Nhân dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam, ngày 14/5/2024, Thành ủy, Hội đồng Nhân dân, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Tp.Hà Nội tổ chức Hội nghị gặp gỡ chuyên gia, nhà khoa học.

Trước đó, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa 13 (tháng 6/2013), Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học và Công nghệ, thống nhất chọn ngày 18/5 hằng năm là "Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam".

DÀNH NGUỒN LỰC ĐẦU TƯ, ĐẨY MẠNH NGHIÊN CỨU, CHUYỂN GIAO, PHÁT TRIỂN KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ

Phó Bí Thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Tp.Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết trong những năm qua, Hà Nội luôn dành nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực khoa học công nghệ, với mục tiêu đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng, phát triển khoa học, công nghệ; xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ hàng đầu của cả nước và khu vực với hạt nhân là Khu công nghệ cao Hoà Lạc, các viện nghiên cứu, trường đại học.

Hiện nay, Hà Nội đang tập trung hơn 70% tổ chức khoa học, công nghệ, trường đại học, viện nghiên cứu và 82% phòng thí nghiệm của cả nước (trong đó có 14 phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia), với hơn 65% nhà khoa học đầu ngành của cả nước đang sinh sống và làm việc; lãnh đạo thành phố Hà Nội xác định đây là lợi thế đặc biệt quan trọng để Thủ đô tập trung đầu tư cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Từ năm 2021 đến nay, Thành phố đã và đang triển khai thực hiện gần 300 nhiệm vụ thuộc 9 Chương trình khoa học công nghệ cấp thành phố và Chương trình phát triển tài sản trí tuệ. Kết quả nghiên cứu được ứng dụng vào thực tiễn với tỷ lệ cao, các dự án sản xuất thử nghiệm được áp dụng 100%, các đề tài, đề án được áp dụng khoảng 90%.

Mức đóng góp của yếu tố năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GRDP của Thành phố Hà Nội tăng dần hằng năm (năm 2023 là 62,86%). Số lượng đơn đăng ký, bằng chứng nhận sở hữu công nghiệp, số công bố quốc tế trên địa bàn Hà Nội luôn ở vị trí dẫn đầu toàn quốc.

Hai năm liên tiếp (2022 và 2023), Hà Nội dẫn đầu cả nước về chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII). Thành phố có hơn 1.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chiếm trên 26% cả nước; số lượng vườn ươm doanh nghiệp, tổ chức cung cấp chương trình thúc đẩy kinh doanh lần lượt chiếm hơn 38% và 40% xét trên quy mô cả nước.

Đặc biệt, ông Thanh cho biết thời gian qua, Thành phố đã triển khai 3 nhiệm vụ rất quan trọng là: xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi); lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Trong quá trình triển khai, Thành phố đã nhận được sự đồng hành, ủng hộ, tham gia góp ý, tư vấn, phản biện rất tâm huyết và trách nhiệm của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước.

Đến nay 2 Quy hoạch của Thủ đô đã được Hội đồng thẩm định nhà nước thông qua, đã báo cáo Lãnh đạo Chính phủ, Đảng đoàn Quốc hội, Bộ Chính trị và đang trong quá trình chỉnh lý, hoàn thiện để trình, xin ý kiến Quốc hội khoá 15 tại Kỳ họp 7.

Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cũng sẽ được trình Quốc hội khoá 15 xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 7 này. Luật Thủ đô sửa đổi và 2 quy hoạch được thông qua sẽ tạo cơ sở pháp lý và tiền đề đặc biệt quan trọng, góp phần kiến tạo và phân bố không gian phát triển cho Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn tới; tạo lập thể chế phát triển đồng bộ, vượt trội, đặc thù và là cơ sở để thực hiện các giải pháp, cơ chế, chính sách nhằm khai thác, huy động và sử dụng các nguồn lực, động lực để xây dựng và phát triển Thủ đô trong tương lai.

XÂY DỰNG VÀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA ĐỘI NGŨ TRÍ THỨC, NHÀ KHOA HỌC TRONG PHÁT TRIỂN THỦ ĐÔ

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang đánh giá Thủ đô Hà Nội đứng đầu cả nước về những yếu tố thuận lợi để phát triển khoa học và công nghệ. Thủ đô có tiềm lực, hạ tầng khoa học và công nghệ mạnh nhất. Nguồn lực đầu tư cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Hà Nội cũng cao nhất cả nước...

