Theo dữ liệu công bố mới nhất của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu 10 tháng năm 2023 sang Hoa Kỳ đạt 79,3 tỷ USD, giảm 15,1% so với cùng kỳ (cùng kỳ 2022 đạt 93,4 tỷ USD); xuất khẩu sang Hoa Kỳ hiện chiếm 27,2% tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa của cả nước.

Ngoại trừ xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện sang Hoa Kỳ đạt 13,5 tỷ USD, tăng nhẹ 2%; hầu hết các nhóm hàng còn lại đều tăng trưởng âm, với mức giảm từ vài trăm triệu USD đến vài tỷ USD.

Trong đó, giảm nhiều nhất là điện thoại, linh kiện, sau 10 tháng, Hoa Kỳ mới nhập của Việt Nam 6,87 tỷ USD, giảm 36,4%, mức giảm tương ứng 3,93 tỷ USD.

Tiếp đến là nhóm hàng dệt may, xuất khẩu sang Hoa Kỳ là 12,02 tỷ USD, giảm 19,3%, còn giày dép các loại chỉ đạt 5,83 tỷ USD, giảm 30,8%, tương ứng giảm 2,59 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Hàng thủy sản 10 tháng sang Hoa Kỳ đạt 1,31 tỷ USD, giảm 31,3%.

Hoa Kỳ cũng là thị trường xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ lớn nhất của Việt Nam, nhưng 10 tháng qua, xuất khẩu sang thị trường này mới đạt 5,87 tỷ USD, giảm 20,7% và chiếm 54% trong tổng trị giá xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước.

Theo lý giải của các doanh nghiệp và Hiệp hội ngành hàng, do Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu nhiều hàng hóa sản xuất tại Việt Nam (năm 2022 thị trường này nhập gần 110 tỷ USD hàng Việt), nên khi thị trường này giảm nhu cầu tiêu dùng dẫn đến đơn đặt hàng với doanh nghiệp Việt giảm, đã tác động đến tăng trưởng xuất khẩu của các ngành hàng kể trên.

Về tổng thể, không chỉ Hoa Kỳ, các thị trường lớn, từ EU, Nhật Bản cũng giảm mạnh nhập khẩu hàng hóa do kinh tế khó khăn, từ đó động trực tiếp đến xuất khẩu của nước ta.

Tính đến giữa tháng 11/2023, xuất khẩu hàng hóa đạt 306 tỷ USD, giảm 6,4% so với cùng kỳ và còn khá xa mức 371,3 tỷ USD của năm ngoái. Dù những tháng gần đây, xuất khẩu đã cải thiện hơn, giúp thu hẹp đà giảm của các tháng đầu năm, nhưng với kết quả này,  xuất khẩu trong năm 2023 dự báo sẽ tăng trưởng âm.

Triển vọng xuất khẩu trong năm tới hiện vẫn phụ thuộc nhiều vào tổng cầu hàng hóa thế giới. Tuy nhiên, lúc này hầu hết các doanh nghiệp dệt may, giày dép đều chung nhận xét là thị trường vẫn chưa thật sáng trong nửa đầu năm sau bởi nhu cầu tiêu dùng tại nhiều thị trường lớn vẫn ở mức thấp.

Các chuyên gia nhận định, trong ngắn hạn xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ sẽ không tạo ra hiệu ứng đột biến, nhưng trong dài hạn sẽ tăng.

Theo đó, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu trọng tâm của Việt Nam trong thời gian tới. Mặc dù là thị trường rộng lớn và nhiều tiềm năng nhưng Hoa Kỳ lại là thị trường vô cùng khắt khe, đòi hỏi các doanh nghiệp xuất khẩu phải nâng cao năng lực, chủ động hợp tác để xây dựng chuỗi cung ứng mới có thể thành công khi xuất khẩu.

Bên cạnh đó, một số ngành hàng như thủy, hải sản, nông sản thực phẩm, các quy định, quy chuẩn khắt khe đối sản phẩm nhập khẩu sẽ làm tăng chi phí sản xuất cho doanh nghiệp, giảm lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, về lâu dài đây lại là yếu tố thúc đẩy phát triển bền vững nếu doanh nghiệp chủ động thích nghi, kiên trì giữ thị trường, thực hiện nghiêm các quy định vệ sinh an toàn thực phẩm.

Gần đây, Việt Nam và Hoa Kỳ đã nâng tầm quan hệ từ Đối tác Toàn diện lên mức cao nhất là Đối tác Chiến lược toàn diện. Một số chuyên gia dự báo các doanh nghiệp Hoa Kỳ sẽ tăng đầu tư vào Việt Nam kéo theo các công ty của nước thứ 3 đầu tư vào Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, như bán dẫn, công nghiệp hỗ trợ, y tế, dầu khí, năng lượng..., tạo dư địa cho phát triển sau này. Mặt khác, đây cũng là cơ hội cho doanh nghiệp Việt đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá sang sang thị trường 300 triệu dân này.