Trong thông điệp liên bang vào tối ngày 1/3 theo giờ Mỹ, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã “toan tính sai lầm nghiêm trọng” khi tấn công Ukraine. Ông cũng không quên cảnh báo ông Putin rằng cuộc chiến này sẽ làm nước Nga suy yếu.

Theo tin từ Bloomberg, người đứng đầu Nhà Trắng còn nhân bài phát biểu này tuyên bố Mỹ sẽ đóng cửa không phận đối với máy bay Nga – động thái tương tự như quyết định mà Liên minh châu Âu (EU) và Canada đưa ra vào đầu tuần.

“Putin đã sai”, ông Biden nói về chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. "Nền kinh tế Nga đang chao đảo, và ông Putin là người đã dẫn tới tình trạng đó".

Sau khi dành khoảng 10 phút để nói về xung đột Nga-Ukraine trong bài phát biểu kéo dài khoảng 1 giờ đồng hồ, ông Biden chuyển sang chủ đề những thách thức kinh tế trong đại dịch Covid-19. “Nước Mỹ vừa trải qua hai trong số những năm khó khăn nhất mà đất nước này từng đối mặt. Đại dịch đã gây ra tổn thất lớn”, ông nói.

Trong số những vấn đề trong nước mà ông Biden đương đầu ở thời điểm này là mối lo của cử tri Mỹ rằng xung đột ở Ukraine có thể lan rộng. Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm 2020, ông Biden nói rằng kinh nghiệm chính trị nhiều thập kỷ của ông là phù hợp nhất để định hướng cho vai trò của Mỹ trên toàn cầu. Tuy nhiên, vụ rút quân đầy rối loạn của Mỹ khỏi Afghanistan đã làm lung lay niềm tin của cử tri Mỹ vào năng lực lãnh đạo của ông Biden, khiến tỷ lệ ủng hộ ông giảm sút.

“Tôi muốn các bạn biết rằng chúng ta sẽ ổn thôi”, ông Biden nói.

Ông cũng phát tín hiệu rằng đã đến lúc người Mỹ có thể nói lại nối lại cuộc sống và hoạt động làm việc bình thường sau đại dịch. Ông nói người Mỹ nên đến văn phòng để làm việc thay vì làm việc ở nhà.

“Đã đến lúc người Mỹ đi làm trở lại và đi đến những khu trung tâm tuyệt vời của chúng ta. Những người làm việc ở nhà có thể cảm thấy an toàn khi quay lại công sở”, ông nói, và cho biết thuốc điều trị Covid-19 sẽ sớm được bán theo yêu cầu tại bất kỳ nhà thuốc nào ngay khi người bệnh có kết quả xét nghiệm dương tính.

Thông điệp liên bang này của ông Biden, đưa ra trước lưỡng viện Quốc hội Mỹ ở Capitol Hill và truyền hình trực tiếp vào giờ vàng, là bài phát biểu vào một thời điểm nhạy cảm trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy một tỷ lệ lớn người Mỹ đang bi quan về đường đi của đất nước vốn đang mệt mỏi vì đại dịch, cũng như về tình trạng của nền kinh tế. Cử tri Mỹ cũng có nhiều hoài nghi về năng lực lãnh đạo của ông Biden cũng như Đảng Dân chủ của ông.

Trong bài phát biểu này, ông Biden vạch ra một kế hoạch kinh tế mới để thay thế cho đề xuất “Build Back Better” (“Xây lại tốt hơn”) mà ông đưa ra trước đây nhưng bị Đảng Cộng hoà và một số nhân vật của Đảng Dân chủ phản đối.

Hai điểm chính của kế hoạch mới là giải quyết hai vấn đề mà người Mỹ quan tâm nhất: lạm phát tăng cao và đại dịch vẫn dai dẳng. Tuy nhiên, kế hoạch này được cho là không có nhiều điểm mới, dẫn tới nhận định rằng kế hoạch sẽ khó nhận được sự ủng hộ của Quốc hội.

Ông Biden kêu gọi thúc đẩy hoạt động sản xuất ở Mỹ, cải thiện chuỗi cung ứng, giảm chi phí y tế và chăm sóc người cao tuổi, giảm thâm hụt ngân sách liên bang. Đây là những biện pháp có thể nhằm thuyết phục những nghị sỹ Dân chủ dùng thâm hụt ngân sách và lạm phát cao làm lý do để phản đối “Build Back Better”.

“Có một cách để chống lạm phát là giảm lương và khiến người Mỹ nghèo đi”, ông Biden nói. “Tôi nghĩ mình có một ý tưởng tốt hơn để chống lạm phát. Đó là giảm chi phí thay vì giảm lương của các bạn”.

Vị thế chính trị của ông Biden suy yếu trong mấy tháng qua, nhưng ông bảo vệ cách ông điều hành nền kinh tế và chống đại dịch Covid, bác bỏ những lời chỉ trích cho rằng gói kích cầu 1,9 nghìn tỷ USD của ông gây lạm phát. Ông nói rằng gói kích cầu trong đại dịch này đã giúp Mỹ có được tốc độ tăng trưởng việc lạm kỷ lục và tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất gần 40 năm.

“Chúng ta cần phải hành động, và chúng ta đã hành động. Chương trình đã phát huy tác dụng, tạo được rất nhiều việc làm”, ông nói.

Bên cạnh đó, ông cũng thừa nhận những khó khăn mà người Mỹ đang phải trải qua, bằng cách so sánh mất mát kinh tế và sự bấp bênh mà nhiều người Mỹ đang đối mặt với cảm giác khi người cha thân sinh của ông mất việc làm.

“Đại dịch rất tàn khốc”, ông Biden nói và cam kết rằng đưa lạm phát về tầm kiểm soát sẽ là “ưu tiên chính” của ông.

“Bên cạnh những điểm sáng trong nền kinh tế của chúng ta nh tăng trưởng việc làm kỷ lục và tiền lương tăng, vẫn còn nhiều gia đình gặp khó khăn trong việc thanh toán các hoá đơn. Lạm phát đang cướp đi của họ những thành quả mà lẽ ra họ được nhận”, ông nói.