Thời gian qua, đội ngũ trí thức, nhà khoa học Hà Nội ngày càng lớn mạnh, hoạt động ngày càng tích cực, đóng góp lớn cho sự nghiệp phát triển Thủ đô. Đội ngũ trí thức, nhà khoa học đã làm gia tăng chất lượng nguồn nhân lực; tham mưu, tư vấn, phản biện, cung cấp nhiều luận cứ khoa học, góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách, đạt được nhiều thành tựu trong những lĩnh vực chuyên ngành, chuyên sâu; góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực, cải thiện năng suất lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh, nâng cao đời sống cho người dân, phát triển kinh tế xã hội.

Ông Giang nhấn mạnh, việc tiếp tục xây dựng, phát triển và phát huy vai trò to lớn của đội ngũ trí thức, nhà khoa học trong phát triển Thủ đô là rất quan trọng và rất cần thiết.

Vì vậy, các cấp ủy, chính quyền, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị cần tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ về trí thức, khoa học và công nghệ. Đồng thời phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức, nhà khoa học, tạo môi trường thuận lợi để phát huy tốt nhất vai trò, sự đóng góp của đội ngũ trí thức, nhà khoa học trong phát triển kinh tế xã hội.

“Mỗi thắng lợi trên địa bàn thủ đô không tách rời sự đóng góp to lớn của đội ngũ trí thức, các chuyên gia, nhà khoa học sống và làm việc trên địa bàn Hà Nội”. Khẳng định điều này, TS. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh: Liên hiệp Hội Việt Nam là ngôi nhà chung của trí thức khoa học công nghệ Việt Nam, trong đó có trí thức Hà Nội. Trí thức khoa học công nghệ thủ đô luôn đóng vai trò quan trọng. Trí thức thủ đô thời kỳ nào cũng rất đông đảo, có nhiều tấm gương sáng, có đóng góp lớn cho đất nước.  

Ông Dũng kiến nghị lãnh đạo Hà Nội tiếp tục tin tưởng hơn nữa, trao cho đội ngũ trí thức các điều kiện, đặc biệt là cơ chế chính sách để họ đủ dũng khí, dám nói, dãm nghĩ, dám làm, dám hành động hơn nữa. Điều này sẽ góp phần để đất nước, thủ đô phát triển nhanh hơn, bền vững hơn và sẽ đạt tầm cao mới.

Để đội ngũ trí thức khoa học công nghệ tiếp tục cống hiến và đóng góp nhiều hơn nữa cho Thủ đô, ông Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Hà Nội đề nghị Thành phố giao Liên hiệp Hội tập hợp đội ngũ trí thức cả trong nước và nước ngoài tham gia vào các hoạt động tư vấn phản biện và giám định xã hội, cơ chế chính sách, các nghị quyết của Thành phố và đề xuất các ý kiến, giải pháp xử lý những lĩnh vực nóng, cấp thiết.

Ví dụ như ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp để tăng giá trị gia tăng, lĩnh vực giao thông đô thị, chống ùn tắc, xử lý ô nhiễm môi trường, vấn đề về quy hoạch phát triển đô thị, giáo dục, y tế, khoa học công nghệ, nghiên cứu đề xuất khai thác những cơ chế đặc thù vượt trội của Luật Thủ đô sửa đổi…

Cùng với đó, chỉ đạo các Sở, Ban, ngành đặt hàng tư vấn phản biện, giám định xã hội cho những chương trình, dự án của mình...

Tại hội nghị, các chuyên gia, nhà khoa học đã đưa ra nhiều góp ý, kiến nghị giải pháp để thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ trên địa bàn thủ đô trong thời gian tới.

Ghi nhận, tiếp thu những ý kiến tâm huyết của các nhà khoa học, Chủ tịch UBND Tp.Hà Nội cho biết sẽ báo cáo thường trực, thường vụ có để xuất hướng triển khai các kiến nghị, có cơ chế phối hợp, để thường xuyên lắng nghe lẫn nhau, từ đó có cách thức sử dụng tối đa nguồn lực, kinh nghiệm của trí thức trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quản trị đô thị; hóa giải các vướng mắc, nút thắt của Hà Nội thông qua các đề tài nghiên cứu của nhà khoa học trên địa bàn.