Pharma Group, tập đoàn gồm 21 thành viên là các doanh nghiệp đa quốc gia thuộc Châu Âu, Hoa Kỳ và Nhật Bản, đang lên kế hoạch mở rộng đầu tư vào Việt Nam sau khi thu được những kết quả thành công bước đầu.

“Nếu quy định thuận lợi và chính sách ưu đãi rõ ràng, các công ty thuộc Pharma Group sẽ đầu tư mạnh hơn vào mảng nghiên cứu lâm sàng tại Việt Nam”, ông Darrell Oh, Chủ tịch Pharma Group, nhấn mạnh tại Hội thảo “Đổi mới sáng tạo: Liều thuốc phát triển bền vững ngành y dược” diễn ra ngày 25/9.

Đây là kế hoạch mở rộng được Pharma Group dự định đưa ra để “đón” những cơ hội mới của ngành công nghiệp y dược trong tương lai, nhất là sau giai đoạn 5 năm tích cực chuyển đổi từ các văn phòng đại diện sang mô hình kinh doanh dược, thực hiện nhập khẩu trực tiếp thuốc và vaccine do các thành viên nghiên cứu, sản xuất để cung ứng cho thị trường Việt Nam.

THỊ TRƯỜNG TIỀM NĂNG NHƯNG VỐN VÀO VẪN HẠN CHẾ

“Với thị trường nội địa rộng lớn, sự ổn định về chính trị và tích cực tham gia hội nhập với 16 hiệp định thương mại tự do với các khu vực kinh tế lớn, Việt Nam là thị trường đầu tư hấp dẫn không thể chối cãi”, ông Darrell Oh nhận định.

Cũng nhìn thấy những cơ hội từ thị trường dược Việt Nam, Viatris, một trong những công ty tiên phong thực hiện các dự án gia công và chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc gốc, cũng đang nỗ lực xây dựng một chiến lược kinh doanh toàn diện tại Việt Nam nhằm mở rộng hoạt động thương mại và tăng khả năng tiếp cận thuốc cho thị trường với hơn 100 triệu dân của Việt Nam.

Tương tự, với sức hấp dẫn từ tốc độ tăng trưởng thị trường trung bình khoảng 10%/năm giai đoạn 2016-2022 và thu nhập bình quân đầu người ngày một gia tăng, bà Bùi Thị Việt Lâm, Đại diện Quốc gia của USABC Việt Nam, cho biết Việt Nam cũng là thị trường trọng điểm mà nhiều doanh nghiệp Hoa Kỳ hướng tới trong giai đoạn vừa qua cũng như trong thời gian tới.

Dẫu vậy, khi nhìn vào con số gần 160 dự án trong lĩnh vực y tế và dược với số vốn đầu tư 1,8 tỷ USD trong tổng số 40.000 dự án FDI trong các ngành kinh tế với tổng số vốn đầu tư khoảng 490 tỷ USD sau 35 năm thu hút FDI, ông Vũ Văn Chung, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cho rằng thu hút vốn đầu tư vào lĩnh vực y tế và dược vẫn rất khiêm tốn.

Điều đáng nói, trong số 22 quốc gia và vùng lãnh thổ đang đầu tư vào lĩnh vực này tại Việt Nam, chủ yếu đến từ Đài Loan (TQ), Singapore… thiếu vắng những doanh nghiệp đầu ngành, dẫn dắt sự phát triển của ngành sản xuất thuốc của thế giới như châu Âu, Mỹ… Hơn nữa, các dự án vẫn tập trung vào những địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội tốt như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng…

“Điều này cho thấy mức độ tập trung dân cư và mức thu nhập của người dân đang tác động tới thu hút đầu tư FDI vào lĩnh vực dược”, ông Chung nêu quan điểm.

“LIỀU THUỐC” PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NGÀNH Y DƯỢC

Theo ông Vũ Văn Chung,  dù đã có nhiều cải thiện về pháp luật liên quan thu hút đầu tư trong y tế và dược phẩm, nhưng do đây là ngành đặc thù gắn với sức khoẻ, tính mạng của người sử dụng nên cần có những điều kiện cấp giấy chứng nhận đầu tư, hoạt động chặt chẽ hơn.

