Hai đoàn (toa) tàu số 16 và 17, hai đoàn tàu cuối cùng của dự án metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên, đã cập cảng Khánh Hội (quận 4, TP.HCM) sau 8 ngày vượt biển từ Nhật Bản, vào ngày 06/5 trước đó.

Dự án đầu tư xây dựng tuyến tàu điện ngầm metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên có tất cả 17 đoàn tàu với tổng cộng 51 toa, mỗi đoàn tàu có 3 toa. Đoàn tàu metro đầu tiên cập cảng Khánh Hội (quận 4) vào tháng 10/2020. 10 đoàn tàu tiếp theo được nhập về trong năm 2021. Sáu đoàn tàu còn lại được nhập về trong năm 2022, trong đó riêng tháng 3 vừa qua đã nhập về bốn đoàn tàu.

Metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên là tuyến tàu điện ngầm đầu tiên và là một trong tám tuyến metro của TP.HCM, gồm: Tuyến số 1 Bến Thành – Suối Tiên, tuyến số 2 Bến Thành – Tham Lương, tuyến số 3a Bến Thành – Tân Kiên, tuyến số 4 Thạnh Xuân – Hiệp Phước, các tuyến số 5, 6, 7 và 8 đang nghiên cứu, tham vấn.

Ban quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR) cho biết, trong thời gian tới, dự án sẽ tập trung toàn lực vào công tác thi công lắp đặt của nhà thầu cơ điện Hitachi (Nhật Bản), thúc đẩy tiến độ để nhanh chóng bước vào giai đoạn tích hợp hệ thống, thử nghiệm và vận hành trước khi khai thác chính thức.

Vẫn theo MAUR, trong giai đoạn đầu, dự án sẽ nhận và vận hành loại tàu có 3 toa mỗi toa dài 61,5 m, sức chở 930 khách (gồm 147 khách ngồi, 783 khách đứng). Tốc độ tối đa của tàu là 110 km/h khi đi trên cao và 80 km/h lúc chạy ngầm. Các đoàn tàu sau khi về depot Long Bình (TP. Thủ Đức) sẽ được kết nối với hệ thống tín hiệu tại khu vực này. Sau các bước đánh giá từ kết quả thử nghiệm giai đoạn 1, các toa tàu sẽ tiếp tục được thử nghiệm trên chính tuyến (đường ray, hệ thống tiếp điện trên cao…).

Đến nay, toàn tuyến metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên đã đạt trên 90% tổng khối lượng xây dựng; trong đó có các gói thầu đã đạt được tỷ lệ hoàn thành rất cao. Cụ thể, gói thầu CP1a (đoạn từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát Thành phố) đạt 95%; gói thầu CP1b (đoạn đi ngầm từ ga Nhà hát Thành phố đến ga Ba Son) đạt 99%; gói thầu CP2 (đoạn trên cao và các depot) đạt trên 94%; CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng) đạt 75,08%.

Theo kế hoạch đến cuối năm 2022, tuyến metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên sẽ chạy thử toàn tuyến và bước qua năm 2023 sẽ chính thức chạy thương mại. Tuy nhiên, do vướng mắc kinh phí hoạt động của Công ty TNHH MTV Đường sắt Đô thị số 1 và trục trặc ở gói thầu tư vấn và đào tạo nên việc vận hành chính thức có thể sẽ phải đến cuối năm 2023 hoặc qua đầu năm 2024 mới khai thác thương mại.

Ở gói thầu tư vấn và đào tạo nằm trong gói thầu tư vấn chung của dự án, theo MAUR cho biết thì từ tháng 7/2020 dự án bắt đầu tổ chức đào tạo nghề cho 58 lái tàu; tuy nhiên từ cuối năm 2020 đến nay, nhà thầu đã dừng việc đào tạo. Với các công việc tương tự khác, nhà thầu cũng chưa tổ chức đào tạo nhân sự.

Phía nhà thầu cho rằng vì chưa đạt được thỏa thuận về phát sinh chi phí gói thầu. Theo đó, gói thầu tư vấn chung dự án (bao gồm đào tạo, lắp đặt thông tin tín hiệu…) được ký với Liên danh nhà thầu NJPT từ năm 2007, có giá trị gần 1.300 tỷ đồng. Quá trình thực hiện phát sinh chi phí nên các bên phải ký 18 phụ lục hợp đồng và hiện đang đề xuất thêm phụ lục thứ 19, với dự toán tăng thêm 1.669 tỷ đồng. Cũng theo MAUR, đây là điều kiện để nhà thầu khởi động lại công tác đào tạo lái tàu và nhân sự khác. Hiện phụ lục hợp đồng thứ 19 đang trình Uỷ ban nhân dân TP.HCM phê duyệt để nối lại dịch vụ tư vấn cho tuyến metro số 1.