Phát triển kinh tế biển phải gắn với bảo vệ đại dương
Chu Khôi
30/05/2025, 20:25
Quy hoạch không gian biển được Quốc hội thông qua đã tạo ra không gian tổng thể. Việc hợp nhất các tỉnh cũng tạo ra không gian rộng hơn, hệ sinh thái rộng mở, định hình hành lang sinh học để tiếp cận tổng thể kinh nghiệm của các nước trên thế giới…
Biển đã thực sự trở thành một lực kéo mới cho tăng trưởng kinh tế.
Chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về Chiến lược phát triển kinh tế biển, ông Nguyễn Đức Toàn, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh: "Sau sáp nhập còn 34 tỉnh thành, dự kiến sẽ có 21 tỉnh, thành phố giáp biển. Như vậy, tỉ lệ địa phương giáp biển tăng lên từ 28/63 (44%) lên 21/34 (gần 62%), cho thấy định hướng tái cấu trúc không gian phát triển quốc gia theo trục biển. Biển đã thực sự trở thành một lực kéo mới cho tăng trưởng kinh tế".
Sắp tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tổ chức Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam 2025. Xin ông cho biết đôi nét về chương trình này?
Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam 2025 đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ về nhận thức và hành động, lần đầu tiên gắn liền với nhiều nghị quyết lớn của Trung ương, thể hiện rõ vai trò của biển như một động lực phát triển kinh tế bền vững. Với định hướng phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ đại dương, chủ đề năm nay: “Công nghệ xanh cho đại dương bền vững” không chỉ là khẩu hiệu tuyên truyền, mà là lời hiệu triệu hành động, kết nối và huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế để giải quyết thách thức liên quan đến tài nguyên, môi trường và đa dạng sinh học biển.
Bên cạnh đó, sự kiện năm nay cũng nằm trong lộ trình thực hiện Nghị quyết 57, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt đổi mới sáng tạo và công nghệ vào trung tâm phát triển kinh tế biển xanh. Đây là lời nhắc nhở rằng, trong khi phát triển là nhu cầu tất yếu thì bảo vệ đại dương là yêu cầu bắt buộc, vì đại dương chính là mắt xích cuối cùng tiếp nhận mọi hoạt động của con người.
Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam Nguyễn Đức Toàn: Biển đã thực sự trở thành một lực kéo mới cho tăng trưởng kinh tế.
Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam 2025 sẽ chính thức được phát động tại tỉnh Quảng Bình, với chuỗi sự kiện trọng tâm diễn ra vào ngày 6/6, mang chủ đề “Công nghệ xanh cho đại dương bền vững”. Sự kiện do Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp cùng các địa phương và bộ, ngành liên quan tổ chức, nhằm hưởng ứng Ngày Đại dương Thế giới.
Chương trình bao gồm ba hoạt động chính: hội thảo chuyên đề, tham quan thực địa và lễ mít tinh quốc gia. Trong đó, hội thảo với chủ đề “Thể chế, quy hoạch - Cơ hội cho phát triển kinh tế biển xanh” quy tụ nhiều chuyên gia, nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế. Tại đây, các đại biểu sẽ tập trung thảo luận thể chế, quy hoạch và đầu tư cho các ngành kinh tế biển mới, tiêu biểu như điện gió ngoài khơi.
Việc ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo, cảm biến môi trường, giải pháp kỹ thuật số theo dõi rác thải và giám sát sinh thái sẽ nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu ô nhiễm nhựa và thúc đẩy các mô hình phát triển thủy sản, du lịch và giao thông biển thân thiện với môi trường.
Cùng với đó là hội thảo “Ứng dụng AI trong báo chí, truyền thông, văn hoá môi trường biển và phát triển du lịch biển”, sẽ trình bày nhiều bài tham luận về ứng dụng AI trong truyền thông bảo vệ môi trường biển, giảm thiểu rác thải nhựa.
Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam 2025 còn có hội chợ triển lãm sản phẩm kinh tế biển và cuộc thi ảnh “Báo chí với biển và hải đảo Việt Nam”, góp phần lan tỏa thông điệp bảo vệ đại dương đến cộng đồng, đặc biệt nhấn mạnh biến nhận thức thành hành động cụ thể trong đời sống thường nhật, như phân loại rác, giảm sử dụng nhựa một lần, tiết giảm khai thác ven bờ và tái tạo nguồn lợi thủy sản.
Phát triển kinh tế biển, nhưng làm thế nào để giữ những tác động đến biển nằm trong tầm kiểm soát, thưa ông?
Hiện nay, Quy hoạch không gian biển, Quy hoạch quản lý tổng hợp vùng bờ đã được phê duyệt. Đây là những định hướng cách tiếp cận tổng thể, với những giải pháp trọng tâm trọng điểm để làm sao giải quyết những mâu thuẫn, chồng chéo giữa phát triển kinh tế và bảo tồn, bảo vệ đại dương.
"Phát triển kinh tế biển, phải biến quan điểm chính trị của Đảng thành chính sách, quy hoạch, tuyên truyền một cách hệ thống. Từ giải pháp thể chế, quy hoạch, từ chính sách quản lý nhà nước, tuyên truyền nâng cao nhận thức để có sự chung tay của cả cộng đồng".
Trong đó, 4 đột phá là phát triển hạ tầng logistic xanh; phát triển du lịch bền vững; phát triển kinh tế biển xanh bền vững; và năng lượng xanh từ biển. Quy hoạch không gian biển được Quốc hội thông qua đã tạo ra không gian tổng thể. Việc hợp nhất các tỉnh cũng tạo ra không gian rộng hơn, hệ sinh thái rộng mở, định hình hành lang sinh học để tiếp cận tổng thể kinh nghiệm của các nước trên thế giới.
Khi xây dựng các quy hoạch không gian biển, quy hoạch vùng bờ hay quy hoạch nguồn lợi thủy sản, cơ quan chức năng đều phải tiến hành đánh giá hiện trạng hệ sinh thái, môi trường biển Việt Nam; xác định các tiềm năng, thế mạnh để có thể đưa ra quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện quy hoạch. Để chứng minh hệ sinh thái suy giảm cần xác định rõ căn cứ để có thể so sánh và có dẫn chứng cụ thể. Thực tế, khi đã có tác động vào biển, kể cả kinh tế biến xanh thì thiên nhiên tại khu vực đó đều sẽ bị ảnh hưởng.
Vấn đề là làm sao để các tác động vẫn nằm trong tầm kiểm soát, để có thể hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái. Đó là nguyên tắc cơ bản trong tất cả các chiến lược, đề án, quy hoạch. Việc quản lý được các hoạt động khai thác trái phép nguồn lợi từ biển vẫn luôn là vấn đề mà cơ quan quản lý quan tâm, sẽ tiếp tục có giải pháp. Và phải nhìn nhận, đây không phải là chuyện ngày một ngày hai có thể thành công.
Để phát triển kinh tế thuỷ sản biển bền vững, xin ông cho biết đâu là những giải pháp trọng tâm?
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu Chính phủ ban hành các quy hoạch bảo vệ khai thác nguồn lợi thủy sản, định hướng rõ 27 khu bảo tồn biển, 149 khu vực ở vùng biển, và 119 khu vực nội địa được khoanh vùng, bảo vệ khu vực tập trung sinh sản của các loài thủy sản, khu vực thủy sản còn non tập trung sinh sống.
"Quy hoạch không gian biển được Quốc hội thông qua đã tạo ra không gian tổng thể. Việc hợp nhất các tỉnh cũng tạo ra không gian rộng hơn, hệ sinh thái rộng mở, định hình hành lang sinh học để tiếp cận tổng thể kinh nghiệm của các nước trên thế giới".