“Vì vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp với Bộ Y tế và các bộ ngành khác để dần tháo gỡ những vướng mắc, từ đó thu hút thêm nhiều hơn những doanh nghiệp đầu ngành vào Việt Nam”, ông Chung cho biết.

Chia sẻ tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết nếu được Quốc hội thông qua tại kỳ họp vào tháng 10/2024 tới, dự thảo Luật Dược (sửa đổi) sẽ góp phần định hướng thu hút đầu tư vào các hoạt động có hàm lượng công nghệ cao như nghiên cứu và phát triển công nghệ, sản xuất hoặc chuyển giao công nghệ sản xuất dược chất, thuốc mới, thuốc biệt dược gốc, thuốc hiếm, thuốc generic đầu tiên, thuốc công nghệ cao, vaccine và sinh phẩm, thuốc là sản phẩm từ máu và huyết tương,... từ các tập đoàn dược phẩm nước ngoài tại Việt Nam.

Đáng chú ý, trong các chính sách cơ bản tại dự thảo Luật Dược (sửa đổi) được Bộ Y tế xây dựng có nhiều ưu tiên phát triển cho công nghiệp dược với các chính sách ưu tiên về đầu tư, về đất đai, thuế và đặc biệt là ưu tiên cấp giấy phát hành… Ngoài ra, dự thảo Luật Dược sửa đổi cũng đề xuất bổ sung các hình thức kinh doanh, đó là kinh doanh theo chuỗi và kinh doanh kiểm thử - những hình thức kinh doanh dược hoàn toàn mới hiện nay.

“Đó là những đổi mới sáng tạo, bao gồm cả đổi mới sáng tạo trong cải cách thủ tục hành chính của lĩnh vực ngành y, đặc biệt là ngành dược”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh.

Còn theo ông Darrell Oh, có 3 yếu tố quan trọng để Việt Nam có thể cạnh tranh thu hút đầu tư với nhiều nước trong khu vực.

Thứ nhất, tạo ra môi trường thuận lợi hơn cho doanh nghiệp hoạt động và đầu tư thông qua chính sách rõ ràng, manh tính dự báo, bền vững để tạo động lực cho các công ty ưu tiên đưa các liệu pháp tiên tiến nhất đến Việt Nam sớm hơn và sẵn sàng đầu tư dài hạn tại đây.

Thứ hai, đưa ra các chính sách ưu đãi đối với lĩnh vực đổi mới, phát minh như thiết lập trung tâm nghiên cứu phát triển, khuyến khích đầu tư vào các giai đoạn sớm của quy trình nghiên cứu sản phẩm như nghiên cứu lâm sàng và nâng cao năng lực sản xuất.

Thứ ba, có quy trình thực hiện Chiến lược quốc gia phát triển ngành dược hiệu quả. Cùng với đó là tăng cường các buổi đối thoại với doanh nghiệp để theo dõi quá trình hoạt động và kịp thời thích nghi với các thay đổi của thị trường.

“Tôi tin rằng với những thay đổi sắp tới, ngành công nghiệp dược của Việt Nam sẽ có nhiều sự bứt phá”, ông Darrell Oh kỳ vọng.

Về giải pháp thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài vào ngành y dược, bà Radhika Bhalla, Tổng Giám đốc Viatris Việt Nam và Các thị trường Liên minh châu Á, Viatris cho rằng bên cạnh những chính sách ưu đãi về thuế, đất đai… Việt Nam cần đơn giản hóa quy trình cấp phép cho thuốc chuyển giao công nghệ để có thể thu hút nhiều đầu tư hơn từ các công ty đa quốc gia.

“Về lâu dài, điều này sẽ thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp sản xuất dược phẩm trong nước song song với việc duy trì chuỗi cung ứng toàn cầu”, bà Bhalla nói.