Ngày 25/12/2023, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh. Tại kết luận này, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều sai phạm liên quan đến loạt dự án điện mặt trời của Công ty CP Xuân Thiện (Xuân Thiện Group).

Tại phụ lục số 4 thông báo kết luận thanh tra tại tỉnh Đắk Lắk kèm theo thông báo số 3116 ngày 25/12/2023, Thanh tra Chính phủ cho biết, về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5: UBND tỉnh Đắk Lắk chấp thuận chủ trương đầu tư Cụm 05 dự án NMĐMT Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5 trong khi vị trí khu đất thực hiện các dự án chưa phù hợp với Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, Kế hoạch sử dụng đất năm 2019 của huyện Ea Súp; chưa phù hợp với Quy hoạch xây dựng nông thôn mới xã Ia Lốp, huyện Ea Súp.

Chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 4 chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường hạng mục đường dây 500 kV theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 18 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014; địa điểm thực hiện dự án thay đổi, nhưng Chủ đầu tư không lập lại Báo cáo đánh giá tác động môi trường là vi phạm quy định tại điểm b, khoản 1 Điều 20 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra những vi phạm trong việc chuyển mục đích sử dụng đất, cho thuê đất thực hiện các dự án tại Cụm 05 dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5.

Theo đó, UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất năm 2019 của huyện Ea Súp tại Quyết định số 131/QĐ-UBND ngày 21/01/2019 và bổ sung chỉ tiêu sử dụng đất năm 2019 của huyện Ea Súp tại Quyết định số 3883/QĐ-UBND ngày 27/12/2019, trong đó có kế hoạch sử dụng đất thực hiện Dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5 khi chưa điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Ea Súp được UBND tỉnh phê duyệt là chưa tuân thủ đúng quy định tại khoản 3 Điều 46 Luật Đất đai 2013 (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 1 Điều 6 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật liên quan đến quy hoạch).

Việc UBND tỉnh Đắk Lắk cho thuê đất để thực hiện Dự án: Dự án NMĐMT Xuân Thiện - Ea Súp 4 có công suất đặt là 150 MW (~187,5 MWp) đã được UBND tỉnh cho thuê tổng diện tích 238,2 ha đất, vượt mức tối đa 13,2 ha đất (tối đa là 225 ha) là vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 4 Thông tư số 18/2020/TT-BCT ngày 17/7/2020 của Bộ Công Thương.

Về điều kiện khởi công xây dựng dự án: Việc Công ty TNHH Xuân Thiện Đắk Lắk khởi công xây dựng Cụm 05 NMĐMT Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5 trước khi được UBND tỉnh Đắk Lắk cho thuê đất là vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 6 và khoản 3 Điều 12 Luật Đất đai 2013. Dự án khởi công xây dựng trên diện tích đất cho thuê đợt 3 trước khi được bàn giao đất trên thực địa là vi phạm quy định tại điểm a khoản 1 Điều 107 Luật Xây dựng năm 2014. Chủ đầu tư Dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 5 khởi công xây dựng ngày 24/6/2020, nhưng đến ngày 26/6/2020 Chủ đầu tư mới phê duyệt Thiết kế kỹ thuật - Tổng dự toán công trình là vi phạm quy định tại điểm c khoản 1 Điều 107 Luật Xây dựng năm 2014.

Ngoài ra, về công tác nghiệm thu, vận hành thương mại của dự án: Cụm 05 nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5 vận hành thương mại trước khi được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra công tác nghiệm thu của chủ đầu tư và ra thông báo kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu công trình hoàn thành là vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 6 Nghị định số 08/2018/NĐ-CP ngày 15/01/2018 của Chính phủ.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND tỉnh Đắk Lắk, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh xem xét, xử lý việc thu hồi diện tích đất cho thuê vượt định mức quy định, tăng sai 13,2ha đối với dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện -Ea Súp 4.

UBND tỉnh Đắk Lắk chỉ đạo Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk nộp ngân sách nhà nước toàn bộ tiền thu từ việc cho thuê quyền khai thác 34,82 ha đất trong phạm vi vùng phụ cận công trình Hồ Thủy lợi Krong Buk Hạ không đúng quy định....