Tuy nhiên, trong tháng đầu năm 2025 vẫn ghi nhận sự tăng giá ấn tượng của hai mặt hàng nông sản chủ lực, đó là cà phê và hồ tiêu. Theo số liệu của Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, xuất khẩu cà phê nhân trong tháng 1/2025 đạt 137.568 tấn, giá trị 694,93 triệu USD, giảm 38,2% về khối lượng nhưng tăng 8,8% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, giá cà phê xuất khẩu tăng cao, đạt bình quân 5.181 USD/tấn trong tháng 1/2025, cao hơn nhiều so với mức bình quân 4.178 USD/tấn của năm 2024. Từ Tết Nguyên đán Ất Tỵ đến nay, giá cà phê nội địa liên tục tăng, đạt 132.800 - 134.000 đồng/kg (tùy địa phương) vào ngày 23/2/2025. Đây là mức giá cà phê cao kỷ lục từ trước đến nay.

GIÁ CÀ PHÊ, HỒ TIÊU TIẾP TỤC TĂNG CAO

Lý giải về nguyên nhân giá cà phê tăng cao, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam cho biết là do nông dân ở quốc gia sản xuất hàng đầu Brazil vẫn chưa muốn bán, bởi bất ổn về vụ mùa sắp tới và họ hy vọng giá sẽ còn cao hơn nữa. Trong khi đó, Hoa Kỳ đã đe dọa áp dụng mức thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Colombia. Lượng cà phê từ Colombia chiếm khoảng 18% tổng lượng cà phê nhập khẩu vào Hoa Kỳ. Động thái này của Hoa Kỳ được phân tích sẽ làm tăng giá cà phê tại thị trường Hoa Kỳ trong thời gian tới.

Tương tự, với mặt hàng hồ tiêu, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong tháng 1/2025, Việt Nam đã xuất khẩu 13.000 tấn hồ tiêu, trị giá 87 triệu USD; giảm 25,6% về lượng nhưng tăng 23,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Vào thời điểm ngày 20/2/2025, giá hồ tiêu tại Gia Lai đã vượt mốc 150.000 đồng/kg. Đây là mức cao nhất trong vòng gần 10 năm qua, kể từ năm 2016. Hồ tiêu tại các địa phương khác ở Tây Nguyên cũng đang áp sát mốc 150.000 đồng/kg.

Theo các chuyên gia, giá hồ tiêu tăng cao giúp nông dân có thêm lợi nhuận và lấy lại niềm tin với loại nông sản từng được ví như "vàng đen" của Tây Nguyên. Tuy nhiên, thị trường hồ tiêu có tính chu kỳ, giá cao hiện tại là cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu sản xuất không bền vững. Vì vậy, nông dân cần áp dụng canh tác hữu cơ, ứng dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến, kiểm soát dịch bệnh và liên kết với doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra ổn định. Ngành hàng hồ tiêu đang hướng đến mục tiêu giá trị xuất khẩu 1,5 tỷ USD trong năm 2025, tăng 180 triệu USD (tương đương tăng 14%) so với năm 2024.

XUẤT KHẨU GẠO XUỐNG DỐC

Mặc dù, hồ tiêu và cà phê tiếp tục tăng trưởng, nhưng hiện nay xuất khẩu hầu hết các mặt hàng nông sản khác đã lâm vào tình thế khó khăn. Cụ thể, mặt hàng gạo, tuy là nông sản chủ lực, song đang đang đứng trước chu kỳ suy thoái, hiện gạo xuất khẩu đã xuống mức giá thấp nhất 9 năm qua.

Cập nhật số liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), ngày 18/2/2025, giá gạo Việt tiêu chuẩn 5% tấm ở mức 394 USD/tấn; gạo 25% tấm ở mức 372 USD/tấn; gạo 100% tấm ở mức 310 USD/tấn; gạo Jasmine là 599 USD/tấn. Trong suốt những năm 2016 - 2022, giá gạo xuất khẩu loại tẻ thường 5% tấm của Việt Nam luôn dao động ở mức 420 - 535 USD/ tấn. Năm 2023, giá gạo xuất khẩu tăng cao nhờ việc Ấn Độ dừng xuất khẩu gạo, khiến giá gạo 5% tấm của Việt Nam đạt đỉnh cao nhất 15 năm (tính từ năm 2008) là 663 USD/tấn vào tháng 11/2023.

Vào thời điểm đầu năm 2025, do giá gạo xuất khẩu giảm mạnh, nên dù khối lượng gạo xuất khẩu trong tháng 1/2025 tăng 1%, nhưng giá trị xuất khẩu lại giảm tới 10,4% so với tháng 1/2024. Theo VFA, hiện tại nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo đang rất lo lắng, vì số đơn hàng giảm rất mạnh, có những doanh nghiệp cho biết không có đơn hàng nào ký kết cho thời gian xuất khẩu trong tháng 2. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng rớt giá gạo xuất khẩu hiện nay là do Ấn Độ quay lại thị trường xuất khẩu gạo. Đặc biệt, Ấn Độ đang có lượng gạo dự trữ cao kỷ lục. Trong khi đó, nhu cầu nhập gạo của các thị trường lớn như Philippines, Indonesia cũng đang giảm sút, khi các nước này đã tích lũy đủ dự trữ trong năm 2024.

Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, xuất khẩu gạo toàn cầu năm 2025 dự kiến đạt 56,3 triệu tấn, tăng 2,3 triệu tấn so với dự báo trước đó. Nguồn cung dồi dào sẽ gia tăng áp lực cạnh tranh giữa các quốc gia xuất khẩu. Do đó, Việt Nam phải linh hoạt hơn trong chiến lược, tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm và tối ưu hóa thương hiệu.

Tháng 1/2025 là tháng có kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, kết quả xuất khẩu thủy sản vẫn tăng nhẹ 3% so với cùng kỳ năm 2024 đạt trên 774 triệu USD, là một khởi đầu lạc quan cho năm 2025. Tôm tiếp tục là mặt hàng có sự tăng trưởng mạnh mẽ nhất trong tháng 1/2025, với kim ngạch xuất khẩu đạt 300 triệu USD, tăng 24% so với tháng 1/2024, chiếm 39% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản.

XUẤT KHẨU THUỶ SẢN: KỲ VỌNG Ở THỊ TRƯỜNG TRUNG QUỐC

Trong tháng 1/2025, thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam ghi nhận sự chênh lệch lớn trong xu hướng tiêu thụ. Trong khi thị trường Trung Quốc và Hồng Kông tăng trưởng mạnh mẽ với mức tăng trưởng 64,9%, thì thị trường Hoa Kỳ và EU lại gặp khó khăn với sự suy giảm lần lượt là 16,0% và 17,6%.

Nêu lên một số điểm nổi trội trong xuất khẩu thủy sản tháng 1/2025, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết xuất khẩu tăng chủ yếu do nhu cầu tăng từ thị trường Trung Quốc phục vụ cho Tết Nguyên đán. Trong đó, những mặt hàng tươi sống như tôm hùm, cua, ngao, ốc được các doanh nghiệp Trung Quốc quan tâm cho phân khúc tiêu thụ cao cấp. Riêng tôm hùm xuất khẩu sang Trung Quốc đã đạt tới 70 triệu USD, chiếm gần một nửa tổng xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc và gấp 9 lần so với cùng kỳ năm 2024. Xuất khẩu cua sang Trung Quốc cũng tăng gấp 18 lần lên tới 18,5 triệu USD trong tháng 1/2025.

Đối với thị trường Hoa Kỳ, sự suy giảm tiêu dùng tại Hoa Kỳ do chính sách thuế của Tổng thống Donald Trump đối với các sản phẩm thủy sản nhập khẩu, có thể sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu đối với các sản phẩm thủy sản Việt Nam, đặc biệt là tôm và cá hồi.

Theo VASEP, trong năm 2025, thị trường thủy sản toàn cầu dự báo sẽ có nhiều biến động, với các yếu tố như thay đổi thói quen tiêu dùng, chính sách thuế quan và biến động cung cầu ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Đặc biệt, sự giảm sút trong nhu cầu tại các thị trường lớn như Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ đặt ra thách thức lớn đối với các sản phẩm như tôm, cá tra và cá ngừ.

Tuy nhiên, với việc gia tăng nhu cầu từ các thị trường ASEAN và các chính sách thuế quan hỗ trợ từ các quốc gia lớn, ngành thủy sản Việt Nam vẫn có thể duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025. Việc phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng, cải thiện chất lượng sản phẩm và mở rộng các thị trường xuất khẩu mới sẽ là yếu tố quyết định để ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững trong tương lai.

Về xu hướng xuất khẩu thủy sản những tháng tới, VASEP nhận định: “Thương mại thủy sản toàn cầu đang phụ thuộc vào những động thái và chính sách thuế quan từ thị trường Hoa Kỳ. Mới có 4 tuần sau khi Tổng thống Trump nhận chức, chưa thể đoán định được các chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ sẽ chốt chặt ở các mức như thế nào với các nước và liệu có áp đặt với Việt Nam hay không. Các chuyên gia nhận định cần 3- 6 tháng mới định hình rõ nét bức tranh thị trường trong bối cảnh mới”...

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 9-2025 phát hành ngày 3/3/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:  

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1283