Lỗ hổng của pháp luật dẫn đến lỗ hổng trong quản lý chung cư mini

Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, đã nhấn mạnh điều này khi phát biểu về công tác quản lý chung cư mini tại phiên thảo luận về kinh tế xã hội sáng ngày 1/11/2023.

THIẾU HÀNH LANG PHÁP LÝ QUẢN LÝ CHUNG CƯ MINI

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy nêu thực tế đang thiếu hành lang pháp lý quản lý chung cư mini, những lỗ hổng về hệ thống pháp luật đã dẫn đến lỗ hổng trong công tác quản lý chung cư mini.

Phân tích về nhận định của mình, đại biểu cho biết thực trạng pháp luật quy định của pháp luật hiện hành về loại hình nhà ở này rất lỏng lẻo, trong đó khoản 2 Điều 46 của Luật nhà ở hiện hành có dành một khổ để mô tả về loại hình nhà ở này, nhưng không rõ về tiêu chuẩn về quy chuẩn cũng như về yêu cầu quản lý, thậm chí định danh cũng không thực sự rõ ràng.

Trong khi đó, cả xã hội gọi sản phẩm này là chung cư mini- một thuật ngữ không có trong luật. Chính vì quy định lỏng lẻo như vậy dẫn đến thiếu hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị và đặc biệt tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân.

Cần khẳng định sự ra đời của các chung cư mini thời gian vừa qua đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân có mức thu nhập trung bình thấp. Mặc dù khi mua các căn hộ này, người dân cũng cảm nhận được nguy cơ mất an toàn nhưng tin rằng là điều đó sẽ không xảy ra và điều này càng cho thấy thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở giá bình dân phù hợp với nhu cầu, túi tiền của phần đông người lao động.

Đại biểu thể hiện sự thống nhất rất cao với ý kiến của Chủ tịch Quốc hội khẳng định, nhu cầu thực tế của người dân cần phải được bảo đảm nhưng dứt khoát không hợp thức hóa những sai phạm của chung cư mini ở trong Luật nhà ở.

Từ những phân tích ở trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân. Chính phủ chỉ đạo các cơ quan đang tiến hành thanh tra, kiểm tra các chung cư mini bên cạnh việc kiểm tra để phát hiện vi phạm là cần thiết nhưng qua kiểm tra cũng cần phải hướng dẫn kịp thời cho người dân để có giải pháp phòng ngừa an toàn cháy nổ.

Đồng thời kiến nghị trong nghị quyết của kỳ họp Quốc hội lần này có nội dung yêu cầu về bảo đảm an toàn cháy nổ nói chung trong đó có an toàn cháy nổ đối với các chung cư mini đang hiện hữu.

Phát biểu ý kiến về vấn đề này, đại biểu Hoàng Đức Thắng, đoàn Quảng Trị dẫn lại thực tế vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân, Hà Nội vừa qua như là giọt nước tràn ly của những tích tụ bất cập lâu nay. Do vậy cần phải giải bài toán thực tế hiện hữu này bằng những biện pháp kỹ thuật phù hợp.

SIẾT CHẶT QUẢN LÝ, LÀM RÕ TRÁCH NHIỆM CỦA NGÀNH CHỨC NĂNG

Việc bịt chặt khẽ hở trong quản lý là việc cần làm ngay nhưng siết chặt quá mức cần thiết thì sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường khi họ không có điều kiện để ở những căn hộ đáp ứng yêu cầu cao.

Thời gian qua, chúng ta đã cố gắng thiết kế nhiều chính sách hấp dẫn hỗ trợ các nhà đầu tư các nhà dự án nhà ở xã hội nhưng vẫn rất ít doanh nghiệp mặn mà, còn người mua nhà chưa thể mua vì mức giá không phù hợp, thủ tục rườm rà, vị trí không phù hợp.

Tuy nhiên, theo đại biểu, với một “rừng” quy định hành chính cùng với những rủi ro pháp lý khác là nguyên nhân căn bản làm nản lòng nhà đầu tư. Do vậy cần tháo gỡ ngay nút thắt điểm nghẽn, cần xem doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội là đối tượng ưu tiên đặc biệt thì mục tiêu cao cả mới trở thành hiện thực….

Tranh luận trước ý kiến không nên siết chặt “chung cư mini”, đại biểu Leo Thị Lịch, đoàn Bình Định cho rằng việc tạo điều kiện cho người có thu nhập thấp để có chỗ ở, học tập và lao động rất là cần thiết. Nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị ở khu nhà ở, nhà trọ và khu chung cư và không đảm bảo an toàn.

Đại biểu Leo Thị Lịch cũng cho rằng là việc cấp phép sai, không đúng quy định về cấp phép xây dựng đối với những ngôi nhà này cần phải xử lý nghiêm minh.

Liên quan đến phòng cháy chữa cháy, nữ đại biểu tỉnh Bình Định cho biết qua giám sát với 65 cơ sở cho thuê thì hầu hết đều không bảo đảm phòng cháy chữa cháy nhưng theo báo cáo của cơ quan có thẩm quyền lại cho biết không có quy định về phòng cháy chữa cháy đối với nhà riêng lẻ. Như vậy cần thiết quy định về vấn đề này. Do đó, đại biểu đề nghị siết chặt quản lý, làm rõ trách nhiệm của ngành chức năng và phải sửa luật trong thời gian tới.

Trước đó, thảo luận về Luật Nhà ở (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Duy Thanh, đoàn Cà Mau, đề cập những rủi ro của chung cư mini với người dân và xã hội có nguyên nhân do những "kẽ hở" trong luật và quản lý của các cơ quan chức năng", đại biểu nêu dẫn chứng tại dự án chung cư mini ở một con ngõ nhỏ, xe ô tô không vào được nhưng lại xây một tòa nhà chung cư tới 10 tầng, mặt sàn chỉ có 200 m2, tổng diện tích sàn 2.000 m2 với nhiều hộ dân sinh sống.

Vì vậy, cơ quan soạn thảo phải đưa ra các tiêu chuẩn kỹ thuật, điều kiện để hình thành. Đặc biệt là tiêu chuẩn kỹ thuật để chung cư mini đáp ứng tiêu chuẩn Việt Nam về phòng cháy, chữa cháy và an toàn động đất, đáp ứng quy hoạch dân cư, giao thông, trường học trên địa bàn.

Cùng với đó, các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương cần thanh tra, kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về trật tự xây dựng trên địa bàn, nhất là các công trình nhà ở riêng lẻ kiểu chung cư mini nhiều tầng, nhiều căn hộ, nhằm đảm bảo trật tự đô thị và an toàn đời sống người dân.