07:29 16/06/2025

Dấu ấn kinh tế thế giới tuần: Thảm họa rơi máy bay Ấn Độ, chiến tranh leo thang ở Trung Đông

Nguyễn Tuyến

Tuần qua thế giới chứng khiến thảm họa hàng không tồi tệ nhất thế giới trong hơn một thập kỷ…

Hiện trường vụ tai nạn máy bay của hãng hàng không Air India ngày 12/6 - Ảnh: AP
Hiện trường vụ tai nạn máy bay của hãng hàng không Air India ngày 12/6 - Ảnh: AP

Dưới đây là một số thông tin kinh tế thế giới đáng chú ý trong tuần từ ngày 9/6 đến ngày 15/6/2025 do VnEconomy điểm lại:

Rơi máy bay ở Ấn Độ

Chiều ngày thứ Năm (12/6), một máy bay Boeing 787-8 Dreamliner của hãng hàng không Air India bất ngờ rơi và phát nổ chỉ vài chục giây sau khi cất cánh, khiến ít nhất 279 người thiệt mạng, bao gồm 241 người trên máy bay và ít nhất 38 người dưới mặt đất. Một hành khách được tìm thấy sống sót sau vụ tai nạn.

Đây là lần đầu dòng máy bay Dreamliner xảy ra tai nạn chết người kể từ khi được đưa vào khai thác thương mại năm 2011. Vụ tai nạn xảy ra vào thời điểm quan trọng với Boeing khi nhà sản xuất máy bay Mỹ đang chật vật với hậu quả của một loạt cuộc khủng hoảng về an toàn và sản xuất.

Israel mở chiến dịch tấn công Iran

Rạng sáng ngày thứ Sáu (13/6), Israel phát động chiến dịch “Sư tử trỗi dậy” với cuộc không kích vào các cơ sở hạt nhân và quân sự trọng yếu của Iran. Phía Israel cho biết chiến dịch này là cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia.

Chiến dịch này đánh dấu bước ngoặt mới trong cuộc đối đầu âm ỉ giữa Israel và Iran suốt nhiều thập kỷ qua. Căng thẳng tiếp tục leo thang những ngày cuối tuần khi Israel liên tiếp tấn công và Iran đáp trả. Điều này làm dấy lên lo ngại về nguy cơ bùng nổ chiến tranh vượt khỏi biên giới hai cường quốc Trung Đông này, đe dọa sự ổn định trong khu vực và nền kinh tế toàn cầu.

Mỹ - Trung đạt thỏa thuận xuống thang căng thẳng

Sau hai ngày đàm phán tại London (Anh), Mỹ và Trung Quốc nhất trí về việc xây dựng một khuôn khổ nhằm giảm căng thẳng thương mại bằng cách thực thi thỏa thuận mà hai bên đạt được ở Geneva (Thụy Sỹ) vào tháng trước. Khuôn khổ này sẽ cần được các nhà lãnh đạo hai bên phê duyệt trước khi được đưa vào thực thi.

Hai bên hiện chưa có kế hoạch cho cuộc gặp tiếp theo, nhưng giới chức hai nước vẫn thường xuyên trao đổi và sẽ lên lịch gặp nếu cần.

Thuế đối ứng của Mỹ được duy trì trong thời gian kháng cáo

Ngày 10/6, một tòa án phúc thẩm cho phép chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump được tiếp tục thực thi trong thời gian tòa này xem xét phán quyết của tòa án cấp thấp hơn về việc vô hiệu hóa thuế quan này. Hiện tại, thuế đối ứng ở mức cơ sở 10% đang được áp dụng, trong khi thuế đối ứng ở các mức cao (từ 11-50%) được tạm hoãn trong vòng 90 ngày kể từ ngày 9/4.

Mỹ có thể tiếp tục hoãn thuế đối ứng

Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Washington có thể sẽ tiếp tục kéo dài thời hạn hoãn thuế dối ứng 90 ngày cho các đối tác thương mại lớn, miễn là các quốc gia này thể hiện sự “thiện chí” trong các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra. Đối với những nước hiện không đàm phán, Mỹ sẽ không gia hạn hoãn thuế.

