Ngày 8/9, tại Nhà Quốc hội, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đã chủ trì Phiên giải trình của Ủy ban Tài chính - Ngân sách về “Việc thực hiện các kết luận và kiến nghị Kiểm toán nhà nước đến hết niên độ ngân sách Nhà nước năm 2021” với sự tham gia của hơn 200 đại biểu từ các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, địa phương, các cơ quan, các bộ, ngành Trung ương và các địa phương. 

NHIỀU KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ BỊ TỒN ĐỌNG

Thông tin đưa ra tại Phiên giải trình cho biết, thời gian qua, số lượng kết luận, kiến nghị kiểm toán được các cơ quan liên quan thực hiện tăng lên theo từng năm. Tuy nhiên, do tồn đọng, tích lũy nhiều năm nên tổng số kết luận, kiến nghị kiểm toán cả về xử lý tài chính, xử lý khác, rà soát, sửa đổi, ban hành văn bản pháp luật, kiểm điểm trách nhiệm tổ chức, cá nhân chưa thực hiện đến 31/3/2023 còn rất lớn và tồn tại ở hầu hết các Bộ, ngành, địa phương.

Qua rà soát, phân tích đối với các kiến nghị xử lý tài chính, xử lý khác chưa thực hiện là 108.180,2 tỷ đồng (kiến nghị tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước là 45.552 tỷ đồng; còn lại chủ yếu là các khoản kiến nghị hoàn thiện thủ tục để thanh quyết toán theo quy định). Kiểm toán nhà nước đã phân loại nhóm nguyên nhân và trách nhiệm cụ thể về việc chưa thực hiện kiến nghị.

Trong đó, nhóm nguyên nhân thuộc trách nhiệm của đơn vị được kiểm toán là 63.291,2 tỷ đồng, chiếm 58,5%; nhóm nguyên nhân thuộc trách nhiệm của KTNN chiếm 2,28%; nhóm nguyên nhân chưa thực hiện do trách nhiệm của bên thứ 3 chiếm 14,3 %; nhóm nguyên nhân khác chiếm 24,9%.

Đối với nhóm kiến nghị về cơ chế, chính sách, đến 31/3/2023, tổng số các kiến nghị về cơ chế, chính sách chưa được thực hiện là 433 kiến nghị. Nguyên nhân chưa thực hiện chủ yếu là do quá trình sửa đổi, thay thế hoặc bổ sung liên quan đến cơ chế, chính sách thường mất nhiều thời gian hoặc phải đợi cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc phải chờ để sửa đổi đồng bộ cùng các văn bản quy phạm pháp luật khác. Bên cạnh đó, một số kiến nghị do đơn vị chưa báo cáo tình hình thực hiện nên Kiểm toán nhà nước chưa nắm bắt được kết quả thực hiện; trong khi đó, trước năm 2023, Chính phủ chưa có một đầu mối đôn đốc, tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán về cơ chế chính sách.

Về nhóm kiến nghị chấn chỉnh, kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân đối với các tồn tại, hạn chế trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công đối với niên độ ngân sách nhà nước năm 2020 và năm 2019 trở về trước là 746 kiến nghị.

Phát biểu tại Phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đã đề nghị lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh, lãnh đạo UBND TP. Hà Nội và các Bộ, ngành, địa phương có liên quan tập trung làm rõ lý do để xảy ra nhiều vi phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước, tài chính công, tài sản công tại Bộ, ngành, địa phương; công tác chỉ đạo điều hành trong tổ chức thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước; nguyên nhân, lý do chậm trễ trong việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước; trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương và các cơ quan có liên quan, các tổ chức, cá nhân vi phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước và việc không thực hiện nghiêm túc các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước theo các Nghị quyết của Quốc hội.

Đồng thời, báo cáo về công tác phối hợp với Kiểm toán nhà nước trong việc rà soát kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của Bộ, ngành, địa phương; đề xuất các giải pháp và kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật, tổ chức thực hiện, góp phần đẩy nhanh tiến độ, khắc phục những khó khăn, tồn tại, hạn chế, vướng mắc trong thực hiện kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước và các vấn đề khác đại biểu Quốc hội quan tâm.

TĂNG CƯỜNG HƠN NỮA HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT

Tại Phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Duy Lâm, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Hà Minh Hải và lãnh đạo các Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư cũng đã giải trình các vấn đề liên quan được các đại biểu Quốc hội đặt ra. Báo cáo các Bộ, ngành, địa phương và Kiểm toán Nhà nước cũng đã nêu nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan chưa thực hiện được hết các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước.

"Qua tổng hợp, rà soát, Thành phố nhận diện 14 nguyên nhân dẫn đến nhiều kiến nghị kiểm toán chưa được thực hiện. Trong đó có một số nguyên nhân lớn như: nhà thầu chưa thống nhất được với chủ đầu tư về thực hiện kiến nghị kiểm toán; dự án đang trong giai đoạn triển khai chưa quyết toán hoàn thành nên chưa thực hiện; doanh nghiệp hoặc các đơn vị liên quan gặp khó khăn về tài chính. Tuy nhiên, nguyên nhân cơ bản nhất vẫn là sự thiếu quyết tâm, quyết liệt của đơn vị được kiểm toán, việc thực hiện kiến nghị kiểm toán chưa được quan tâm đúng mức”, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Hà Minh Hải nhìn nhận.

Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Duy Lâm, mặc dù Bộ đã rất tích cực đôn đốc, chỉ đạo việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Tuy nhiên, đến nay, vẫn còn một số kiến nghị chưa được giải quyết dứt điểm do nhiều nguyên nhân. Để giải quyết, Bộ Giao thông vận tải đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách và Kiểm toán Nhà nước xem xét ý kiến giải trình của các đơn vị đối với các nội dung chưa thống nhất đối với kết luận và kiến nghị Kiểm toán Nhà nước để Bộ có cơ sở thực hiện các bước tiếp theo. Đồng thời, xem xét, có cơ chế xử lý cụ thể đối với các nội dung kiến nghị, không có tính khả thi hoặc không thể thực hiện

Bàn về giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết thời gian tới, Kiểm toán Nhà nước sẽ tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo việc đôn đốc, theo dõi, kiểm tra thường xuyên việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước, đặc biệt là các kết luận, kiến nghị kiểm toán chưa thực hiện còn tồn đọng; kịp thời làm rõ nguyên nhân chưa thực hiện kiến nghị để có biện pháp xử lý, xem xét, giải quyết các khiếu nại, kiến nghị (nếu có) của các đơn vị được kiểm toán theo quy định; tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán nói chung và hiệu lực các kết luận, kiến nghị kiểm toán nói riêng, đặc biệt ngay từ khâu xây dựng kế hoạch kế toán…

Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ tăng cường chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, nhất là những đơn vị còn nhiều kết luận, kiến nghị đến niên độ năm 2021 đến nay chưa thực hiện cần tập trung hơn nữa cho công tác này; cần phân loại, có lộ trình cụ thể, có giải pháp quyết liệt để giải quyết dứt điểm các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước đã tồn đọng nhiều năm. Các cơ quan, đơn vị cần kịp thời nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định pháp luật liên quan nhằm tạo hành lang pháp lý thực hiện tốt hơn các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước và ngăn ngừa các hành vi vi phạm trong quản lý tài chính công và tài sản công.

Mặt khác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội cần tăng cường hơn nữa hoạt động giám sát việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước.