Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump lên kế hoạch áp thuế với hàng nhập khẩu từ Canada và có ý tưởng sáp nhập quốc gia láng giềng trở thành một tiểu bang của Mỹ vấp phải sự phản ứng gay gắt của người dân Canada. Bên cạnh việc đáp trả thuế quan của Chính phủ, người dân Canada đang thể hiện lòng yêu nước bằng việc tẩy chay hàng nhập khẩu từ Mỹ.

"TỒI TỆ HƠN CẢ THUẾ QUAN"

“Giống hầu hết người dân Canada, tôi cảm thấy như bị đâm sau lưng. Người chúng tôi tin tưởng nhất giờ đây đang quay lưng và tấn công chúng tôi với lý do không rõ ràng”, ông Joel Bilt, giáo sư kinh tế quốc tế tại Đại học Waterloo, tỉnh Ontario, nhận xét với hãng tin CNBC. “Điều này đang khiến mọi người đoàn kết hơn”.

Trên khắp Canada, các cửa hàng tạp hóa đều treo biển hoặc dán nhãn đặc biệt chỉ rõ những mặt hàng nào được sản xuất trong nước và khuyến khích khách hàng “mua hàng hóa Canada”. Trên mạng xã hội Facebook tại Canada, một nhóm kêu gọi mua hàng sản xuất trong nước đã ghi nhận số lượng thành viên tăng gấp hơn 2 lần kể từ đầu tháng 2 đến nay, khi các biện pháp thuế quan qua lại giữa Mỹ và Canada được đưa ra.

Theo một khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường Leger với hơn 1.500 người dân Canada từ ngày 7-10/3, hơn 60% người được hỏi cho biết họ đã giảm mua hàng nhập khẩu Mỹ khi mua sắm tại cửa hàng và trực tuyến. 70% cho biết họ đã tăng mua hàng hóa sản xuất trong nước.

Công ty Liquor Control Board of Ontario (LCBO), chuyên bán buôn và bán lẻ rượu mạnh tại tỉnh Ontario, thậm chí gỡ bỏ rượu xuất xứ Mỹ tại các cửa hàng của mình. Mỗi năm, LCBO bán khoảng 1 tỷ USD rượu Mỹ. Do đó, động thái này gây ảnh hưởng không nhỏ tới các nhà sản xuất rượu mạnh của Mỹ như Brown-Forman, công ty mẹ của thương hiệu Jack Daniel.

“Điều này còn tồi tệ hơn cả thuế quan”, ông Lawson Whiting, CEO của Brown-Forman, phát biểu tại cuộc họp công bố kết quả kinh doanh đầu tháng này. “Khách hàng tẩy chay khiến chúng tôi mất doanh thu”.

Chính quyền tỉnh Ontario cũng cho biết sẽ áp phụ phí 25% với điện xuất khẩu từ tỉnh này sang các bang Mỹ gồm Michigan, Minnesota và New York. Tuy nhiên, Thị trưởng Ontario, ông Doug Ford, nói sẽ tạm dừng việc này sau khi Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đồng ý khởi động lại đàm phán.

Ông Trump ban đầu bản ứng bằng cách dọa sẽ tăng thuế quan với nhôm và thép Canada lên 50% nhưng Nhà Trắng cho biết vị Tổng thống đã bỏ ý định này sau khi cuộc nói chuyện giữa ông Lutnick và ông Ford.

Trong khi đó, chính quyền tỉnh British Columbia của Canada gần đây cho biết đã loại bỏ các sản phẩm của hãng xe điện Mỹ Tesla khỏi danh sách đối tượng được hoàn tiền năng lượng xanh kể từ ngày 12/3. Động thái này được xem là mang lại lợi thế cho các dòng ô tô điện sản xuất tại Canada. Ông Elon Musk, CEO của Tesla, thời gian qua vấp phải chỉ trích dữ dội vì tham gia với vai trò chủ chốt trong nỗ lực cắt giảm chi tiêu chính phủ của ông Trump.

PHẢN ỨNG CHƯA TỪNG THẤY

Dù các cuộc đàm phán về thuế quan vẫn đang được triển khai, lượng du khách từ Canada sang Mỹ đã giảm mạnh. Các chuyến du lịch bằng đường bộ của người Canada tới Mỹ trong tháng 2 đã giảm khoảng 23% so với cùng kỳ năm trước.

Số lượng người Canada bay trở về nước từ các điểm du lịch quốc tế trong tháng 2 cũng giảm mạnh, cho thấy xu hướng giảm du lịch nước ngoài của người dân nước này. Từ đầu tháng 3, hãng hàng không Air Canada đã giảm số lượng chuyến bay tới các bang Mỹ như Florida, Arizona và Nevada.

Theo ông Ben Rose, giám đốc tiếp thị và quan hệ công chúng tại Cơ quan Du lịch Greater Wildwoods, đe dọa thuế quan của ông Trump đã khiến nhiều du khách hủy chuyến du lịch tới Wildwoods, bang New Jersey (Mỹ). Đây là điểm đến được ưa chuộng bởi du khách đến từ các thành phố như Montreal và Quebec của Canada. Bên cạnh vấn đề thuế quan, người dân Canada cũng đang lo ngại về vấn đề tỷ giá.

Ông Rose cho biết một số du khách hủy kế hoạch du lịch tới Mỹ nói với ông rằng: “Chúng tôi yêu nước Mỹ và biết rằng họ cũng yêu chúng tôi, nhưng hẹn gặp lại ông sau 4 năm nữa”.

Phản ứng của người dân Canada với chính sách của ông Trump cũng lan sang lĩnh vực văn hóa và truyền thông khi chủ đề này nhận được sự quan tâm trên khắp đất nước.

Trong các trận thi đấu thể thao với đội tuyển Mỹ, khán giả Canada đồng loạt la ó khi quốc ca Mỹ vang lên. Trong một lần xuất hiện gần đây trên chương trình “Saturday Night Live” của đài NBC Mỹ, diễn viên người Canada nổi tiếng Mike Myers đã mặc một chiếc áo in dòng chữ “Canada không phải để bán” bên cạnh lá cờ đỏ và trắng của nước này.

Theo giáo sư Bilt của Đại học Waterloo, phản ứng của người Canada chủ yếu nhắm vào các chính sách của ông Trump chứ không phải người Mỹ nói chung. Điều này đồng nghĩa mối quan hệ cá nhân giữa công dân hai nước có thể không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, vị giáo sư cho rằng doanh nghiệp Mỹ có thể bị khách hàng Canada quay lưng.

“Đây là kiểu phản ứng tôi chưa từng chứng kiến trước đây. Người Canada về cơ bản không theo chủ nghĩa dân tộc, nhưng những điều đang diễn ra thực sự động chạm vào điều gì đó rất mạnh mẽ trong sâu thẳm của người dân Canada”, giáo sư Bilt nhận xét.