13:02 26/12/2022

Vì đâu dự án 4.500 tỷ tại Thanh Hóa đứng trước nguy cơ vỡ trận

Thiên Anh

Hiện người dân khu vực bị ảnh hưởng của Dự án và khu vực phải giải phóng mặt bằng tái định cư rất bức xúc do chờ đợi quá lâu, các công trình dân sinh hoàn trả chưa được thi công, các hạng mục công trình đã đầu tư của Dự án đã từ lâu, nếu không kịp thời khai thác sẽ xuống cấp, lãng phí rất lớn...

Dự án thủy điện Hồi Xuân thi công hơn 10 năm dang dở.
Dự án thủy điện Hồi Xuân thi công hơn 10 năm dang dở.

Dự án Thủy điện Hồi Xuân được xây dựng trên sông Mã tại huyện Quan Hóa, Thanh Hóa có tổng mức đầu tư ban đầu khoảng 3.320 tỷ đồng, công suất lắp máy 102MW với 3 tổ máy, sản lượng điện hằng năm đạt 432 triệu KWh, do Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng điện Hồi Xuân (VNECO), thuộc Tổng công ty cổ phần xây dựng điện Việt Nam, làm chủ đầu tư, được khởi công vào tháng 3-2010. Sau đó, năm 2015, tổng mức đầu tư dự án được nâng lên 4.540 tỷ đồng.

DOANH NGHIỆP CẦN “HÀ HƠI, THỔI NGẠT” 

Tuy nhiên, khi đang triển khai dự án, do không đủ năng lực tài chính, VNECO đã phải dừng thi công. Đến tháng 6-2014, Công ty TNHH dịch vụ-thương mại-sản xuất-xây dựng Đông Mê Kông mua lại cổ phần và trở thành cổ đông chính nắm giữ khoảng 91% cổ phần của VNECO.

Năm 2015, Dự án Thủy điện Hồi Xuân được chuyển giao cho Công ty TNHH dịch vụ-thương mại-sản xuất-xây dựng Đông Mê Kông và được Chính phủ bảo lãnh cho khoản vay thương mại 125 triệu USD từ Ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) và Ngân hàng TOKYO Mitsubishi (Nhật Bản). 

Dự án đang thực hiện dở dang thì từ cuối năm 2017 đến nay phải tạm dừng các hoạt động thi công trên công trường do chủ đầu tư không bố trí được nguồn vốn để thực hiện dự án. 

Nguyên nhân chính của việc Chủ đầu tư chậm thu xếp được nguồn vốn bổ sung để thực hiện phần khối lượng còn lại của dự án là do việc đàm phán ký lại Hợp đồng mua bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) kéo dài.

Được sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương, ngày 25/6/2021, Chủ đầu tư dự án và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã hoàn thành việc ký lại Hợp đồng mua bán điện số 06/2021/HĐ-NMĐ-Hồi Xuân với giá bán điện đảm bảo để đưa nhà máy vào vận hành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. 

Tuy nhiên, theo báo cáo của Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng điện Hồi Xuân tại Văn bản số 222/VHX-KHVT ngày 30/7/2022, sau khi ký lại Hợp đồng mua bán điện với EVN, Chủ đầu tư vẫn chưa bố trí được vốn, chưa hoàn thành đàm phán với các ngân hàng, tổ chức tín dụng để vay thêm phần vốn còn thiếu, dẫn đến dự án vẫn chưa thể thi công trở lại.

Trong đó, vướng mắc chính là việc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) yêu cầu một số điều kiện bổ sung chủ đầu tư phải thực hiện để giải ngân khoản vay 758 tỷ đồng.

Cụ thể: (1) có văn bản xác nhận của EVN về giá bán điện theo Hợp đồng mua bán điện đã ký đảm bảo đủ khả năng trả nợ dự án, (2) có văn bản của Bộ Tài chính chấp thuận việc cho thế chấp một phần Nhà máy đối với khoản vay 758 tỷ đồng, dùng doanh thu để trả nợ theo tỷ lệ vay vốn giữa khoản vay nước ngoài và khoản vay tại Agribank, tính toán chia sẻ nguồn thu trả nợ theo cơ cấu phù hợp với dòng tiền dự án.

Hiện chủ đầu tư dự án đang cần "hà hơi, thổi ngạt" khẩn cấp.

CỨU DỰ ÁN BẰNG CÁCH NÀO?

Theo báo cáo của chủ đầu tư, việc hoàn thành các điều kiện nêu trên là rất khó khăn, phụ thuộc vào quyết định của Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và EVN, làm kéo dài thời gian giải ngân khoản vay dự án; trong khi đó, hiện nay chi phí tài chính của dự án liên tục tăng hàng năm (đến nay dự án đã phải ứng vốn từ Quỹ tích lũy trả nợ quốc gia để trả khoản nợ vay thương mại nước ngoài khoảng trên 700 tỷ đồng và nợ phí bảo lãnh Chính phủ khoảng 35 tỷ đồng). 

Như vậy, mặc dù Dự án thủy điện Hồi Xuân đã nhiều lần cam kết tiến độ hoàn thành dự án với UBND tỉnh Thanh Hóa; tuy nhiên, Chủ đầu tư hiện vẫn chưa bố trí được nguồn kinh phí trả nợ nhà thầu, chi trả kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng cho người dân và xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng: Trường học, trạm y tế, cầu treo dân sinh, đường giao thông, khu tái định cư... để hoàn trả cho địa phương, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống nhân dân quanh vùng dự án cũng như kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Hiện nay, nhân dân khu vực bị ảnh hưởng của Dự án và khu vực phải giải phóng mặt bằng tái định cư rất bức xúc do chờ đợi quá lâu, các công trình dân sinh hoàn trả chưa được thi công, các hạng mục công trình đã đầu tư của Dự án đã từ lâu, nếu không kịp thời khai thác sẽ xuống cấp, lãng phí rất lớn. 

Do đó, UBND tỉnh Thanh Hóa kiến nghị: Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các cơ quan liên quan hướng dẫn, tạo điều kiện cho Chủ đầu tư sớm hoàn thành các thủ tục giải ngân khoản vay bổ sung trị giá 758 tỷ đồng với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), để dự án sớm triển khai thi công trở lại, hoàn thành đi vào vận hành thương mại, có nguồn thu để thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ khoản vay nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh đúng thời hạn quy định, không để ảnh hưởng đến uy tín của Chính phủ; đồng thời ổn định đời sống, dân sinh vùng dự án, đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Về phía doanh nghiệp, VNECO cho biết doanh nghiệp đang tích cực tái cấu trúc để tìm nguồn tài chính hoàn thiện nhà máy, chính thức hòa lưới điện và chi trả các nghĩa vụ tài chính quốc tế.

Theo đó, Công ty VNECO và Công ty Đông Mê Kông vẫn đang thực hiện theo phương án giải quyết chủ đạo là đơn vị sẽ phát hành gói trái phiếu 400 triệu đô la Mỹ từ nước ngoài để thanh toán dứt điểm công nợ.