Tại cuộc họp các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội về dự thảo Nghị định quy định điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai vừa diễn ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết dự thảo Nghị định gồm 5 chương, 68 điều, quy định chi tiết 11 nội dung được giao trong Luật Đất đai.

"Tiếp tục đơn giản hóa thủ tục; miễn giảm các loại phí, hỗ trợ chi phí, cho nợ đối với người sử dụng đất; có chế tài về hoạt động giao dịch với những thửa đất chưa có Giấy chứng nhận…", Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã gợi mở như vậy khi lưu ý đến một số giải pháp xử lý những thửa đất chưa được đăng ký, cấp Giấy chứng nhận.

ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN LẦN ĐẦU

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Nghị định được ban hành nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; chuyển trọng tâm từ quản lý bằng các công cụ hành chính sang sử dụng hiệu quả các công cụ kinh tế để thúc đẩy sử dụng đất hợp lý, hiệu quả, bền vững.

Cùng với đó, hiện đại hóa, chuyển đổi số công tác quản lý đất đai dựa trên hệ thống thông tin, dữ liệu đất đai thống nhất, tập trung, phục vụ đa mục tiêu kết nối từ Trung ương đến địa phương, quản lý biến động đến từng thửa đất. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với giám sát, kiểm soát quyền lực của cơ quan và người có thẩm quyền trong quản lý đất đai.

"Dự thảo Nghị định có một số chính sách mới về nguyên tắc đo đạc, lập, sử dụng bản đồ địa chính; trách nhiệm, thẩm quyền trách nhiệm tổ chức thực hiện điều tra cơ bản đất đai với các chỉ tiêu cụ thể và xây dựng cơ sở dữ liệu; yêu cầu phải đăng ký thông tin về thửa đất; quy định cụ thể thành phần hồ sơ đối với từng thủ tục; phân định trách nhiệm của các cơ quan ban hành giấy tờ trong hồ sơ…", ông Mai Văn Phấn, Cục trưởng Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường, chia sẻ.

Tiếp thu ý kiến, dự thảo Nghị định hoàn thiện một số điều khoản nhằm bảo đảm áp dụng thống nhất, minh bạch, rõ ràng khi người sử dụng đất kê khai nội dung đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất; đẩy nhanh tiến độ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (Giấy chứng nhận) lần đầu, bảo vệ quyền lợi của người sử dụng đất chưa đủ khả năng về tài chính.

Một số mẫu quy định cũng đã được chỉnh sửa nhằm bảo đảm tính minh bạch, khả thi, không phát sinh thủ tục hành chính, phù hợp với quy định về kiểm soát thủ tục hành chính; tránh chồng chéo về trường hợp xác định nghĩa vụ tài chính quy định tại Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai…

Cơ quan soạn thảo đã chỉnh sửa quy định về việc đo đạc lập lại, đo đạc chỉnh lý và trích đo bản đồ địa chính thống nhất với Luật Đất đai và phân biệt rõ giữa trích đo bản đồ địa chính và bản đồ địa chính; trình tự, thủ tục tách thửa, hợp thửa đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; bảo đảm sự phù hợp với pháp luật về quản lý ngân sách Nhà nước, Luật Đất đai khi đo đạc, xác định ranh giới thửa đất, thu thập thông tin dữ liệu về từng thửa đất và đối tượng địa lý liên quan…

Đối với việc tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, tài sản khác gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận, dự thảo Nghị định bổ sung quy định không tiếp nhận hồ sơ hoặc dừng giải quyết thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất khi nhận được văn bản yêu cầu dừng thực hiện thủ tục hành chính về đất đai để áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm kịp thời ngăn chặn việc chuyển quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất.

Dự thảo Nghị định cũng làm rõ thêm trình tự, thủ tục việc cấp đổi Giấy chứng nhận không đúng vị trí thửa đất; quy định việc cấp đổi Giấy chứng nhận trong trường hợp thay đổi kích thước, diện tích, số hiệu của thửa đất; hạn mức công nhận đất ở; trình tự, thủ tục cấp Giấy chứng nhận cho tổ chức đang sử dụng đất…

NHANH CHÓNG XÂY DỰNG DỮ LIỆU SỐ VỀ ĐẤT ĐAI 

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh hoạt động điều tra cơ bản đất đai là thông tin đầu vào hết sức quan trọng và cần thay đổi tư duy trong xác định những khu vực cần điều tra, các thông số sát thực tế, chính xác để phục vụ cho công tác quản lý, theo dõi biến động tài nguyên đất quốc gia.

Từ thực trạng thiếu thông tin chính xác, tin cậy về hồ sơ, bản đồ địa chính, trong khi dữ liệu đất đai biến động thường xuyên, Phó Thủ tướng nhấn mạnh rằng nhất định phải số hóa, nhằm thiết lập hệ thống quản trị hiệu quả, giải quyết căn cơ những bất cập, hạn chế trong quản lý đất đai, giảm nhiêu khê, phiền hà cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp.

"Các thửa đất đã có dữ liệu, thông tin minh bạch, tọa độ, ranh giới rõ ràng sẽ được Nhà nước bảo hộ về mặt pháp lý". Phó Thủ tướng gợi mở một số giải pháp xử lý những thửa đất chưa được đăng ký, cấp Giấy chứng nhận như: Tiếp tục đơn giản hóa thủ tục; miễn giảm các loại phí, hỗ trợ chi phí, cho nợ đối với người sử dụng đất; có chế tài về hoạt động giao dịch với những thửa đất chưa có Giấy chứng nhận…

Đối với thửa đất đăng ký, cấp Giấy chứng nhận lần đầu, cần giải quyết dứt điểm các tranh chấp (nếu có) theo quy định pháp luật về khiếu nại tố cáo.

Phó Thủ tướng yêu cầu quy định rõ, bảo đảm khả thi về thẩm quyền, trách nhiệm của chính quyền địa phương với hoạt động điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai; điều kiện, tiêu chuẩn về năng lực cơ sở vật chất, con người của cơ quan tư vấn, điều tra, đo đạc đất đai và chế tài quản lý.

"Nghị định phải bám sát các nội dung của Luật Đất đai, chế định các điều khoản để đạt được mục tiêu nhanh chóng xây dựng dữ liệu số về đất đai một cách minh bạch, thông thoáng, chặt chẽ", Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Đồng thời, giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý, huy động các chuyên gia khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định trong tháng 6/2024 để khi ban hành không bị vướng mắc, dễ hiểu, dễ thực hiện với người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.