TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Người dùng iPhone đã có "rào chắn" để bảo vệ dữ liệu cá nhân
iOS 14.5 là bản nâng cấp đáng kể bổ sung một số tính năng tiện lợi cho người dùng, bao gồm tính năng ATT đang khiến Facebook hay các nhà khai thác quảng cáo đau đầu…
Người dùng có quyền chủ động cho hoặc không cho phép việc chia sẻ dữ liệu cá nhân của mình cho các nhà phát triển ứng dụng và nhà quảng cáo.
NHÀ QUẢNG CÁO PHẢI XIN PHÉP NGƯỜI DÙNG MỚI ĐƯỢC KHAI THÁC THÔNG TIN
App Tracking Transparency (ATT) là một tính năng chính thức ra mắt trong iOS 14.5, cho người dùng quyết định các app có được thu thập và chia sẻ dữ liệu với bên thứ ba hay không. Apple cho biết điều này sẽ cải thiện quyền riêng tư của người dùng bằng cách hạn chế theo dõi.
Từ lâu, Facebook đã phàn nàn về cơ chế ATT. Năm ngoái, Facebook nói rằng ATT sẽ ảnh hưởng tới các doanh nghiệp nhỏ, những người đang dùng chiến dịch quảng cáo định hướng để bán hàng. Nhờ có quảng cáo định hướng mà món đồ của họ được quảng cáo đến đúng khách hàng mục tiêu, tiết kiệm nhiều chi phí so với việc chạy quảng cáo quy mô rộng (mass).
Một số doanh nghiệp quảng cáo khác lo ngại rằng ATT sẽ khiến doanh thu của các app, game sống nhờ vào việc hiển thị quảng cáo bị giảm đi, như vậy các nhà phát triển buộc phải chuyển sang mô hình bán app tính phí, hoặc bán gói “in-app purchase” (không có quảng cáo). Điều không phải lúc nào cũng khả thi vì còn tùy thuộc vào bản chất của app/game.
IDFA (Identifier for Advertisers) là một chuỗi kí tự ngẫu nhiên được iOS sinh ra cho mỗi thiết bị. IDFA được sử dụng để xác định từng chiếc máy khác nhau và thông qua đó, xác định từng người dùng mà không cần phải tiết lộ các thông tin cá nhân của người đó. IDFA thường được thu thập bởi các công ty quảng cáo, hoặc các app có gắn quảng cáo.
Số liệu của Apple cho thấy, hiện có 70% người dùng iOS chia sẻ IDFA, 30% còn lại là những người đi vào setting và tắt chức năng chia sẻ. Còn bây giờ ATT chuyển sang cơ chế chọn ngay từ đầu, số người chấp nhận chia sẻ IDFA được dự đoán có thể giảm xuống chỉ còn 10-15%.
Chuyên gia Trần Đức Trung, Quản trị diễn đàn công nghệ cho biết: Tính năng mới ATT trên iOS 14.5 hợp lý vì nhà quảng cáo muốn khai thác thông tin gì của khách hàng sẽ phải xin phép, nếu khách hàng đồng ý thì mới được khai thác.
“Ảnh hưởng tới giới phân tích dữ liệu là có. Vì giờ họ sẽ phải nghĩ cách khác để xây dựng chiến lược quảng cáo khi không có một lượng thông tin để tối ưu chi phí. Lúc đó, chi phí cho quảng cáo sẽ tăng lên vì phải tìm hướng khác để bù đắp cho dữ liệu không thu thập được.” ông Trung nói.
Theo ông Trung, ảnh hưởng lâu dài của ATT sẽ còn phải đợi xem bao nhiêu người chọn “không chia sẻ”. Những người dùng phổ thông, không quan tâm công nghệ nhiều có thể chỉ đơn giản là nhấn “cho phép” mỗi khi họ thấy thông báo này. Nhưng hiện nay người dùng cũng đã nâng cao nhận thức về việc theo dõi dữ liệu cá nhân, do đó tình hình có thể sẽ khác.
NGĂN CÁC APP THEO DÕI VÀ CHIA SẺ DỮ LIỆU
Ở lần đầu mở app hoặc sau khi cập nhật phiên bản mới, người dùng sẽ được hỏi một thông báo có cho phép thu thập dữ liệu hay không? Nếu chọn không, iOS sẽ tự động cấm không cho app sử dụng IDFA; ngược lại, chọn cho phép thì app sẽ tiếp tục được thu thập IDFA như từ trước đến nay. Người dùng chỉ cần chọn một lần duy nhất, những lần sử dụng app sau đó sẽ không bị hỏi nữa.
Một số app có liên kết với các bên mua bán dữ liệu. Những app dạng này cũng chia sẻ IDFA với bên thứ ba. Nhiều khả năng, dữ liệu mang tính xác định nhân thân của người dùng bị bán mà chính họ cũng không hề biết. ATT sinh ra để ngăn không cho những chuyện này diễn ra trong trường hợp họ không đồng ý các app theo dõi mình và chia sẻ dữ liệu với bên thứ ba.
Đối với một số app có gắn quảng cáo của Google và quảng cáo này sử dụng IDFA để cung cấp quảng cáo cá nhân hóa. Nếu chủ nhân của chiếc iPhone không cho phép theo dõi họ, chuỗi IDFA sẽ không chia sẻ với Google, khi đó các quảng cáo hiển thị trong app chỉ mang tính chung chung, không còn được định hướng.
Facebook cũng là một app có sử dụng ATT. Nếu người dùng chọn không chia sẻ IDFA khi dùng app Facebook, có nghĩa là app Facebook không thể ghi nhận IDFA. Dĩ nhiên, Facebook cũng không thể chia sẻ IDFA với các website, các app khác có dùng hệ thống quảng cáo của Facebook (ví dụ như Tiki, Sendo, Lazada…). Điều này cũng có nghĩa là các bên như Tiki, Sendo, Lazada khi chạy quảng cáo trên Facebook sẽ khó định hướng người dùng hơn. Hiện, các app thương mại điện tử này đã bắt đầu dùng ATT từ khá sớm.
Apple có cơ chế duyệt app khá gắt gao cho ATT cũng như các thông tin mà app khai báo về những gì họ thu thập từ người dùng. Ở một số nước như châu Âu, Mỹ, châu Á bao gồm cả Việt Nam, chính phủ các nước nghiêm cấm hành vi theo dõi, mua bán dữ liệu người dùng vì ảnh hưởng đến cá nhân và quyền riêng tư của họ.
