"Sức khỏe” ngành sản xuất Việt Nam đang phục hồi

Theo số liệu báo cáo của nhà cung cấp hàng đầu các chỉ số và nguồn dữ liệu xếp hạng tín dụng độc lập S&P Global công bố vào đầu tháng 4/2025, Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 3/2025 đạt mức 50,5 điểm, tăng so với 49,2 điểm của tháng 2/2025.

SẢN LƯỢNG VÀ SỐ LƯỢNG ĐƠN ĐẶT HÀNG TĂNG TRỞ LẠI

Báo cáo ghi nhận sự phục hồi này cho thấy điều kiện kinh doanh đã cải thiện vào cuối quý 1/2025, thông qua các chỉ số cấu phần như đơn đặt hàng mới, sản lượng, việc làm, thời gian giao hàng và hàng tồn kho. Sản lượng ngành sản xuất tăng trưởng trở lại trong tháng 3/2025, chấm dứt chuỗi ba tháng giảm liên tiếp. Đây cũng là mức cải thiện mạnh nhất kể từ tháng 8/2024.

Theo S&P Global, đà tăng này chủ yếu được thúc đẩy bởi sự hồi phục của số lượng đơn đặt hàng mới từ thị trường nội địa. Các doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết hàng tồn kho đầu vào đủ đầy và điều kiện giao hàng được cải thiện, tạo thuận lợi cho việc đẩy mạnh sản xuất đáp ứng nhu cầu trong nước.

Ngược lại, hoạt động xuất khẩu tiếp tục gặp khó khăn. Trên thực tế, số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã giảm đáng kể và với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 7/2023. Số lượng đơn đặt hàng mới từ nước ngoài đến nay đã giảm 5 tháng liên tiếp. Một số thành viên nhóm khảo sát cho biết số lượng đơn đặt hàng từ Trung Quốc - thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam - đã giảm. Điều này cho thấy nhu cầu toàn cầu vẫn đang chịu ảnh hưởng tiêu cực từ xung đột địa chính trị, bảo hộ thương mại và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng.

“Trong bối cảnh này, các công ty vẫn kém tự tin hơn một chút vào triển vọng sản lượng trong năm 2026 so với tháng 2/2025. Tâm lý kinh doanh vẫn lạc quan khi số lượng đơn đặt hàng mới tăng và với những hy vọng tình hình nhu cầu sẽ ổn định, nhưng mức độ lạc quan vẫn ở dưới mức trung bình của lịch sử chỉ số”, báo cáo của S&P Global đánh giá.

Một điểm đáng chú ý trong báo cáo PMI tháng 3/2025 là các nhà sản xuất tỏ ra thận trọng trong hoạt động tuyển dụng và hoạt động mua hàng. Số lượng nhân công giảm tháng thứ sáu liên tiếp, nguyên nhân được cho là do thời kỳ giảm nhu cầu gần đây và tình trạng nhân viên nghỉ việc. Tuy nhiên, mức độ giảm số lượng nhân công là nhẹ nhất trong năm 2025 tính đến thời điểm công bố báo cáo.

Hoạt động mua hàng hóa đầu vào cũng giảm sau bốn tháng liên tục tăng. Điều này cho thấy doanh nghiệp đang kiểm soát tồn kho chặt chẽ hơn trong bối cảnh nhu cầu còn nhiều biến động. Theo khảo sát của S&P Global, lượng nguyên vật liệu mua trong quý trước của một số doanh nghiệp đã đủ để duy trì sản xuất trong ngắn hạn, nên hiện không có động lực tăng mua thêm. Kết quả là tồn kho hàng mua đã giảm, mặc dù mức giảm là ít đáng kể nhất từ tháng 8/2024. Tồn kho hàng thành phẩm cũng giảm khi có một số báo cáo cho biết các công ty ngần ngại trong việc tích trữ quá nhiều hàng tồn kho.

Báo cáo của S&P Global cũng cho biết đối với những công ty mua hàng hóa đầu vào, họ tiếp tục gặp phải tình trạng kéo dài thời gian giao hàng của nhà cung cấp, nguyên nhân được cho là do chậm trễ trong việc nhận hàng hóa từ nước ngoài. Tuy nhiên, mức độ suy giảm hiệu suất hoạt động của người bán hàng kỳ này là ít đáng kể hơn nhiều so với kỳ tháng 2/2025 và là mức suy giảm nhỏ nhất trong bảy tháng qua. Một số thành viên nhóm khảo sát cho biết các nhà cung cấp có sẵn hàng trong kho hơn và tốc độ vận chuyển cũng nhanh hơn. Điều này cho thấy chuỗi cung ứng đang dần ổn định trở lại.

ĐỂ NGÀNH SẢN XUẤT “CHUYỂN MÌNH”

Một trong những tín hiệu tích cực trong tháng 3/2025 là tốc độ tăng chi phí đầu vào đã chậm lại. Theo dữ liệu của S&P Global, đây là mức tăng thấp nhất trong chuỗi 20 tháng tăng giá liên tục. Nguyên nhân chủ yếu là do nhu cầu đầu vào yếu khiến nhà cung cấp buộc phải giảm giá để giữ khách hàng. Ngoài ra, giá nhập khẩu một số nguyên liệu chủ lực đã hạ nhiệt nhờ thị trường hàng hóa toàn cầu ổn định hơn.

Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh trong nước lại khiến các doanh nghiệp tiếp tục phải giảm giá bán đầu ra. Tháng 3/2025 là tháng thứ ba liên tiếp chỉ số giá bán hàng hóa giảm. Mức giảm không lớn nhưng cho thấy doanh nghiệp đang ưu tiên duy trì thị phần thay vì tối đa hóa lợi nhuận. Trong ngắn hạn, đây là cách để thúc đẩy tiêu thụ, nhưng nếu kéo dài có thể gây bào mòn biên lợi nhuận và cản trở đầu tư cho đổi mới sản xuất.

Theo ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, ngành sản xuất của Việt Nam bắt đầu hoạt động mạnh mẽ hơn vào tháng 3/2025 khi sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tăng lần đầu vào năm 2025 tính đến nay. Hy vọng các công ty sẽ có thể tiếp tục thành công hơn trong những tháng tới dựa trên những cải thiện này. Tuy nhiên, hiện các nhà sản xuất vẫn còn khá thận trọng, từ đó ngần ngại tuyển dụng thêm nhân viên hay mua thêm hàng hóa đầu vào. Điều này có thể phản ánh một môi trường quốc tế bất ổn, với số đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm mạnh trong tháng 3/2025.

Có thế thấy, việc PMI vượt ngưỡng 50 điểm sau ba tháng giảm liên tiếp là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, 50,5 điểm vẫn là mức thấp. Điều này cho thấy đà phục hồi hiện tại còn yếu, thiếu lực đẩy mạnh từ khu vực xuất khẩu và niềm tin doanh nghiệp. Vì vậy, để ngành sản xuất có thể chuyển mình thực sự thì các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước là điều kiện tiên quyết.

Môi trường lãi suất thấp, tăng đầu tư công, cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và logistics sẽ tạo đòn bẩy để khơi thông năng lực sản xuất trong nước. Bên cạnh đó, cần tận dụng tối đa các Hiệp định thương mại tự do (FTA) và cơ hội từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu để gia tăng đơn hàng xuất khẩu trong các tháng tới...

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 14-2025 phát hành ngày 7/4/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:  

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1308