Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM vừa có văn bản gửi UBND TP.HCM kiến nghị chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với dự án thu hồi đất, di dời nhà trên và ven kênh rạch.

Cụ thể, đất có nguồn gốc sông, ngòi, kênh rạch, suối và mặt nước chuyên dùng đã lấn, chiếm và tự chuyển mục đích sử dụng thì không được bồi thường nhưng được tính hỗ trợ về đất.

Trường hợp sử dụng trước ngày 01/7/2014, hỗ trợ 70% giá bồi thường đất ở. Trường hợp sử dụng từ ngày 01/7/2014 trở về sau không tính hỗ trợ về đất. Diện tích đất để tính hỗ trợ là phần diện tích có nhà, công trình, vật kiến trúc.

Đối với phần đất có diện tích đất không có nguồn gốc sông, ngòi, kênh rạch, suối và mặt nước chuyên dùng sẽ tính bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Về hỗ trợ suất tái định cư tối thiểu, UBND quận, huyện, TP Thủ Đức căn cứ quy định tại Luật Đất đai năm 2024 để giải quyết tái định cư cho hộ dân. 

Trường hợp thu hồi toàn bộ nhà ở, đất ở đủ điều kiện bồi thường về đất ở thì được giải quyết tái định cư bằng nền đất hoặc nhà ở xã hội. 

Trường hợp thu hồi nhưng không đủ điều kiện bồi thường về đất ở, nếu diện tích đất ở thu hồi lớn hơn hoặc bằng hạn mức giao đất ở tại địa phương sẽ được giải quyết tái định cư bằng nền đất hoặc nhà ở xã hội, nếu nhỏ hơn thì được giải quyết tái định cư nhà ở xã hội.

Các trường hợp được giải quyết tái định cư nhưng tiền bồi thường, hỗ trợ về đất ở không đủ so với giá trị của một suất tái định cư tối thiểu sẽ được Nhà nước hỗ trợ đủ để được giao một suất tái định cư tối thiểu (bằng tiền, bằng đất ở, bằng nhà ở).

Trường hợp tổng giá trị bồi thường, hỗ trợ về nhà ở, đất ở hộ dân được nhận không đủ thanh toán giá trị nhà ở trong khu tái định cư thì Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án xem xét giải quyết cho hộ dân được trả góp.

Trường hợp tái định cư bằng nền, hộ dân sẽ nộp tổng số tiền bồi thường và hỗ trợ về đất ở đã nhận. Phần chênh lệch giữa giá trị nền đất hộ dân được bố trí với số tiền hộ dân nộp lần đầu sẽ được ghi nợ tiền sử dụng đất theo quy định.

Trường hợp tái định cư bằng căn hộ chung cư, hộ dân sẽ nộp tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ về nhà ở và đất ở đã nhận. 

Chênh lệch giữa giá trị căn hộ được bố trí với số tiền hộ dân nộp lần đầu sẽ được trả góp hàng tháng với thời hạn tối đa 15 năm và được tính theo lãi suất tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn bình quân của 4 ngân hàng thương mại nhà nước (BIDV, Agribank, VietinBank, Vietcombank) trên số dư nợ.

Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết nếu được UBND TP.HCM chấp thuận, chính sách này sẽ được áp dụng cho các dự án thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo Luật Đất đai năm 2024. 

Sở sẽ tổng hợp vào quyết định của UBND thành phố ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn TP.HCM (thay thế Quyết định số 28 trước đó).

Các chính sách mới này sẽ được Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị áp dụng ngay với dự án Rạch Xuyên Tâm (đi qua quận Bình Thạnh, Gò Vấp), với tuyến rạch chính dài gần 6,7 km từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật và 03 nhánh dài hơn 2,2 km (nhánh cầu Sơn, Bình Triệu và Bình Lợi), với khoảng 2.122 căn nhà ven kênh phải giải tỏa.

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, giai đoạn 1993-2020, thành phố di dời được 38.185/65.000 căn nhà cần di dời. Trung bình mỗi năm thành phố di dời được hơn 1.400 nhà.

Sở này cũng cho rằng kết quả di dời nhà trên và ven kênh, rạch bị chậm tiến độ so với kế hoạch đề ra, chủ yếu tập trung ở các dự án sử dụng vốn ngân sách. 

Sau 02 năm thực hiện kế hoạch Chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị TP.HCM giai đoạn 2021 – 2025 và các năm tiếp theo (trong đó, có tiến độ di dời nhà trên và ven kênh, rạch với mục tiêu di dời 6.500 căn tới năm 2025), đến hết quý 2/2023, TP.HCM chỉ mới bồi thường, di dời được 657 căn nhà. Dự kiến đến hết năm 2025, sẽ bồi thường, di dời thêm 2.574 căn nhà. Tính tổng giai đoạn 2021 – 2025, TP.HCM sẽ bồi thường, di dời được 3.231/6.500 căn nhà, đạt tỷ lệ 49,7% chỉ tiêu đề ra.

Để đẩy nhanh tiến độ, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP.HCM bổ sung khoảng 37.000 tỷ đồng cho 20 dự án di dời nhà trên và ven kênh, rạch trên địa bàn. 

Cụ thể, cần bổ sung 18.829 tỷ đồng cho 07 dự án thuộc Chương trình di dời và tổ chức lại cuộc sống cho người dân đang sống trên và ven kênh, rạch; và 18.150 tỷ đồng cho 13 dự án chưa bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025.