Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản phối hợp chặt chẽ với Việt Nam để sớm đưa vệ tinh vào quỹ đạo, góp phần nâng cao năng lực quan sát Trái đất và tiềm năng phát triển của Việt Nam.

Trong buổi làm việc với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết Việt Nam xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính cho phát triển nhanh và bền vững, trong đó công nghệ vũ trụ là một lĩnh vực chiến lược, vệ tinh là sản phẩm chiến lược của quốc gia.

Phó Thủ tướng đánh giá cao sự hợp tác bền chặt, hiệu quả và đầy triển vọng giữa JAXA và Việt Nam. 

Từ năm 2006, JAXA đã luôn là một đối tác tin cậy, đồng hành cùng Việt Nam trong nhiều dự án quan trọng từ phát triển vệ tinh nhỏ đến hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nhân lực và phóng vệ tinh. Đây là những bước khởi đầu để tạo nền tảng phát triển ngành công nghệ vũ trụ của Việt Nam.

Bên cạnh đó, thỏa thuận hợp tác giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và JAXA giai đoạn 2023–2028 mở ra những triển vọng mới trong vận hành Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, đào tạo nhân lực chất lượng cao và triển khai các dự án ứng dụng công nghệ vũ trụ để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Đặc biệt nhấn mạnh về Dự án vệ tinh LOTUSat-1 - biểu tượng cho quan hệ hợp tác chiến lược trong lĩnh vực công nghệ cao giữa hai nước, Phó Thủ tướng đề nghị hai bên phối hợp chặt chẽ để sớm đưa vệ tinh vào quỹ đạo, góp phần nâng cao năng lực quan sát Trái đất và tiềm năng phát triển của Việt Nam.

Vệ tinh LOTUSat-1 có trọng lượng khoảng 600 kg, sử dụng công nghệ radar mới nhất với nhiều ưu điểm như phát hiện các vật thể có kích thước từ 1m trên mặt đất, khả năng quan sát cả ngày lẫn đêm. LOTUSat-1 có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết khí hậu. Điều này đặc biệt có ý nghĩa ở Việt Nam nói riêng và vùng Đông Nam Á nói chung do đặc điểm khí hậu nhiệt đới hầu hết thời gian bị che phủ bởi mây và mù.

Dữ liệu ảnh của vệ tinh sẽ góp phần đáp ứng nhu cầu về nguồn ảnh, cung cấp thông tin chính xác, nhằm ứng phó, giảm thiểu tác động của thiên tai và biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên thiên nhiên và giám sát môi trường...

Đồng thời, Phó Thủ tướng đề nghị JAXA tiếp tục tăng cường hợp tác thực chất, hiệu quả trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ, vệ tinh quan sát Trái đất, trong đó có hợp tác đào tạo nguồn nhân lực và chuyển giao công nghệ; hỗ trợ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam thực hiện thành công Đề án cấp Chính phủ "Tăng cường năng lực quốc gia về quan sát Trái đất dựa trên hệ thống vệ tinh nhỏ"; hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm và ứng phó hiệu quả với các hiện tượng thời tiết cực đoan thông qua hợp tác sử dụng dữ liệu vệ tinh tiên tiến của Nhật Bản, đặc biệt là từ hệ thống radar ALOS-2.

"Tôi mong muốn hợp tác khoa học, công nghệ vũ trụ giữa Việt Nam và Nhật Bản sẽ đạt nhiều bước tiến mới, góp phần thúc đẩy trụ cột khoa học công nghệ trong quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước", Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng thẳng thắn chia sẻ tại buổi làm việc. 

Năm 2019, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam và Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) đã thực hiện kí kết gói thầu "Vệ tinh LOTUSat-1, thiết bị và đào tạo nhân lực", thuộc Dự án Trung Tâm Vũ trụ Việt Nam. Đây là dự án vệ tinh quan sát trái đất đầu tiên được điều phối bởi một công ty Nhật Bản sử dụng vốn vay ODA theo điều khoản đặc biệt dành cho đối tác kinh tế (STEP) từ Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA).

Thời gian qua, ngành vũ trụ Việt Nam đã đạt được một số kết quả nhất định như: Phóng 2 vệ tinh viễn thông VINASAT, 1 vệ tinh quan sát trái đất VNREDSat và tự phát triển 3 vệ tinh nhỏ (PicoDragon, NanoDragon và MicroDragon)...