Ô nhiễm không khí trong nhà cao hơn ngoài trời đặt ra yêu cầu mới cho công trình xanh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh về hô hấp, tim mạch và thần kinh. Các chất ô nhiễm, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, không chỉ gây viêm nhiễm đường hô hấp mà còn làm suy yếu chức năng mạch máu, làm tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là không chỉ không khí ngoài trời bị ô nhiễm, mà ngay cả trong không gian sống và làm việc– nơi con người dành phần lớn thời gian mỗi ngày cũng đang tiềm ẩn những rủi ro nghiêm trọng.

Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TRONG NHÀ CAO HƠN 5- 10 LẦN NGOÀI TRỜI

Chất lượng không khí trong nhà (Indoor Air Quality– IAQ) hiện đang trở thành một trong những vấn đề sức khỏe đáng lưu ý. Các chuyên gia cảnh báo tại Việt Nam mức độ ô nhiễm không khí trong nhà có thể cao hơn từ 5 – 10 lần so với môi trường bên ngoài, do sự tích tụ của bụi, khí độc hại từ vật liệu xây dựng, thiết bị điện tử, hay hoạt động sinh hoạt.

Trước thực trạng đáng báo động đó, nhu cầu cấp thiết đặt ra là cần có những giải pháp kỹ thuật cụ thể, có cơ sở khoa học và phù hợp với điều kiện thực tiễn, nhằm kiểm soát và cải thiện chất lượng không khí trong nhà một cách hiệu quả.

Ngày 27/3 tại TP.HCM, cuốn sách “Hướng dẫn kỹ thuật thiết kế, thi công và vận hành công trình đảm bảo chất lượng không khí trong nhà theo TCVN 13521:2022” được biên soạn bởi Bộ Xây dựng, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội và Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam chính thức được ra mắt.

Cuốn sách gồm các tài liệu tham vấn kỹ thuật với mục tiêu cung cấp những kiến thức chuyên sâu, cập nhật và thực tiễn nhất để hỗ trợ các kỹ sư, kiến trúc sư, chủ đầu tư đảm bảo môi trường sống và làm việc trong lành, nâng cao chất lượng không khí trong công trình. 

Tài liệu này cung cấp các tiêu chuẩn, giải pháp kỹ thuật và phương pháp đánh giá nhằm hỗ trợ các đơn vị thiết kế, thi công và vận hành công trình tuân thủ theo TCVN 13521:2022.

Ông Nguyễn Công Thịnh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng, nhận định chúng ta đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ, trong đó yêu cầu về chất lượng sống, đặc biệt là chất lượng không khí, ngày càng được đặt ra nghiêm túc.

Vấn đề cải thiện chất lượng không khí gắn liền với phát triển công trình, quy hoạch đô thị và môi trường sống đã và đang được Chính phủ, các bộ ngành, đặc biệt là Bộ Xây dựng quan tâm.

“Chúng ta không chỉ nói đến việc kiểm soát chất lượng không khí bên ngoài, mà còn cần cải thiện thiết kế công trình để giảm thiểu ô nhiễm trong nhà. Thực tế cho thấy phần lớn thời gian con người sống và làm việc trong các không gian kín. Vì vậy, nếu không kiểm soát tốt chất lượng không khí trong nhà, thì các vấn đề sức khỏe sẽ ngày càng nghiêm trọng”, ông Thịnh nhấn mạnh.

Theo ông Thịnh, việc triển khai các công trình xanh, có khả năng tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải là hướng đi đúng đắn trong bối cảnh hiện nay. Đặc biệt, các dự án trong đô thị phải được quy hoạch và phát triển theo hướng bền vững, kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

XÂY DỰNG TỪ “GỐC RỄ”, TỪ KHÂU NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ BAN ĐẦU 

Trong những năm qua, các tòa nhà cao tầng, khu căn hộ và trung tâm thương mại lớn như Hà Nội và TP.HCM đã bắt đầu áp dụng các tiêu chuẩn thiết kế thân thiện với môi trường, không chỉ nhằm giảm phát thải mà còn để tạo ra môi trường sống trong lành hơn cho cư dân.

Dưới góc độ nhà đầu tư, ông Phạm Tuấn Anh, Giám đốc Công ty TNHH Lion Invest, cho rằng các tài liệu chuyên môn và công trình nghiên cứu của các tác giả trong nước sẽ giải quyết được các vấn đề liên quan đến tiêu chuẩn, quy trình. Chất lượng công trình và công trình xanh không chỉ là lý thuyết, mà thực sự ảnh hưởng đến hiệu quả và tính bền vững trong đầu tư xây dựng.

“Với tư cách nhà đầu tư, việc đầu tư vào các công trình ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, kiểm soát không khí hay thông gió tự nhiên tuy làm tăng chi phí ban đầu, nhưng là khoản đầu tư xứng đáng. Hiệu quả lâu dài về kinh tế và sức khỏe cộng đồng là điều không thể phủ nhận”, ông Tuấn Anh nói.

Minh chứng là sau đại dịch COVID-19, ý thức của người dân về tầm quan trọng của không khí trong lành đã thay đổi rõ rệt. Rất nhiều khách hàng hiện nay theo dõi thường xuyên chất lượng không khí qua các ứng dụng miễn phí. Họ ưu tiên chọn mua hoặc thuê nhà ở những khu vực có chỉ số không khí tốt.

Mặt khác, theo KTS. Nguyễn Đình Hòa, Giám đốc thiết kế LAITA Design Studio, đối với các nhà đầu tư cần có tư duy định hướng tạo ra những sản phẩm mang tính sinh thái, thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, điều quan trọng là không nên chạy theo xu hướng một cách mù quáng hoặc khuyến khích thị trường phát triển quá mức một cách thiếu kiểm soát.

KTS. Nguyễn Đình Hòa cho rằng người tiêu dùng về cơ bản chỉ có thể trải nghiệm và lựa chọn một số sản phẩm nhất định. Nhưng với vai trò là nhà sản xuất, những người làm công nghiệp hiểu rõ bản chất của ngành công nghiệp, đó là khả năng "nhân bản" giá trị, nghĩa là tạo ra các sản phẩm với quy mô và chất lượng đồng đều, có thể phục vụ nhu cầu xã hội một cách bền vững.

“Chúng ta cần nhìn lại những sai lầm trong quá khứ, nơi mà nhiều sản phẩm chỉ chú trọng vào yếu tố hình thức hoặc lợi nhuận ngắn hạn mà bỏ qua tính thực tiễn và giá trị sử dụng thực sự. Giải pháp phải bắt đầu từ “gốc rễ” nghĩa là ngay từ khâu nghiên cứu, thiết kế ban đầu để tạo ra những sản phẩm thực sự có ích cho cộng đồng, chứ không chỉ phục vụ một nhóm người tiêu dùng nhỏ”, KTS. Nguyễn Đình Hòa nhấn mạnh.