Lương tối thiểu tăng lên 1 triệu đồng

Ngày 22-10, gặp gỡ với báo chí, Thứ trưởng thường trực Bộ Lao động - Thương binh và xã hội Huỳnh Thị Nhân khẳng định sẽ tăng lương tối thiểu kể từ 1-1-2008 đối với lao động trong các doanh nghiệp.

Theo bà Nhân, gần đây liên tiếp xảy ra nhiều cuộc đình công liên quan đến tiền lương, tiền công tại các khu công nghiệp phía Nam. Chính vì vậy, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội được sự cho phép của Chính phủ đã phải “họp gấp” để thông báo với báo chí, nhằm thông tin đến người lao động cũng như giúp các doanh nghiệp tính toán, chuẩn bị cho việc điều chỉnh lương tối thiểu sắp tới.

Dự kiến mức tăng lương tối thiểu sẽ là 20-38% đối với doanh nghiệp trong nước và 13-15% đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Thay mặt lãnh đạo bộ, ông Phạm Minh Huân,Vụ trưởng Vụ Tiền lương - Tiền công, đã trao đổi với báo chí những vấn đề liên quan đến việc điều chỉnh lương. Ông Huân cho biết:

Các cuộc đình công liên tiếp diễn ra trong thời gian gần đây chủ yếu ở các doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực dệt, may, da giày và chế biến (những ngành cần nhiều lao động thủ công có thu nhập thấp hơn cả) ở khu vực phía Nam, cơ bản trên 90% số cuộc đình công đều xuất phát từ tiền lương, thu nhập của người lao động.

Việc điều chỉnh lương là do sức ép từ những cuộc đình công?

Theo lộ trình cải cách tiền lương và theo qui định khi gia nhập WTO, VN phải xây dựng thống nhất một mức lương tối thiểu giữa các doanh nghiệp nói chung. Lộ trình của chúng ta dự kiến đến năm 2012 sẽ thống nhất được mức này.

Còn hiện tại, lương tối thiểu trong các doanh nghiệp vẫn còn chênh nhau. lương tối thiểu của doanh nghiệp trong nước (cả khối hành chính, sự nghiệp) thì chưa phân theo vùng, nhưng đối với doanh nghiệp FDI đã phân chia thành ba vùng với ba mức khác nhau.

Một căn cứ nữa để điều chỉnh lương lần này là GDP (dự kiến) sẽ tăng 8,5-9%/năm, năng suất lao động cũng tăng 13%, chỉ số giá tiêu dùng tăng 7,5-8%/năm, còn mức tiền công trên thị trường tăng khoảng 10%/năm. Đây là hai lý do quan trọng làm căn cứ cho việc điều chỉnh lương lần này.

Cụ thể dự kiến mức tăng là bao nhiêu?

Doanh nghiệp trong nước tăng nhiều bởi vẫn áp dụng mức lương tối thiểu chung là 450.000 đồng/tháng, cần phải tăng nhanh để bắt kịp với mức lương tối thiểu của doanh nghiệp FDI, sắp tới sẽ tăng lên 540.000-621.000 đồng/tháng.

Đối với khu vực doanh nghiệp FDI, nếu điều chỉnh theo phương án tăng 13-15% thì sẽ tăng lên 802.000-816.500 đồng/tháng (vùng 3), 892.000-908.500 đồng/tháng (vùng 2) và 983.100-1.000.500 đồng/tháng (vùng 1).

Đây chỉ là “mức sàn” - lương tối thiểu áp dụng cho lao động giản đơn nhất. Và từ vùng 3 đến vùng 1 thì độ chênh của lương tối thiểu sẽ là 20%, tức lao động ở vùng 1 sẽ được áp dụng “mức sàn” cao hơn của lao động vùng 3.

Có thực tế xảy ra là khi tăng lương tối thiểu, nhất là ở các doanh nghiệp FDI thì các khoản tiền an sinh, phúc lợi xã hội của người lao động sẽ bị giảm xuống. Thành ra lương tối thiểu có tăng nhưng thực tế thu nhập không tăng. Trong khi đó, nghe đến tăng lương thì giá cả cũng tăng, nên người lao động vẫn là người chịu thiệt thòi...

Mức lương tối thiểu chỉ là căn cứ tính các mức lương trong thang lương, bảng lương, các loại phụ cấp lương, các mức lương ghi trong hợp đồng lao động... Đặc biệt, Chính phủ qui định doanh nghiệp không được dùng mức tối thiểu để trả công cho những lao động đã qua học nghề ngắn hạn (kể cả lao động do doanh nghiệp tự dạy nghề), mà phải trả cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu.