Đối với khai thác thủy sản, phấn đấu tổng số tàu cá tối đa khoảng 83.600 chiếc để giảm khai thác. Về nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ xanh được cho là đột phá để bán tín chỉ carbon. Lĩnh vực thủy sản đang tập trung chỉ đạo nuôi trồng rong biển, phục hồi hệ sinh thái.
Ngoài ra, còn Đề án mở rộng, thành lập mới các khu bảo tồn biển, khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phục hồi các hệ sinh thái biển đến năm 2030, để đảm bảo diện tích các khu bảo tồn biển, ven biển đạt 6% diện tích tự nhiên vùng biển Việt Nam. Quy hoạch không gian biển với 4 đột phá và 5 nhiệm vụ tích hợp đồng bộ các quy hoạch của các lĩnh vực khác nhau. Đó là những điều quan trọng để định hướng lĩnh vực thủy sản, đặc biệt là phục hồi hệ sinh thái.
Các cơ quan chức năng của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đặc biệt là Cục Thủy sản và Kiểm ngư cũng đã xây dựng chương trình có định hướng xã hội hóa trong công tác phục hồi. Đây là khâu đột phá để công tác bảo tồn có sự tham gia của doanh nghiệp, trong bối cảnh tinh giản bộ máy, tiết kiệm chi phí.
Phát triển các ngành kinh tế biển mới theo hướng xanh, tuần hoàn, carbon thấp
Thúc đẩy phát triển mạnh kinh tế biển xanh
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về phát triển bền vững kinh tế biển
Ứng phó với áp thấp nhiệt đới sắp mạnh lên thành bão số 5
Sáng nay (22/8), vùng áp thấp trên khu vực phía Đông đảo Lu-Dông (Philippin) đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới. Hồi 10 giờ ngày 22/8, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở trên đảo Lu-Dông (Philippin), với sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm cấp 6-7, giật cấp 9; di chuyển theo hướng Tây Bắc với tốc độ 10-15km/h. Áp thấp nhiệt đới sẽ sớm mạnh lên thành bão…
Xây dựng “bộ não” chỉ huy vận hành hệ thống điện quốc gia
Trung tâm điều khiển hệ thống điện quốc gia và điều khiển hệ thống điện miền Bắc sẽ đóng vai trò là “bộ não” chỉ huy vận hành hệ thống điện quốc gia và miền Bắc, điều hành thị trường điện minh bạch, hiệu quả, bảo đảm hệ thống điện vận hành an toàn – ổn định – tin cậy. Đồng thời, công trình cũng góp phần khẳng định vị thế Việt Nam trong tiến trình chuyển dịch năng lượng bền vững, nâng cao khả năng cạnh tranh và hội nhập với khu vực, thế giới…
Kim ngạch xuất khẩu hạt điều tăng mạnh nhờ giá bán tăng cao
Giá xuất khẩu hạt điều Việt Nam trong 7 tháng của năm 2025 tăng vọt lên 6.805 USD/tấn, tăng 21,4% so với cùng kỳ năm 2024. Nhờ vậy, mặc dù khối lượng điều xuất khẩu giảm nhẹ, nhưng giá trị xuất khẩu điều 7 tháng tăng 18,3% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 2,8 tỷ USD…
Tháo gỡ các rào cản cho cơ chế mua bán điện trực tiếp và lĩnh vực năng lượng tái tạo
Cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) và cơ chế phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới là các cơ chế mang tính tiên phong và rất mới ở Việt Nam, việc triển khai có thể tồn tại một số khó khăn khách quan cần xem xét để đề xuất sửa đổi phù hợp với thực tiễn khách quan…
Việt Nam tiếp tục giữ vị trí đối tác thương mại lớn thứ 8 của Đài Loan (Trung Quốc)
Hiệu ứng gom hàng trong chuỗi cung ứng trước "giờ G" hiệu lực từ lệnh áp thuế đối ứng của Hoa Kỳ đã giúp Việt Nam có tháng thứ 3 liên tiếp kim ngạch xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc) vượt mốc 1 tỷ USD⁄ tháng...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: