Theo nhận định của hãng tin CNBC, việc áp thuế quan này có thể sẽ mang lại lợi ích lớn cho ngành sản xuất thép và nhôm trong nước của Mỹ, trong khi đặt ra thách thức lớn đối với các nước xuất khẩu thép và nhôm sang nước này.

Dữ liệu thống kê chính thức cho thấy nhập khẩu thép của Mỹ đã giảm mạnh trong thập kỷ qua, với mức giảm 35% được ghi nhận trong thời gian từ năm 2014-2024. Dù vậy, trong năm 2024, nhập khẩu thép của Mỹ tăng 2,5%, đạt 26,2 triệu tấn.

Nhiều người cho rằng thuế quan mà ông Trump áp lên thép và nhôm trong nhiệm kỳ cầm quyền trước của ông là một nguyên nhân quan trọng khiến nhập khẩu thép của Mỹ suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất trong nước. Dù vậy, sản lượng thép trong nước của Mỹ đã giảm 2,4% trong năm 2024.

Khác với thép, nhập khẩu nhôm của Mỹ tăng 14% trong thập kỷ qua, và xuất khẩu nhôm của nước này từ năm 2020 đến nay tăng ngày càng mạnh.

Nhà phân tích James Campbell của công ty tư vấn định giá hàng hóa cơ bản CRU nhận định thuế quan thép và nhôm mà ông Trump mới áp sẽ có ảnh hưởng không đồng nhất đối với Mỹ theo thời gian. “Lúc đầu, thuế quan có thể khiến nhu cầu sụt giảm. Trong dài hạn hơn, đầu tư vào sản xuất thép và nhôm ở Mỹ sẽ tăng lên”, ông nói với CNBC và chỉ ra rằng từ cuộc chiến thuế quan đầu tiên của ông Trump vào năm 2018, Mỹ đã chứng kiến sự gia tăng đầu tư vào cả ngành thép và nhôm nước này.

Cổ phiếu của các nhà sản xuất thép và nhôm Mỹ tăng rực rỡ trong phiên giao dịch ngày 10/2, trước khi ông Trump chính thức ký sắc lệnh áp thuế quan 25% lên thép và nhôm. Cổ phiếu US Steel và Nucor ghi nhận mức tăng tương ứng 4,8% và 5,6%. Cổ phiếu Cleveland-Cliffs tăng gần 18% trong khi Alcoa chốt phiên với mức tăng 2,2%.

Ngoài bảo hộ sản xuất trong nước, thuế quan thép và nhôm của ông Trump còn là một nguồn thu ngân sách. Một báo cáo từ Dịch vụ Nghiên cứu Quốc hội Mỹ (CRS) cho thấy trong 5 tháng đầu tiên mà chính quyền Trump 1.0 triển khai thuế quan thép và nhôm, số tiền thuế thu được từ thuế này là 1,4 tỷ USD.

Năm 2024, Mỹ nhập khẩu thép từ 79 quốc gia và nhôm từ 89 quốc gia, với tổng kim ngạch nhập khẩu hai nhóm mặt hàng này là hơn 49 tỷ USD - theo số liệu của Chính phủ Mỹ.

Trong nhiệm kỳ cầm quyền đầu tiên, ông Trump áp thuế quan 25% lên thép và 10% lên nhôm nhập khẩu, nhưng sau đó đã cấp hạn ngạch miễn thuế quan các mặt hàng này cho một số đối tác thương mại gồm Canada, Mexico và Brazil. Khi lên cầm quyền, cựu Tổng thống Joe Biden cấp hạn ngạch này thêm cho Anh, Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU).

Trong sắc lệnh vừa được ký, ông Trump tăng thuế quan đối với nhôm nhập khẩu vào Mỹ lên 25% từ mức thuế 10% mà ông đưa ra vào năm 2018. Bên cạnh đó, sắc lệnh áp lại mức thuế quan 25% đối với hàng triệu tấn thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ hàng năm theo hạn ngạch miễn thuế quan, các trường hợp miễn trừ và hàng nghìn sản phẩm được miễn trừ.

Theo dữ liệu từ Viện Sắt thép Mỹ (AISI), các nguồn nhập khẩu thép lớn nhất của Mỹ gồm Canada, Brazil và Mexico, tiếp đến là Hàn Quốc và Việt Nam. Dẫn đầu với khoảng cách lớn, Canada là nguồn cung cấp kim loại nhôm cơ bản lớn nhất của Mỹ, chiếm 79% tổng lượng nhập khẩu của Mỹ trong 11 tháng đầu năm 2024. Trong khi đó, Mexico là một nhà cung cấp chính của Mỹ về nhôm vụn và hợp kim nhôm.

Như vậy, là hai nhà cung cấp thép và nhôm hàng đầu của Mỹ, hai quốc gia láng giềng Canada và Mexico có thể sẽ nằm trong số những nền kinh tế chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi thuế quan thép và nhôm của ông Trump.

Đức cũng là một nền kinh tế có lượng xuất khẩu thép lớn sang Mỹ và có thể bị ảnh hưởng tiêu cực bởi kế hoạch áp thuế quan mới nhất. Tuy nhiên, Thyssenkrupp - một trong những nhà sản xuất thép lớn nhất châu Âu - nói với CNBC rằng công ty dự báo “ảnh hưởng rất hạn chế” đối với hoạt động kinh doanh của hãng. Thyssenkrupp nói châu Âu vẫn là thị trường thép chủ đạo của hãng và hãng chỉ xuất khẩu cá sản phẩm thị trường ngách chất lượng cao sang Mỹ và có “vị thế thị trường tốt” tại Mỹ.

Cũng theo CNBC, Hàn Quốc, Việt Nam và Nhật Bản cũng sẽ nằm trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ hứng chịu ảnh hưởng từ thuế quan thép và nhôm mới của ông Trump. Theo phân tích của CNBC dựa trên dữ liệu thương mại của Mỹ, nhập khẩu thép từ Việt Nam vào Mỹ năm 2024 đã tăng 140% so với năm trước đó. Mức tăng trưởng của thép Đài Loan là 75%.