Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân vừa làm việc với Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai và một số đơn vị trực thuộc Bộ về việc xây dựng nghiên cứu thành lập Sàn giao dịch Quyền sử dụng đất.

MỞ RỘNG PHẠM VI CHO ĐẦY ĐỦ CÁC LOẠI ĐẤT ĐƯỢC ĐƯA VÀO GIAO DỊCH

Báo cáo về công tác này, ông Mai Văn Phấn, Cục trưởng Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 5897/VPCP-NN ngày 2/8/2023 của Văn phòng Chính phủ về việc nghiên cứu thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất, Cục đã phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát các quan điểm chỉ đạo của Đảng và Chính phủ, quy định của pháp luật có liên quan, rà soát tình hình thực hiện giao dịch quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất từ khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực đến nay… Qua đó đã phân tích các hạn chế để đề xuất nghiên cứu thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất.

Đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Bộ đã tập trung thảo luận về các phương án thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất. Trong đó, nhiều đại biểu đề nghị thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất đặt ở cấp Văn phòng Đăng ký đất đai cấp tỉnh và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai cấp huyện.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ thiết lập công cụ kiểm tra, giám sát việc hoạt động của các Sàn giao dịch quyền sử dụng trên nền tảng hệ thống thông tin đất đai được quản lý tập trung, thống nhất tại Trung ương.

Đối với phương án thành lập Sàn giao dịch Bất động sản theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản, phải quy định nguyên tắc Sàn giao dịch Bất động sản do Nhà nước quản lý, không giao cho doanh nghiệp, đồng thời phải mở rộng phạm vi cho đầy đủ các loại đất được đưa vào giao dịch. Sàn giao dịch đó phải được liên thông với Hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu đất đai, xây dựng để cập nhật đồng bộ lên hệ thống.

Ngoài ra, cũng cần phải có lộ trình đưa giao dịch quyền sử dụng đất thông qua Sàn giao dịch cho phù hợp, trước mắt ưu tiên áp dụng ở đô thị và những nơi có giao dịch về quyền sử dụng đất sôi động.

ĐẢM BẢO KHÔNG PHÁT SINH THỦ TỤC, KHÔNG TĂNG CHI PHÍ XÃ HỘI

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Lê Minh Ngân yêu cầu Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai cần nghiên cứu đề xuất Sàn giao dịch quyền sử dụng đất trên cơ sở tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, đảm bảo không phát sinh thủ tục và không tăng chi phí xã hội. Đồng thời, khẩn trương xây dựng các phương án thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Tài nguyên và Môi trường yêu cầu cần đánh giá ưu điểm và nhược điểm của các phương pháp, đề xuất lựa chọn phương án của Bộ và kiến nghị hoàn thiện chính sách trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi) để tạo hành lang pháp lý khi tổ chức triển khai thực hiện.

Sàn giao dịch là nơi tập trung hàng hóa, để người mua, bán kết nối và giao dịch. Khi cơ quan quản lý xây dựng sàn giao dịch tập trung sẽ cung cấp thông tin cụ thể về hàng hóa để người mua tham khảo trước khi quyết định, giúp thị trường tăng tính công khai, minh bạch. Hiện Việt Nam đã có sàn giao dịch chứng khoán, hàng hóa, gần đây nhất là sàn giao dịch trái phiếu.

Trước đây, việc giao dịch bất động sản trên thị trường chủ yếu thông qua các công ty môi giới. Các sàn môi giới hiện nay đa số cũng chỉ tập trung giới thiệu và bán một vài dự án. Ở các nước phát triển, đa số các tài sản bất động sản được giao dịch qua sàn.

Ở Việt Nam, các sàn tư nhân chủ yếu giao dịch các bất động sản hình thành trong tương lai, chưa có quyền sử dụng (căn hộ chung cư, nhà dự án), còn nhà thổ cư, quyền sử dụng đất vẫn chưa giao dịch qua sàn.

Theo các chuyên gia, việc cơ quan quản lý vận hành sàn giao dịch quyền sử dụng đất có thể giúp minh bạch hóa thông tin, ổn định thị trường.

Chia sẻ với VnEconomy, ông Alex Pham, Tiến sĩ Kinh tế Bất động sản, Đại học Western Sydney, Tổng Giám đốc công ty FINA khẳng định, chủ trương lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất là đúng đắn và phù hợp với thực tế. Điều này sẽ giúp cho người mua, người bán không bị mua hớ, bán hớ, giao dịch đúng giá. Các giao dịch cũng diễn ra nhanh chóng, giảm thiểu chi phí giao dịch; đồng thời giúp giảm giá bất động sản. Đối với nhà nước cũng sẽ chống thất thu thuế.

Sàn giao dịch quyền sử dụng đất cũng giúp thông tin minh bạch, tạo niềm tin cho người mua, người bán; giảm thiểu tình trạng môi giới thiếu đạo đức, lừa đảo.

Chuyên gia này cũng nhấn mạnh một số vấn đề đặt ra khi lập sàn như cần có hệ thống quản lí giao dịch hiệu quả; áp dụng công nghệ, số hóa giao dịch. Ngoài ra, cần có các đơn vị môi giới chuyên nghiệp tham gia xử lí giao dịch; tương tác đa chiều với các dịch vụ khác như dịch vụ tài chính, luật sư, công chứng… Đặc biệt cần phải tránh để việc giao dịch qua sàn trở thành một rào cản cho thị trường.

Để sàn giao dịch hoạt động hiệu quả, ông Alex Pham cũng cho rằng cần có trung tâm lưu trữ thông tin giao dịch bất động sản toàn quốc.