

Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam Nghiêm Xuân Đa cho biết trong 5 năm gần đây ngành thép có sự phát triển vượt bậc, số liệu nhập khẩu theo đó cũng giảm dần theo từng năm. “Chúng ta đứng số 1 Đông Nam Á về sản xuất, tiêu thụ thép. Trên bản đồ thế giới, sản xuất thép thô đứng thứ 14. Vì thế, doanh nghiệp ngành thép đề xuất Bộ Công Thương xây dựng chiến lược phát triển ngành thép thời gian tới gắn với nền kinh tế tuần hoàn, kinh tế số”.

Đại diện Lãnh đạo Bộ Công Thương, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định Bộ sẽ ưu tiên xây dựng chính sách để các doanh nghiệp phát triển lành mạnh và có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước. “Bộ Công Thương đã rất chủ động vào cuộc, tiếp nhận và giải quyết các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp ngành thép” Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định, đồng thời đánh giá cao những đề xuất liên quan đến việc xây dựng chính sách phát triển ngành thép.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, về quan điểm, chúng ta cần phải bám sát định hướng chiến lược trong phát triển kinh tế xã hội 10 năm và mục tiêu cơ bản mà Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ 13 của Đảng đã đề ra, đó là phấn đấu xây dựng theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

“Kế thừa những thành tựu trong công nghiệp sản xuất thép thời gian qua, chúng ta phải đẩy mạnh phát triển theo hướng “đi tắt đón đầu”, ứng dụng những công nghệ mới, đáp ứng nhu cầu trong xây dựng, vừa đáp ứng nguyên liệu đầu vào quan trọng cho các ngành công nghiệp cơ khí chế tạo”, Bộ trưởng yêu cầu.

Theo đó, Bộ trưởng nhấn mạnh đến 6 giải pháp.

Thứ nhất, tập trung nghiên cứu, xây dựng chiến lược, quy hoạch và chính sách đủ mạnh, đồng bộ, khả thi để thực hiện cho được các mục tiêu phát triển ngành thép, tạo tiền đề cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Thứ hai, tập trung phát triển công nghiệp khai thác, chế biến quặng và hình thành thị trường nguyên liệu thép lành mạnh

Thứ ba, Hiệp hội Thép Việt Nam phải vươn lên làm vai trò “bà đỡ” cho các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước, đồng thời đóng vai trò trọng tài để góp phần bình ổn thị trường thép, bảo đảm quyền lợi của 3 bên:  Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Thứ tư, từng doanh nghiệp trong ngành sản xuất thép phải mạnh mẽ hơn trong tái cấu trúc doanh nghiệp của mình, xây dựng được các chiến lược phát triển trong ngắn hạn và dài hạn.

Thứ năm, từng bước hình thành quỹ đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước, nguồn xã hội hóa, sự đóng góp của các doanh nghiệp trong ngành thép để nghiên cứu đầu tư vào các phòng thí nghiệm, sản xuất ra những mặt hàng thép đặc biệt, đáp ứng được nguyên liệu đầu vào của các ngành công nghiệp chế tạo khác.

Thứ sáu, từng bước hình thành chuỗi doanh nghiệp sản xuất sản phẩm sau thép đặc biệt, không chỉ dừng lại nguyên liệu mà còn có thể là thành phẩm.

Cùng với những giải pháp nêu ra, Bộ trưởng cũng yêu cầu, Cục Công nghiệp nghiên cứu, đề xuất các chính sách để xây dựng chiến lược, định hướng phát triển ngành thép trong giai đoạn tiếp theo; Phối hợp với Hiệp hội Thép Việt Nam trong việc đề xuất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng chiến lược phát triển ngành thép Việt Nam; Theo dõi sát tình hình thị trường và sản xuất của ngành thép, kịp thời báo cáo Lãnh đạo Bộ để tìm cách tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp sản xuất thép.

Cục Phòng vệ thương mại chủ động tiến hành triển khai các giải pháp phòng vệ thương mại đối với sản phẩm thép phù hợp với các quy định thương mại và luật pháp quốc tế.

Vụ Khoa học và công nghệ nghiên cứu, đề xuất xây dựng các hàng rào kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh; nghiên cứu, đề xuất hỗ trợ cho các doanh nghiệp hoặc phòng thí nghiệm  để sản xuất ra các mặt hàng thép đặc biệt.

Cục Xuất nhập khẩu tiếp tục theo dõi các thông tin xuất nhập khẩu, đặc biệt với các mặt hàng, sản phẩm tăng đột biến để đề xuất các chính sách kịp thời điều tiết thị trường sản xuất trong nước.

Tổng cục Quản lý thị trường làm tốt công tác kiểm soát thị trường thép, ngăn chặn các hiện tượng đầu cơ, găm hàng, sốt giá …

Ngoài ra, Bộ trưởng đề nghị, trong quá trình sản xuất kinh doanh, nếu có các khó khăn vướng mắc, các doanh nghiệp ngành thép kịp thời có kiến nghị với Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương có liên quan để tìm giải pháp tháo gỡ.