00:09 01/01/2007

Luật Chứng khoán đã có hiệu lực

Đăng Long

Việc thông qua bộ luật này được đánh giá là một trong những sự kiện chứng khoán tiêu biểu nhất năm 2006

Nhà đầu tư và doanh nghiệp đang chờ văn bản hướng dẫn cụ thể để có định hướng kịp thời.
Nhà đầu tư và doanh nghiệp đang chờ văn bản hướng dẫn cụ thể để có định hướng kịp thời.
Từ 1/1/2007, Luật Chứng khoán có hiệu lực. Trước đó, việc thông qua bộ luật này được đánh giá là một trong những sự kiện chứng khoán tiêu biểu nhất năm 2006.

Luật Chứng khoán số 70/2006/QH11, ban hành ngày 12/7/2006, được đánh giá là một trong những bộ luật có ảnh hưởng sâu sắc nhất đối với hoạt động của cộng đồng doanh nghiệp và cả nền kinh tế. 

Xung quanh bộ luật quan trọng này, VnEconomy xin giới thiệu một số vấn đề nổi bật được dư luận đặc biệt chú ý trong thời gian qua và hiện nay.

Thứ nhất, một cuộc chạy đua thành lập mới các công ty chứng khoán đã diễn ra ngay sát thời điểm Luật có hiệu lực. Nguyên do là khi Luật đi vào cuộc sống, các điều kiện về thành lập mới công ty chứng khoán sẽ được nâng cao, mang tính chọn lọc hơn.

Cụ thể, các quy định về mức vốn tối thiểu đối với các nghiệp vụ kinh doanh của công ty chứng khoán sẽ được nâng lên, như: để thực hiện nghiệp vụ môi giới chứng khoán, vốn điều lệ tối tthiểu dự kiến sẽ nâng từ 2 tỷ lên 10 tỷ đồng; với nghiệp vụ tự doanh là từ 12 lên 70 tỷ đồng; bảo lãnh phát hành từ 22 lên 120 tỷ đồng; đặc biệt là để thực hiện đầy đủ các nghiệp vụ thì mức vốn tối thiểu dự kiến sẽ là 200 tỷ đồng thay vì quy định 43 tỷ đồng trước đó.

Những quy định dự kiến trên là một áp lực lớn đối với các đề án thành lập công ty chứng khoán mới sau thời điểm 1/1/2007. Ngay với bản thân phần lớn các công ty đã có thâm niên trên thị trường, đó cũng là một khó khăn khi mà quy mô vốn hiện vẫn phổ biến dưới mức 200 tỷ đồng.

Và để tránh thời điểm Luật có hiệu lực, một loạt công ty chứng khoán mới đã được thành lập vào cuối năm 2006. Hiện trên thị trường đã có gần 50 công ty hoạt động, thay cho chưa đầy 15 công ty vào thời điểm đầu năm. Con số này cũng liên tục thay đổi khi mà số giấy phép Ủy ban Chứng khoán liên tục cấp trong những ngày cuối năm vừa qua (riêng trong hai ngày 28 và 29/12/2006, có ít nhất 10 giấy phép được ký).

Thứ hai, Luật có hiệu lực và các văn bản hướng dẫn sẽ đặt ra những điều kiện cao hơn đối với doanh nghiệp được niêm yết. Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật, đã được Ủy ban Chứng khoán lấy ý kiến các ban ngành liên quan và trình Chính phủ duyệt, đưa ra một số quy định mới đã khiến thị trường xôn xao.

Dự thảo đưa ra quy định: Để được niêm yết tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM, doanh nghiệp phải có mức vốn điều lệ tối thiểu là 80 tỷ đồng, cao gấp 8 lần so với quy định trước đó; còn tại sàn Hà Nội là mức vốn tối thiểu 10 tỷ đồng thay cho mức 5 tỷ đồng.

Với quy định dự kiến này, thị trường và nhiều doanh nghiệp xôn xao về khả năng những doanh nghiệp đang niêm yết tại sàn Tp.HCM không đủ và không tăng kịp vốn lên trên 80 tỷ có thể sẽ phải chuyển sang sàn Hà Nội. Hiện Ủy ban Chứng khoán vẫn chưa có thông tin định hướng cụ thể về khả năng này vì nghị định hướng dẫn vẫn chưa được ban hành.

