Chia sẻ tại Hội thảo “Kinh doanh bền vững: Chìa khóa tạo lợi thế cạnh tranh” do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) phối hợp với Cục Phát triển Doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tổ chức tại Cần Thơ mới đây, bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Cần Thơ cho rằng ESG (Báo cáo Môi trường – Xã hội – Quản trị) không chỉ là xu hướng tất yếu trên toàn cầu mà còn là những vấn đề then chốt đối với các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

“EU – thị trường xuất khẩu quan trọng của vùng, đã ban hành chỉ số phát triển bền vững vào năm 2022 và dự kiến chính thức áp dụng vào năm 2025. Do đó, các doanh nghiệp đã, đang và sẽ kinh doanh trực tiếp hay gián tiếp với thị trường này đều phải biết về ESG và thực hành ESG”, bà Thương Linh nói và cho rằng dù quy định này sẽ tạo áp lực tuân thủ lên các doanh nghiệp Việt Nam song đây chính là cơ hội cho doanh nghiệp phát triển nhanh và mạnh hơn trong tương lai.

LỒNG GHÉP ESG VÀO CHIẾN LƯỢC KINH DOANH

Theo đánh giá của ERM Việt Nam, khi thực hành ESG tốt, doanh nghiệp sẽ quản lý rủi ro tốt hơn, nâng cao vị thế kinh doanh, giảm chi phí vận hành và quan hệ tốt hơn với các bên liên quan.

“Ngày càng có nhiều doanh nghiệp đưa ESG vào chiến lược phát triển kinh doanh và quản trị doanh nghiệp. Bởi ESG là yếu tố thay đổi hoàn toàn cuộc chơi của doanh nghiệp thông qua việc vận hành doanh nghiệp theo cách sạch hơn, minh bạch hơn và bảo vệ môi trường dựa trên các nguyên tắc và tiêu chuẩn cụ rõ ràng”, bà Nguyễn Quý Hạnh, Chuyên viên Tư vấn cao cấp và Trưởng nhóm xã hội ERM Việt Nam nói.

Chia sẻ về tiến trình thực hành ESG tại doanh nghiệp, ông Phan Thanh Lộc, Chủ tịch Công ty Cổ phần Việt Nam Food (VNF), cho biết VNF bắt đầu ESG xuất phát từ chính thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp từ nhiều năm trước.

“Trước đây, ước tính mỗi ngày doanh nghiệp thải ra môi trường khoảng 1 triệu kg đầu, vỏ tôm. Do vậy, trong chiến lược phát triển doanh nghiệp, VNF đã xác định tập trung nghiên cứu và phát triển (R&D) với mục tiêu chế biến các phụ phẩm thành thức ăn cho người và cho chăn nuôi. Nhờ đó, cảnh phụ phẩm phơi dọc các con đường ở Đồng bằng sông Cửu Long đã giảm bớt”, ông Lộc cho biết.

Tương tự như VNF, theo bà Nguyễn Thị Kim Thoa, Giám đốc Điều hành Công ty Sản xuất – Thương mại Abavina, doanh nghiệp cũng đưa khái niệm “thuận thiên” vào các khâu sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp để mọi người tham gia cùng thực hiện và giám sát. Từ đó, công ty đã mò mẫm đi theo các thông lệ quốc tế và thấy mình “tiến hoá lên”.

NÂNG CAO KHẢ NĂNG QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

ESG là 3 trụ cột trong xu thế kinh doanh mới, gắn bó chặt chẽ với nhau. Thực hiện ESG cũng chính là sản xuất và kinh doanh bền vững, như tinh thần của Quyết định 167/QĐ-Ttg của Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2022. Lợi ích kinh tế của doanh nghiệp phải hài hòa với lợi ích của môi trường - xã hội, đó là người lao động, đối tác, tổ chức tín dụng, khách hàng, bạn hàng và xã hội. Nếu không làm được điều đó, doanh nghiệp sẽ suy giảm sức cạnh tranh, thậm chí không thể tồn tại trong bối cảnh đối tác, bạn hàng ngày càng đòi hỏi cao về phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Vậy làm thế nào để doanh nghiệp thực hiện?

Theo bà Nguyễn Thị Thương Linh, ESG là khái niệm mới với các doanh nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long vì vậy, mục tiêu trước mắt của VCCI là từng bước nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp về từng thành tố trong ESG, từ đó trợ giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng quản trị doanh nghiệp theo thông lệ tốt của quốc tế.

Theo quy định tại Việt Nam, những doanh nghiệp nào có doanh thu trên 100 tỷ đồng và niêm yết trên sàn chứng khoán thì mới buộc phải công bố ESG. Tuy nhiên, trên thực tế, để đáp ứng nhu cầu về thị trường hiện nay đặc biệt là các thị trường xuất khẩu EU…, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam có doanh thu chưa tới 100 tỷ nhưng cũng rất quan tâm, mong muốn áp dụng thực hành ESG vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Song vấn đề hiện nay là Việt Nam chưa có bộ tiêu chuẩn rõ ràng, thống nhất quy định công bố thông tin khiến nhà đầu tư cũng như đối tác khó đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp vì hạn chế dữ liệu để so sánh; đồng thời, phía doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc xác định chỉ số nào nên theo dõi.

Ngoài ra, theo ông Phan Thanh Lộc, hiện có một thực tế “tréo ngoeo” khiến doanh nghiệp phải “cười ra nước mắt”. Đó là trong khi doanh nghiệp phải chi hàng nghìn tỷ để đầu tư công nghệ, xử lý phụ phẩm để tiến tới đạt các tiêu chuẩn về ESG thì sản phẩm làm từ tôm thật lại được bán với giá cao hơn so với sản phẩm chế biến từ phụ phẩm.

“Do đó, nếu không có cơ chế khuyến khích thì doanh nghiệp sẽ ngại tuân thủ các quy định về ESG”, ông Lộc nêu quan điểm.