Giới phân tích cho rằng chiến tranh thương mại đang khiến thị trường suy giảm niềm tin vào trái phiếu kho bạc Mỹ - một tài sản an toàn truyền thống - và chuyển vốn sang những “hầm trú ẩn” khác.

Chốt phiên ngày thứ Sáu (11/4), lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng 0,09 điểm phần trăm so với mức chốt của phiên trước, đạt 4,486%. Trước đó, lợi suất của kỳ hạn này vượt 4,5%, cao nhất kể từ ngày 13/2.

Lợi suất của kỳ hạn 2 năm đóng cửa với mức tăng 0,12 điểm phần trăm, đạt 3,97%.

Tính cả tuần vừa rồi, lợi suất của trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đã tăng hơn 0,5 điểm phần trăm, từ mức khoảng 4% của cuối tuần trước đó. Với mức tăng như vậy, đây là một trong những tuần tăng mạnh nhất của trái phiếu kho bạc Mỹ - hãng tin CNBC cho biết.

VỊ THẾ TRÁI PHIẾU MỸ SUY GIẢM?

Việc lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng mạnh đánh dấu một thay đổi lớn trong cách nhìn của nhà đầu tư đối với tài sản này, theo CNBC. Thông thường, nhà đầu tư mua mạnh trái phiếu kho bạc Mỹ với tư cách một tài sản an toàn khi biến động trên thị trường tài chính tăng lên. Nhưng những gì diễn ra trong tuần này hoàn toàn trái ngược với “truyền thống”, vì trong bối cảnh cuộc chiến thương mại của Tổng thống Donald Trump gây ra những biến động lớn trên thị trường tài chính toàn cầu, giới đầu tư không những không mua mà còn bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ.

Theo tờ báo Financial Times, việc trái phiếu kho bạc Mỹ bị bán mạnh cho thấy vai trò “hầm trú ẩn” của tài sản này đang ít nhiều bị nhà đầu tư nghi ngờ.

“Cuộc bán tháo đó có thể phát tín hiệu về một sự dịch chuyển lớn mà ở đó trái phiếu kho bạc Mỹ có thể không còn là một tài sản an toàn bậc nhất toàn cầu”, chiến lược gia Ben Wiltshire của ngân hàng Citi nhận xét.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng đồng nghĩa Chính phủ Mỹ sẽ phải trả lãi suất cao hơn trong những đợt phát hành trái phiếu tiếp theo để vay nợ. Lãi suất tăng sẽ làm gia tăng gánh nặng nợ nần vốn dĩ đã lớn của Mỹ. Bởi vậy, việc lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng mạnh tuần qua đã khiến Nhà Trắng lo ngại.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ, “ông Scott Bessent đang theo dõi chặt chẽ thị trường trái phiếu. Ông ấy đã trao đổi với Nhà Trắng về vấn đề này và tôi biết ông ấy đang theo dõi vấn đề một cách chặt chẽ”, CNBC dẫn lời một người phát ngôn của Nhà Trắng hôm thứ Sáu.

Chiến lược gia trưởng Seema Shah của công ty Principle Asset Management nhận định tình hình thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ “có thể đang khiến chính quyền ông Trump bất an”.

“Chính quyền đã liên tục nhấn mạnh sự chú trọng của họ đối với lợi suất trái phiếu kho bạc. Mới tuần trước, họ còn vui mừng khi lợi suất trái phiếu giảm dưới 4%. Chi phí đi vay thấp có vẻ là một trụ cột chính trong chương trình nghị sự nói chung của chính quyền ông Trump. Bởi vậy, sự đảo ngược xu hướng thị trường, với lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng mạnh, chắc chắn sẽ gây ra mối lo ngại lớn ở Nhà Trắng”, ông Shah nói.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X vào hôm thứ Tư tuần trước, cựu Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Lawrence Summers nhận định về việc trái phiếu kho bạc Mỹ bị bán tháo. “Diễn biến bất thường này cho thấy tài sản Mỹ đang mất đi sự ưa chuộng trên thị trường tài chính toàn cầu. Tài sản Mỹ đang bị thị trường toàn cầu coi như tài sản của một thị trường mới nổi có vấn đề”, ông Summers viết.

RỦI RO TỪ "GIAO DỊCH CƠ BẢN"

Giới đầu tư và phân tích cũng cho rằng sự đảo ngược của “giao dịch cơ bản” (basis trade) - tận dụng chênh lệch giá giữa trái phiếu kho bạc Mỹ và các hợp đồng tương lai liên quan đến tài sản này - hoặc giao dịch tận dụng sự chênh lệch giữ giá trái phiếu kho bạc Mỹ và hợp đồng hoán đổi lãi suất cũng là nguyên nhân khiến trái phiếu bị bán tháo. Đây vốn là những giao dịch mà các quỹ phòng hộ rất ưa chuộng, nhưng khi rủi ro tăng lên, các quỹ rút mạnh khỏi các giao dịch đó, dẫn tới bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ.

Theo Giám đốc đầu tư Nick Lawson của công ty đầu tư Oceal Wall, việc các quỹ phòng hộ rút khỏi các vị thế “giao dịch cơ bản” đã “gây ra áp lực lớn đối với toàn bộ hệ thống tài chính”, vì “các quỹ phòng hộ có hàng nghìn tỷ USD liên quan tới dạng chiến lược này”.

Nhiều nhà quan sát nói rằng những gì diễn ra trên thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ trong tuần vừa rồi khiến họ nhớ đến cơn sóng gió hồi tháng 3/2020, khi Covid-19 mới trở thành đại dịch toàn cầu. Tại thời điểm đó, “giao dịch cơ bản” cũng bị đảo ngược ồ ạt, khiến giá trái phiếu kho bạc Mỹ sụt chóng mặt và buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải can thiệp bằng cách mua mạnh tài sản này.

Nhưng lần này, giới chuyên gia cảnh báo sớm rằng nếu Fed can thiệp, các quỹ phòng hộ sẽ càng có động lực để rút khỏi “giao dịch cơ bản” vì các quỹ sẽ xem việc Fed mua vào sẽ giữ vai trò một “nệm đỡ” cho rủi ro mất giá sâu hơn của trái phiếu kho bạc Mỹ.

Cũng có những đồn đoán trên thị trường cho rằng Trung Quốc và một số nhà đầu tư nước ngoài khác đang bán trái phiếu kho bạc Mỹ. Nhà đầu tư nước ngoài nắm khoảng 1/3 thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ.

“Thị trường đang lo Trung Quốc và các nước khác có thể bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ như một cách trả đũa thuế quan. Trong ngắn hạn, chúng tôi dự báo thị trường trái phiếu sẽ còn nhiều biến động, xét tới những bất định về thuế quan, đàm phán và các động thái trả đũa tiềm tàng”, trưởng cố vấn đầu tư Grace Tam của công ty BNP Paribas Wealth Management ở Hồng Kông nói với Financial Times.