Các chuyên gia công nghệ môi trường nhấn mạnh điều này tại hội thảo kết nối Việt Nam- Nhật Bản về “Bể chứa nước mưa ngầm bằng nhựa: Giải pháp mới trong kiểm soát ngập úng đô thị, bổ sung nước ngầm và tái sử dụng nước” do Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia, phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản JICA, Tổ chức Công nghệ lưu trữ và thấm nước mưa Nhật Bản và các đơn vị tổ chức Ngày 10/2.

Hội thảo nằm trong khuôn khổ Dự án “Khảo sát xác nhận nhu cầu sử dụng các kết cấu chứa nước mưa bằng nhựa để giảm thiểu thiệt hại do ngập lụt ở Việt Nam” do Công ty Chichibu Chemical (Nhật Bản) đề xuất và được JICA lựa chọn năm 2024. Đây là một trong các dự án thuộc Chương trình Hỗ trợ Doanh nghiệp vừa và nhỏ hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) để góp phần giải quyết các vấn đề kinh tế- xã hội tại các quốc gia đang phát triển.

NGẬP LỤT CỤC BỘ DO HỆ THỐNG THOÁT NƯỚC KHÔNG ĐỦ NĂNG LỰC

Ông Triệu Đức Huy, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia, cho biết tại Việt Nam, quá trình đô thị hóa nhanh chóng và tác động của biến đổi khí hậu đang đặt ra những thách thức lớn đối với công tác quản lý tài nguyên nước, đặc biệt là tại các đô thị đông dân. Việt Nam đang phải đối mặt với nguy cơ ngày càng nghiêm trọng về ngập úng đô thị gia tăng, suy giảm nguồn nước ngầm và tình trạng khan hiếm nước.

Do vậy, việc tìm kiếm các giải pháp sáng tạo, bền vững và thân thiện với môi trường là điều hết sức cần thiết.

Với mục tiêu phát triển kinh tế theo hướng tuần hoàn, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng, như Chương trình Quốc gia về Kinh tế tuần hoàn, định hướng đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cùng với Kết luận số 36 của Bộ Chính trị về đảm bảo an ninh nguồn nước đến năm 2045 và Luật Tài nguyên nước 2023.

“Tất cả đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tối ưu hóa sử dụng nước, tái sử dụng nước mưa và áp dụng các công nghệ mới để nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên nước”, ông Huy nêu rõ.

Chia sẻ về các giải pháp thoát nước bền vững và thực tế áp dụng tại các đô thị Việt Nam, PGS. TS Vũ Thị Vinh, Chuyên gia quản lý Hạ tầng kỹ thuật đô thị, nguyên Tổng thư ký Hiệp hội các đô thị Việt Nam,  cho rằng thoát nước bền vững là một cách tiếp cận trong quản lý nước mưa và thoát nước nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của đô thị hóa đối với môi trường tự nhiên.

Về hiện trạng hệ thống thoát nước đô thị tại Việt Nam, TS. Vinh thông tin, hầu hết các đô thị tại Việt Nam sử dụng hệ thống thoát nước hỗn hợp, tức là thu gom cả nước mưa và nước thải sinh hoạt trong cùng một đường cống. Điều này dễ gây ra tình trạng quá tải cống thoát nước khi có mưa lớn.

Bên cạnh đó, nhiều hệ thống thoát nước đã xây dựng từ lâu, không đáp ứng được nhu cầu thoát nước trong điều kiện đô thị hóa hiện nay. Đường kính cống nhỏ, khả năng thoát nước không đủ trong các trận mưa lớn. Đặc biệt, hiện nay các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng thường xuyên gặp ngập lụt cục bộ do hệ thống thoát nước không đủ năng lực.

Để quản lý nước mưa và thoát nước nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của đô thị hóa đối với môi trường tự nhiên, TS Vinh cho rằng các địa phương cần tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ để vận hành, bảo trì và lập quy hoạch dự án phù hợp; Huy động vốn đa nguồn, từ ngân sách nhà nước, doanh nghiệp tư nhân đến sự hỗ trợ quốc tế. Đặc biệt, cần tập trung hoàn thiện khung pháp lý và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý và địa phương để hỗ trợ nhân rộng các dự án hiệu quả hơn.

GIẢI PHÁP MỚI GIÚP KIỂM SOÁT NGẬP ÚNG ĐÔ THỊ

Một trong những giải pháp mới đã được chia sẻ đó là việc sử dụng bể chứa nước ngầm bằng nhựa trong các hệ thống quản lý nước đô thị trên toàn Việt Nam; Nâng cao nhận thức về lợi ích của bể chứa nước mưa ngầm bằng nhựa trong việc thu gom nước mưa và giảm thiểu ngập lụt. Các chuyên gia tại Việt Nam và Nhật Bản cũng chia sẻ các nghiên cứu điển hình thành công và các phương pháp tốt từ các khu vực đô thị khác.

Ông Hisahito Yoshida, Chủ tịch Công ty Chichibu Chemical Nhật Bản, cho biết giải pháp bể chứa nước mưa ngầm bằng nhựa đã được triển khai thành công tại nhiều quốc gia trên thế giới, mang lại những lợi ích thiết thực.

Thực tế, tại các nước như Nhật Bản cho thấy công nghệ bể chứa nước mưa ngầm bằng nhựa mang lại giải pháp tiềm năng giúp giảm thiểu rủi ro ngập úng đô thị, bổ sung nguồn nước ngầm và tối ưu hóa việc tái sử dụng nước. Việc tích hợp những giải pháp này vào hệ thống hạ tầng đô thị không chỉ giúp giảm gánh nặng do ngập lụt mà còn góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước và phát triển bền vững môi trường.

Theo ông Hisahito Yoshida, trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, với một đất nước mà phương tiện di chuyển chủ yếu là xe máy thì mức độ ảnh hưởng, thiệt hại do ngập lụt, ngập úng là rất lớn. “Vì vậy, việc sử dụng bể chứa nước mưa ngầm bằng nhựa ở các đô thị lớn, cũng như các khu công nghiệp tại Việt Nam là rất quan trọng”.

Thông tin thêm về công nghệ bể chứa nước mưa ngầm bằng nhựa, đơn vị này cho biết New Pal-kun là một công trình chứa nước mưa bằng nhựa (PRSS) chủ yếu được phát triển để phòng ngừa thiên tai ngập lụt bằng cách lưu trữ tạm thời nước mưa dưới lòng đất. Công trình này có độ bền cao, độ rỗng đạt trên 95%, thi công dễ dàng và nhanh chóng.

Ngay cả mảnh lớn nhất của New Pal-kun chỉ nặng 3 kg, có thể dễ dàng mang vác và lắp đặt bằng tay mà không cần sử dụng thêm máy móc xây dựng, ngoài ra nhờ vào thiết kế và nguyên liệu thô độc đáo, bề mặt phía trên có thể tận dụng làm bãi đậu xe, sân…

Đặc biệt, công trình chứa nước mưa bằng nhựa (PRSS) được phân thành 2 loại: loại thấm được và loại không thấm. Trong đó, loại thấm được khi nước mưa được lưu về trong PRSS, nước sẽ được thấm vào lòng đất qua lớp màng thấm, nước mưa thấm xuống góp phần bổ cập nước ngầm…

Còn với loại không thấm, có thể chứa nước mưa và ngăn ngừa ngập lụt. Ngoài ra, nước mưa có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau bằng cách thay đối hệ thống thoát nước. Loại không thấm nước cũng có hiệu quả đối với các khu vực nơi có mực nước ngầm cao.