Chính phủ Nhật vừa công bố lộ trình gỡ bỏ khoảng 95% các loại thuế xuất/nhập khẩu đối với sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp, theo các điều khoản của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Dĩ nhiên, lộ trình này chỉ có hiệu lực sau khi TPP được thông qua tại tất cả các nước thành viên.

Cụ thể, theo tờ Youmiuri Shimbun, thuế sẽ được gỡ bỏ đối với 8.575/9.018 mặt hàng đang được xuất/nhập khẩu. Tỷ lệ các loại mặt hàng được miễn thuế lần này như vậy là cao nhất so với tất cả các hiệp định thương mại mà Nhật đã ký kết cho đến nay.

Đáng chú ý, mức thuế 30% áp dụng đối với nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ chốt bao gồm gạo, thịt bò, thịt lợn và các sản phẩm sữa sẽ được xóa bỏ hoàn toàn.

Gạo sẽ được miễn thuế nhưng sẽ thuộc nhóm mặt hàng nhập khẩu có hạn ngạch. Trong năm đầu tiên sau khi TPP có hiệu lực, hạn ngạch nhập khẩu gạo mà Nhật áp dụng với Mỹ là 50 nghìn tấn. Hạn mức này sẽ được nâng lên 70 nghìn tấn từ năm thứ 13 của TPP.

Theo ông Akira Amari, Bộ trưởng Kinh tế Nhật phụ trách các vấn đề TPP, nhiều khả năng vào cuối tháng 11 tới, nước này sẽ công bố một số các biện pháp hỗ trợ cho lĩnh vực nông nghiệp Nhật. Các công ty Nhật đang có hoạt động ở nước ngoài cũng sẽ được Chính phủ giúp đỡ với những khó khăn ban đầu khi mới gia nhập TPP.

Trong các thỏa thuận thương mại trước đây mà Nhật đã từng ký kết, Chính phủ Nhật chỉ đồng ý cắt giảm dưới 90% các loại thuế hàng hóa, lý do chính là để bảo vệ nông nghiệp.

Nay thì theo thỏa thuận cơ bản của TPP, Nhật đồng ý bãi bỏ thuế đối với khoảng một nửa trong số 834 sản phẩm nông nghiệp, một điều chưa từng có tiền lệ.

Đối với nhóm các loại hàng hóa công nghiệp xuất khẩu, khoảng 87% các mặt hàng sẽ được miễn thuế ngay khi TPP có hiệu lực. Tỷ lệ mặt hàng được miễn thuế tối đa lên đến 99,9%, quy định sẽ được áp dụng theo lộ trình.

Ví dụ, thuế đối với các sản phẩm nhựa, máy ảnh, máy quay phim, dụng cụ đánh golf khi xuất sang Mỹ được miễn thuế hoàn toàn ngay khi quy định của TPP được áp dụng. Thuế xuất khẩu của xe máy và một số mặt hàng khác sẽ được miễn ở năm thứ 5 sau đó.

Nhờ những yếu tố trên, dự kiến xuất khẩu của Nhật sang một số nước châu Á sẽ tăng lên.

Trong nhóm 5 mặt hàng sản phẩm nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chủ chốt, khoảng 174 mặt hàng, tương đương 30% sản phẩm nông nghiệp, sẽ được miễn thuế. Mức thuế đối với khoảng 412 mặt hàng khác sẽ được điều chỉnh giảm.

Hiện tại có khá nhiều chính trị gia Nhật tại cả Thượng viện và Hạ viện Nhật phản đối việc miễn thuế đối với các loại hàng hóa thuộc 5 nhóm quan trọng trên. Tuy nhiên Bộ trưởng Amari đã bác bỏ những quan điểm trên, khi khẳng định các nhà làm luật đã xem xét kỹ lưỡng từng mặt hàng mà Nhật phải nhập khẩu.

Ông nói, Chính phủ Nhật chỉ miễn thuế cho những mặt hàng mà tỷ lệ nhập khẩu trước đó rất thấp hoặc Nhật không có hay ít có khả năng thay thế, và cùng lúc vẫn đưa ra sự bảo hộ nhất định đối với những mặt hàng cần thiết.