Tổng thống Donald Trump đúng khi nói rằng thuế quan mà chính quyền ông áp lên hàng hóa nhập khẩu đang mang về hàng tỷ USD cho nước Mỹ. Tuy nhiên, Trung Quốc và các quốc gia khác bị áp thuế có vẻ như không phải là đối tượng phải trả số tiền này như ông Trump nhận định.

Hãng tin Bloomberg dẫn số liệu từ Cục Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ cho biết, tính đến ngày 18/12, thuế quan mà chính quyền ông Trump đánh bổ sung lên hàng nhập khẩu đã mang về 13 tỷ USD. 

Số tiền thực thu có thể thấp hơn do hoàn thuế và các yếu tố khác, nhưng các báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy lượng hóa đơn thuế nhập khẩu đã tăng mạnh kể từ khi các chương trình thuế quan có hiệu lực.

Trong các dòng trạng thái trên mạng xã hội Twitter hoặc các phát biểu công khai, ông Trump thường nói rằng, thuế quan mà ông áp được trả bởi Trung Quốc và các quốc gia khác.

Tuy nhiên, các chuyên gia về thương mại nói rằng đánh giá đó nhìn chung không chính xác. 

Thay vào đó, tiền thuế quan được trả bởi các công ty nhập khẩu của Mỹ, và cuối cùng, chính các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ phải trả số thuế đó, thông qua việc phải mua hàng hóa với giá cao hơn.

"Ông Trump đang có ý nói rằng thuế quan mang lại nguồn thu mới và toàn bộ gánh nặng đó rơi vào phía Trung Quốc", ông Phil Levy, chuyên gia cao cấp về kinh tế toàn cầu thuộc Chicago Council on Global Affairs, nhận định. "Nhưng tôi cho rằng đánh giá đó là sai lầm".

Giáo sư kinh tế Steve Hanke thuộc Đại học Johns Hopkins thậm chí thẳng thừng hơn: "Thuế quan áp lên hàng hóa Trung Quốc là do người Mỹ trả, không phải người Trung Quốc hay Chính phủ của họ. Thuế quan của Tổng thống Mỹ đơn giản là thuế đối với người tiêu dùng Mỹ", ông Hanke viết trên Twitter hôm 6/1.

Vị giáo sư này cũng chỉ ra rằng có sự đánh đổi đối với nguồn thu tăng lên nhờ thuế quan của ông Trump, bao gồm số tiền 12 tỷ USD mà Chính phủ Mỹ dùng để hỗ trợ nông dân nước này sau khi Trung Quốc áp thuế quan trả đũa lên nông sản Mỹ.

Chính quyền ông Trump khởi động việc áp thuế quan bổ sung lên hàng hóa nước ngoài từ tháng 1 năm ngoái, bắt đầu với tấm pin năng lượng mặt trời và máy giặt. Tiếp đó, ông Trump áp thuế lên khoảng 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.

Theo số liệu của Hải quan Mỹ, trong số 13 tỷ USD thu được nhờ thuế quan bổ sung, có 8 tỷ USD là tiền thuế đối với hàng hóa Trung Quốc.

Đến nay, nhiều doanh nghiệp Mỹ đã lên tiếng phàn nàn về chi phí gia tăng do thuế quan. Phát biểu tại một hội thảo của ngành ôtô toàn cầu ở Detroit hôm thứ Tư, đại diện hãng xe Ford cho biết hãng này có thể thiệt hại 700 triệu USD vì thuế quan trong 2019. 

Cuối năm ngoái, hãng xe GM cho biết thuế quan mà ông Trump áp lên thép và nhôm đã khiến hãng này mất 1 tỷ USD.

"Tôi xin được nói rõ: thuế quan là thuế được trả bởi các gia đình và doanh nghiệp Mỹ, chứ không bởi người nước ngoài", ông Thomas Donohue, Chủ tịch Hội đồng Thương mại Mỹ (AmCham), phát biểu tuần trước.