WB cảnh báo thập kỷ tồi tệ nhất của kinh tế thế giới

Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất, Ngân hàng Thế giới (WB) cảnh báo nền kinh tế thế giới đang trên đà có thập kỷ tăng trưởng yếu nhất kể từ thập niên 1960. Cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump là nhân tố chính gây áp lực lên các nền kinh tế.

Lạm phát ở châu Á hạ nhiệt

Tại khu vực châu Á, nhiều nền kinh tế đang chứng kiến giá thực phẩm và xăng dầu giảm. Đồng nội tệ của nhiều nước tăng giá so với đồng USD cũng giúp làm giảm chi phí nhập khẩu. Điều này mở ra khả năng tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ của các nền kinh tế khu vực này như Hàn Quốc, Ấn Độ, Malaysia... trong thời gian tới.

Chính quyền Trump lại gây áp lực với Chủ tịch Fed

Hôm 12/6, Tổng thống Trump lại tiếp tục công kích và gọi Chủ tịch Fed Jerome Powell là “kẻ ngốc”. Ông Trump gợi ý Fed giảm lãi suất thêm 2 điểm phần trăm. Ông hco rằng việc này sẽ giúp Mỹ tiết kiệm 600 tỷ USD một năm.

Một ngày trước đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cũng nói ẩn ý rằng nếu ông Powell làm đúng phận sự và giảm lãi suất thì nền kinh tế đã tốt hơn. Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cũng nói việc Fed từ chối giảm lãi suất là sai lầm trong điều hành tiền tệ.

Vàng thành tài sản dự trữ lớn thứ hai thế giới

Một báo cáo mới của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cho thấy vàng đã vượt đồng euro trở thành tài sản lớn thứ hai trong dự trữ ngoại hối toàn cầu năm 2024. Việc giá vàng tăng 30% năm ngoái đã góp phần giúp tỷ trọng của vàng trong dự trữ toàn cầu tăng mạnh. Lượng vàng trong tay các ngân hàng trung ương trên thế giới hiện gần bằng mức kỷ lục vào giữa thập niên 1960.

Nhật Bản tung gói chính sách thu hút chuyên gia từ Mỹ

Chính phủ Nhật Bản ngày 13/6 công bố gói chính sách khẩn cấp trị giá ít nhất 100 tỷ yên (tương đương 698 triệu USD) để thu hút các nhà nghiên cứu nước rời khỏi Mỹ do các chính sách của Tổng thống Trump. Mục tiêu của gói chính sách là thu hút các nhà nghiên cứu có bằng tiến sĩ và nâng cao trình độ nghiên cứu của các trường đại học Nhật Bản

Trước Nhật, nhiều quốc gia khác cũng có động thái tương tự. Liên minh châu Âu (EU) công bố kế hoạch đầu tư thu hút nhà nghiên cứu, trong khi Hà Lan và Pháp cũng có chương trình riêng.

Anh công bố dự án nhà máy hạt nhân 19 tỷ USD

Đây là dự án xây thêm nhà máy điện hạt nhân mới đầu tiên của Anh trong vòng 30 năm trở lại đây nhằm giúp nước này giảm phụ thuộc vào thị trường nhiên liệu hóa thạch quốc tế. Dự kiến nhà máy sẽ đi vào vận hành trong thập niên 2030 và có thể cung cấp điện cho khoảng 6 triệu hộ gia đình.

Cũng trong tuần vừa rồi, Ngân hàng Thế giới (WB) sẽ dỡ lệnh cấm đã duy trì trong nhiều thập kỷ đối với việc cấp vốn cho lĩnh vực điện hạt nhân. Đây là một sự dịch chuyển chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển của một công nghệ năng lượng có mức độ phát thải thấp, nhằm đáp ứng nhu cầu điện đang tăng mạnh tại các quốc gia đang phát triển.