Thứ ba, Luật có quy định về tổ chức và hoạt động của Trung tâm Lưu ký chứng khoán, giống như Sở và Trung tâm Giao dịch chứng khoán, là sẽ được tổ chức theo mô hình công ty TNHH hoặc công ty cổ phần, có chức năng tổ chức, quản lý và giám sát hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.

Luật cũng quy định chứng khoán của các công ty đại chúng phải được đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán. Ủy ban Chứng khoán cho rằng quy định như vậy là phù hợp với thông lệ quốc tế về đăng ký và lưu ký tập trung, khắc phục được tình trạng các nhà đầu tư nắm giữ trực tiếp chứng chỉ chứng khoán. Điều này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc theo dõi biến động sở hữu, cũng như thuận tiện cho việc giao dịch, thanh toán và tiến tới thực hiện chính sách phi vật chất chứng khoán như một số nước đã tiến hành.

Thứ tư, Luật có hiệu lực sẽ là một cú hích quan trọng trong việc công khai, minh bạch thông tin của các công ty đại chúng, nhằm đảm bảo tất cả các doanh nghiệp có chứng khoán được công chúng sở hữu rộng rãi phải tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch, từ đó có thể bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

Về hoạt động chào mua công khai, để bảo đảm tính công khai, minh bạch trong việc chào mua thâu tóm doanh nghiệp, tránh việc các công ty đại chúng bị thâu tóm một cách không công bằng, không công khai và bảo vệ các cổ đông thiểu số trong doanh nghiệp bị thâu tóm, Luật cũng quy định việc chào mua công khai phải báo cáo Uỷ ban Chứng khoán và chỉ được thực hiện sau khi Ủy ban chấp thuận và đã được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng trước thời điểm dự kiến thực hiện.

Thứ năm, một trong những yêu cầu cấp thiết mà nhiều nhà đầu tư mong Luật khi đi vào đời sống sẽ có sự điều chỉnh cần thiết, cho phép các nhà đầu tư được mở thêm tài khoản giao dịch thay vì chỉ một tài khoản như hiện nay.

Nhiều nhà đầu tư cho rằng chỉ với một tài khoản, họ không có được nhiều thuận lợi để nắm bắt những cơ hội trên thị trường khi việc đặt lệnh bị bó hẹp tại một công ty chứng khoán, hoặc vì hạn chế về thời hạn 3 ngày tiền hoặc cổ phiếu mới về tài khoản như quy trình hiện hành…

Tuy nhiên, việc một nhà đầu tư được mở nhiều tài khoản có thể sẽ gây ảnh hưởng xấu đến các cổ phiếu, đến thị trường nếu nhà đầu tư lợi dụng thuận lợi này để tạo những hoạt động mua – bán “ảo”, để làm giá theo mục đích của mình. Vì vậy, khả năng nới rộng quy định về số lượng tài khoản được mở đối với một nhà đầu tư vẫn đang phải xem xét.

Thứ sáu, Luật chính thức có hiệu lực từ 1/1/2007, nhưng đến thời điểm này vẫn chưa có một văn bản hướng dẫn nào ban hành. Ủy ban Chứng khoán từng cho biết “dự kiến các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán sẽ được hoàn chỉnh trình Chính phủ trong tháng 11/2006”.

Các nghị định trên bao gồm: Nghị định hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán, Nghị định quy định về tổ chức, bộ máy quản lý, điều hành của Uỷ ban Chứng khoán và Nghị đinh về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Ngoài ra còn có các văn bản hướng dẫn thuộc thẩm quyền Bộ Tài chính dưới hình thức Thông tư hoặc Quyết định ban hành quy chế đối với những vấn đề cụ thể để đảm bảo tính đồng bộ, tập trung các quy định về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Hiện các doanh nghiệp, giới đầu tư và các ban ngành liên quan đang chờ đợi sự ra đời của những văn bản trên để Luật được cụ thể hóa hơn, để có được định hướng trong hoạt động.

Riêng về các quy định về mức vốn tối thiểu của công ty chứng khoán cũng như vốn tối thiểu để niêm yết dự kiến sẽ có một lộ trình theo hướng tạo điều kiện để các doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị.