Bộ Giao thông vận tải vừa có báo cáo gửi lãnh đạo Chính phủ về một số nội dung đề nghị của UBND tỉnh Bình Định về việc đầu tư xây dựng mở rộng Cảng hàng không Phù Cát.

HAI PHƯƠNG ÁN ĐẦU TƯ ĐƯỜNG CẤT - HẠ CÁNH

Sau khi ghi nhận ý kiến của các Bộ: Quốc phòng,  Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường về nội dung đề xuất của UBND tỉnh Bình Định, Bộ Giao thông vận tải khẳng định sự cần thiết phải sớm xây dựng đường cất hạ cánh số 2 của Cảng hàng không Phù Cát.

Sân bay Phù Cát được xây dựng từ những năm 1960 - 1970. Năm 1975, khi đất nước thống nhất, sân bay Phù Cát được sử dụng là căn cứ của Không quân Việt Nam.

Sân bay Phù Cát nằm trên địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên và là căn cứ quân sự quan trọng trong hệ thống phòng thủ bảo vệ tổ quốc nên tại đây có hoạt động quân sự thường xuyên và phần lớn đất đai do Bộ Quốc phòng quản lý.

Năm 1985, sân bay Phù Cát bắt đầu khai thác hoạt động hàng không dân dụng và trở thành Cảng hàng không Phù Cát. Cảng hàng không Phù Cát có 1 đường cất hạ cánh bằng bê tông xi măng, hiện nay là tài sản thuộc quyền quản lý của Bộ Quốc phòng.

Tuy nhiên, sau khoảng 60 năm sử dụng (vượt gần 3 lần tuổi thọ thiết kế), hiện nay hầu hết các tấm bê tông đã bị nứt, nguy cơ phát sinh mảnh vỡ gây mất an toàn khai thác; đồng thời sức chịu tải thấp dẫn đến chỉ đảm bảo khai thác giảm tải các loại tàu bay như A320/321 và tương đương.

Với tình trạng nêu trên, rất cần thiết phải thực hiện sửa chữa, cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh này. Tuy nhiên, do đây là đường cất hạ cánh bằng bê tông xi măng nên để sửa chữa, cải tạo, nâng cấp phải đóng cửa Cảng hàng không trong thời gian khá dài (không dưới 6 tháng).

Do đó, khi lập Quy hoạch Cảng hàng không Phù Cát Cát thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Giao thông vận tải đã thống nhất với Bộ Quốc phòng và UBND tỉnh Bình Định nghiên cứu quy hoạch đường cất hạ cánh số 2 cho Cảng hàng không Phù Cát để đầu tư xây dựng nhằm đảm bảo khai thác hàng không dân dụng an toàn, hiệu quả.

Về phương án sử dụng vốn đầu tư đường cất hạ cánh số 2, Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu 02 phương án đầu tư đường cất hạ cánh số 2.

Phương án 1, Bộ Giao thông vận tải, doanh nghiệp cảng hàng không Phù Cát là Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) tổ chức thực hiện đầu tư.

Về khả năng cân đối vốn để đầu tư, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 nguồn ngân sách trung ương được cấp có thẩm quyền giao cho Bộ Giao thông vận tải được tập trung ưu tiên phát triển các công trình trọng điểm quốc gia về giao thông theo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 và các Nghị quyết của Quốc hội. Do đó, hiện nay, Bộ Giao thông vận tải không có khả năng cân đối vốn để đầu tư dự án này.

Đối với ACV, hiện nay, ACV đang tập trung nguồn vốn để đầu tư các dự án lớn, trọng điểm ngành hàng không như xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, xây dựng nhà ga T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, mở rộng nhà ga T2 Cảng hàng không quốc tế Nội Bài. Đồng thời ACV đã và đang thực hiện nhiệm vụ đầu tư nâng cấp các cảng hàng không vùng sâu, vùng xa như Điện Biên, Cà Mau… nên khả năng tiếp tục cân đối vốn để đầu tư dự án này là rất khó khăn.

Phương án 2, UBND tỉnh Bình Định tổ chức thực hiện đầu tư.

Về cơ sở pháp lý, Luật Ngân sách nhà nước (khoản 9, Điều 9) quy định: “Không được dùng ngân sách của cấp này để chi cho nhiệm vụ của cấp khác và không được dùng ngân sách của địa phương này để chi cho nhiệm vụ của địa phương khác”.

"Như vậy, hiện nay chưa đủ cơ sở để UBND tỉnh Bình Định sử dụng ngân sách địa phương đầu tư dự án này", Bộ Giao thông vận tải nêu rõ.

Tuy nhiên, do các cảng hàng không đóng góp rất quan trọng cho phát triển du lịch và kinh tế - xã hội của các địa phương nên vừa qua nhiều địa phương mong muốn đóng góp cùng ngân sách trung ương để đầu tư phát triển các cảng hàng không.

Vì vậy, tại Đề án “Định hướng huy động nguồn vốn xã hội đầu tư, quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng cảng hàng không”, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị cấp có thẩm quyền cho phép xây dựng chính sách đặc thù để sử dụng ngân sách địa phương tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không.

Hiện nay, Bộ Giao thông vận tải đã hoàn thiện Đề án và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Theo kế hoạch, Bộ Giao thông vận tải sẽ trình cấp có thẩm quyền vào cuối tháng 08/2024.

Sau khi Đề án được cấp có thẩm quyển thông qua, Bộ đề xuất chính sách đặc thù trình Chính phủ báo cáo Quốc hội thông qua vào kỳ họp cuối năm 2024, làm cơ sở triển khai thực hiện.

XEM XÉT GIAO UBND TỈNH BÌNH ĐỊNH ĐẦU TƯ

Trong bối cảnh Bộ Giao thông vận tải và ACV chưa thể cân đối vốn để đầu tư trong giai đoạn 2021- 2025, thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, Bộ Giao thông vận tải ủng hộ việc giao UBND tỉnh Bình Định tổ chức thực hiện đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh số 2 và các công trình khác thuộc khu bay.

Trong thời gian chờ chính sách đặc thù cho phép sử dụng ngân sách địa phương để đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị lãnh đạo Chính phủ cho phép UBND tỉnh Bình Định nghiên cứu, triển khai trước các thủ tục chuẩn bị đầu tư và các thủ tục cần thiết khác để triển khai công tác giải phóng mặt bằng theo quy hoạch bằng nguồn vốn của địa phương.

Trong quá trình chuẩn bị, UBND tỉnh Bình Định phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của quân đội về vấn đề đất đai, xử lý dioxin tại khu vực này (nếu có).

Bộ Giao thông vận tải cũng đề xuất giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu, cân đối các nguồn vốn, sớm tham mưu Chính phủ bố trí khoảng 1.500 tỷ đồng từ ngân sách trung ương cho UBND tỉnh Bình Định để hỗ trợ thực hiện dự án này.

Đồng thời, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Quốc phòng chỉ đạo các đơn vị liên quan hướng dẫn, hỗ trợ UBND tỉnh Bình Định tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình chuẩn bị, triển khai dự án.

TÁCH THÀNH 3 DỰ ÁN

Trước đó, UBND tỉnh Bình Định đã có Tờ trình số 23/TTr-UBND đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận phương án triển khai đầu tư Cảng hàng không Phù Cát.

Các hạng mục dự kiến triển khai gồm: (i) xây dựng đường cất hạ cánh số 2, các đường lăn nối và các công trình khác thuộc khu bay; (ii) xây dựng di chuyển các công trình quân sự để bàn giao đất phục vụ xây dựng mở rộng khu hàng không dân dụng; (iii) xây dựng khu hàng không dân dụng.

Trong đó, giai đoạn trước mắt, UBND tỉnh Bình Định kiến nghị cho phép triển khai đầu tư ngay hạng mục xây dựng đường cất hạ cánh số 2, các đường lăn nối và các công trình khác thuộc khu bay, với tổng mức đầu tư khoảng 3.013 tỷ đồng (giá trị bồi thường, giải phóng mặt bằng khoảng 1.008 tỷ đồng), nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

UBND tỉnh Bình Định kiến nghị Chính phủ xem xét trình Quốc hội thông qua cơ chế đặc thù giao UBND tỉnh Bình Định tổ chức thực hiện đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh số 2 và các công trình khác thuộc khu bay từ nguồn vốn ngân sách do tỉnh quản lý, bao gồm nguồn vốn trung ương hỗ trợ khoảng 1.500 tỷ đồng.

Theo Bộ Giao thông vận tải, phương án triển khai đầu tư do UBND tỉnh Bình Định đề xuất phù hợp với Quy hoạch Cảng hàng không Phù Cát được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt.

Việc triển khai thành 03 dự án cũng phù hợp với tính chất và lộ trình cần thiết đầu tư của các công trình này.