Qui định là vậy nhưng thực tế khảo sát của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội cho thấy chuyện tăng lương, giảm an sinh, phúc lợi là có và chỉ là số ít trong các doanh nghiệp FDI. Về vấn đề này, phía công đoàn, đại diện người lao động phải thương lượng với giới chủ sử dụng lao động.

Đối với các doanh nghiệp FDI, Nhà nước chỉ có thể can thiệp bằng cách qui định mức lương tối thiểu và hỗ trợ hai bên thương lượng. Ở đây vai trò công đoàn, đại diện người lao động phải thể hiện vai trò bảo vệ quyền lợi, thu nhập chính đáng của người lao động...

Tới đây, sau khi Chính phủ ban hành nghị định điều chỉnh lương tối thiểu, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và ban hành một số thông tư hướng dẫn. Theo đó, qui định rõ các doanh nghiệp điều chỉnh lương tối thiểu nhưng không được phép giảm các khoản an sinh, phúc lợi xã hội mà người lao động đang hưởng. Nếu doanh nghiệp nào bất tuân qui định này sẽ bị xử lý...

Sẽ có bao nhiêu lao động được thụ hưởng việc điều chỉnh lương tối thiểu đợt này? Việc điều chỉnh có làm ảnh hưởng hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp?

Hiện có gần 6 triệu lao động làm việc trong các doanh nghiệp, trong đó có trên 1 triệu lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp FDI. Việc điều chỉnh lương tối thiểu của các doanh nghiệp này sẽ không ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước, mà do tự các doanh nghiệp chi trả. Vì thế có thể ảnh hưởng ít nhiều đến chi phí đầu vào, kế hoạch tài chính của mỗi doanh nghiệp.

Tăng lương tối thiểu nhưng mức tăng không đáng kể so với những chi phí mà người lao động phải chi trả trong sinh hoạt. Như thế sẽ vẫn còn đình công. Theo ông, tăng lương như vậy có phải là biện pháp “phòng chống” đình công?

Khảo sát của chúng tôi cho thấy đa số doanh nghiệp đều trả lương cho lao động cao hơn khá nhiều so với mức qui định chung. Nhà nước cũng luôn khuyến khích họ trả lương cho lao động cao hơn mức sàn. Tuy nhiên, do cuộc sống hiện nay phát sinh nhiều khoản chi phí, giá cả ngày một tăng nên cuộc sống của người lao động khó khăn. Đó chính là nguyên nhân xảy ra đình công.

Để hạn chế đình công, cùng với việc điều chỉnh lương tối thiểu thì việc quan trọng là công đoàn, đại diện người lao động phải thường xuyên liên hệ với chủ sử dụng lao động để cùng nhau thương lượng, sớm giải quyết các vấn đề phát sinh. Các bên phải xây dựng và thực hiện nghiêm theo “thỏa ước lao động”, “cơ chế thương lượng” đã cùng nhau xây dựng.

* 3 vùng được xác định để tính lương tối thiểu

- Vùng 1: gồm các quận thuộc Hà Nội và Tp.HCM.

- Vùng 2: các huyện thuộc Hà Nội, Tp.HCM và các quận thuộc Hải Phòng, Hạ Long (Quảng Ninh), TP Biên Hòa (Đồng Nai), TP Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu) và thị xã Thủ Dầu Một, các huyện Thuận An, Dĩ An, Bến Cát, Tân Uyên (Bình Dương).

- Vùng 3: các địa bàn còn lại.

Chênh lệch mức lương tối thiểu giữa mỗi vùng là khoảng 10%.

* Công chức cũng có thể được tăng lương?

Lãnh đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội không đề cập việc tăng lương tối thiểu đối với cán bộ, công chức làm việc trong khu vực hành chính sự nghiệp, lực lượng vũ trang. Tuy nhiên, theo các chuyên gia về tiền lương, dự thảo đề án cải cách tiền lương 2008-2010 đã được Bộ Nội vụ xây dựng và đang lấy ý kiến các bộ ngành.

Theo đó, từ 1-1-2008 cũng sẽ điều chỉnh lương đối với cán bộ, công chức trong khu vực hành chính sự nghiệp, lực lượng vũ trang. Mức cụ thể chưa được tiết lộ nhưng theo tính toán của các chuyên gia, mức tăng có thể cũng sẽ là (ít nhất) 20%.