Theo tờ Wall Street Journal, thông điệp của ông Carter trong chuyến thăm tàu này là Washington sẽ không chấp nhận sự thống trị của Trung Quốc đối với biển Đông.

Người đứng đầu Lầu Năm Góc đáp xuống Theodore Roosevelt khi chiếm hạm này đang di chuyển cách cực Nam quần đảo Trường Sa của Việt Nam khoảng 200 dặm. Những lời phát biểu của ông Carter trong chuyến thăm tàu này cho thấy nỗ lực cân bằng giữa một bên là mong muốn của Mỹ nhằm duy trì đối thoại mở với Trung Quốc, một bên là thể hiện sức mạnh của Mỹ trong khu vực.

“Cách tiếp cận của Mỹ đối với cấu trúc an ninh châu Á là một cách tiếp cận cởi mở. Chúng tôi không tìm cách gây chia rẽ”, ông Carter nói. “Chúng tôi muốn Trung Quốc là một phần của hệ thống an ninh châu Á, và không muốn tách rời Trung Quốc”.

Khi được hỏi về tính biểu tượng của tàu Roosevelt và nhân vật mà tàu này được đặt tên theo, ông Carter nói ông hoan nghênh mối quan hệ giữa quân đội Mỹ và Trung Quốc. “Phương châm của Theodore Roosevelt là nói mềm mỏng nhưng mang theo một cây gậy lớn. Nhưng ‘nói mềm mỏng’ có nghĩa là nói với người khác. Hãy chờ xem chúng tôi có thể làm gì để đạt thỏa thuận”.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ cũng nhấn mạnh sự ổn định đã duy trì trong khu vực suốt nhiều thập kỷ và nói thêm rằng: “Sẽ là đáng xấu hổ nếu những con người ở đây phá hỏng điều này”.

Tại hội nghị bộ trưởng quốc phòng ASEAN (ADMM) hôm 4/11, ông Carter phát biểu trước báo giới rằng chuyến tuần tra của tàu Roosevelt trên biển Đông là “một biểu tượng cho cam kết của chúng tôi về tái cân bằng” về phía châu Á. 

Ông cũng nhấn mạnh quyền tự do hàng hải ở hải phận quốc tế là một khái niệm đã được kiểm chứng mà Mỹ sẽ duy trì tại biển Đông và các vùng biển khác trên thế giới.

Ông Carter đáp xuống tàu Roosevelt sau một chuyến bay từ Malaysia. Chuyến thăm hàng không mẫu hạm của ông diễn ra sau khi khu trục hạm USS Lassen của Mỹ tuần tra trong khu vực 12 hải lý kể từ đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép ở bãi Subi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Tuy tàu Roosevelt không có dự định tuần tra gần khu vực đảo nhân tạo ở Trường Sa, giới chức Mỹ đã tiết lộ rằng hải quân nước này có kế hoạch tuần tra mỗi quý hai lần gần các đảo nhân tạo.

Cuộc tuần tra của tàu USS Lassen bị phía Trung Quốc coi là một hành vi gây hấn. Ngoài ra, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, Bắc Kinh đã điều chiến đấu cơ tới đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa. 

Cuối tuần vừa rồi, Trung Quốc cũng tiến hành tập trận trên biển và trên không ở khu vực ngoài khơi phía Nam nước này.

“Trung Quốc tôn trọng tự do hàng hải và không phản đối tự do hàng hải hợp pháp và bình thường tại những tuyến đường biển quốc tế thực sự”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 5/11. “Trung Quốc phản đối những hành động thách thức hoặc đe dọa chủ quyền của các quốc gia khác dưới chiêu bài tự do hàng hải. Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ minh bạch trong các dự định và hành động ở phương diện này”.

Bên cạnh đó, nguồn tin là quan chức Mỹ nói một tàu ngầm tấn công của Trung Quốc đã “bám đuôi” hàng không mẫu hạm Mỹ USS Ronald Reagan trong cuộc tập trận ngoài khơi Nhật Bản vào tuần trước. Tuy vậy, thông tin này chưa được bên nào đứng ra xác nhận hay phủ nhận.