Hãng tin Reuters dẫn nguồn từ một quan chức Mỹ cho biết nước này đang cân nhắc ngăn chặn Chính phủ Nga thanh toán nợ trái phiếu cho các trái chủ Mỹ bằng cách không gia hạn gia hạn một giấy phép tạm thời đối với Moscow. Động thái có thể đẩy Nga tiến gần hơn tới bờ vực phá sản.

Giấy phép chung tạm thời 9A, được Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ cấp vào ngày 2/3/2022, không lâu sau khi Nga phát động cuộc tấn công Ukraine, cho phép Moscow tiếp tục thanh toán tiền gốc và lãi cho các nhà đầu tư và tránh được vỡ nợ. Giấy phép này đồng thời cho phép nhà đầu tư Mỹ tiếp tục nhận thanh toán từ Chính phủ Nga.

Tuy nhiên, giấy phép này sẽ hết hạn vào ngày 25/5 tới, thời điểm mà Nga sẽ vẫn còn các khoản trái phiếu Chính phủ trị giá gần 2 tỷ USD phải thanh toán cho nhà đầu tư nước ngoài trong năm nay.

Kể từ khi phát động chiến tranh tại Ukraine hôm 24/2, nhờ giấy phép này, Nga vẫn hoàn thành nghĩa vụ thanh toán trái phiếu của mình bất chấp biện pháp trừng phạt của phương Tây, trong đó có việc làm phức tạp hóa quá trình thanh toán này. Nga hiện có 40 tỷ USD trái phiếu quốc tế và tháng trước Chính phủ nước này đã thực hiện “cú lội ngược dòng” khi thực hiện thành công một số khoản thanh toán quá hạn và tránh được vỡ nợ.

Đầu tháng này, Nga cũng thành công trong gang tấc khi các khoản thanh toán bị chặn cuối cùng cũng được thực hiện sau khi Moscow sử dụng dự trữ USD nội địa của mình. Tuy nhiên, nếu không được Mỹ gia hạn giấy phép nói trên, chưa rõ Nga sẽ tiếp tục thanh toán trái nợ trái phiếu ở nước ngoài thế nào. 

Trước đó, ngay sau khi Nga tấn công Ukraine, Mỹ cùng nhiều nước phương Tây đã đồng loạt đưa ra các biện pháp trừng phạt, bao gồm việc cấm thực hiện giao dịch với Bộ Tài chính Nga, Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) và quỹ đầu tư quốc gia Nga.

"Việc này đang được cân nhắc. Chúng tôi đang xem xét tất cả các lựa chọn để gia tăng áp lực với Tổng thống Nga Vladimir Putin”, vị quan chức Mỹ nói với Reuters, đề cập tới việc Washington cân nhắc không tiếp tục gia hạn giấy phép trên.

Trong khi đó, hãng tin Bloomberg cho biết một số quan chức Bộ Tài chính Mỹ lập luận rằng việc cho phép Nga tiếp tục thanh toán nợ sẽ làm hao mòn nguồn lực tài chính của nước này và chuyển hướng các nguồn lực lẽ ra được dành cho vũ khí và hoạt động quân sự ở Ukraine. Tuy nhiên, Washington vẫn quyết định không gia hạn giấy phép nói trên như một cách để duy trì áp lực tài chính với Moscow. Trong khi đó, một số quan chức khác cho biết Washington chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

"Việc này thật thú vị. Động thái của Mỹ sẽ khiến Nga giống một con nợ có vẻ rất muốn trả nợ nhưng lại không được phép làm vậy", Matthew Vogel, quản lý danh mục kiêm giám đốc nghiên cứu ở London của FIM Partners.

Các khoản thanh toán trái phiếu tiếp theo mà Nga phải thực hiện có thời hạn là ngày 27/5, đối với trái phiếu nước ngoài đáo hạn vào năm 2026 và 2036. Trong đó, trái phiếu bằng đồng USD đáo hạn năm 2036 cho phép thanh toán bằng Euro, Francs Thụy Sỹ hoặc bảng Anh, cũng như thanh toán tiền lãi bằng USD vào các tài khoản ở Thụy Sỹ, Anh hoặc Liên minh châu Âu (EU). Còn trái phiếu bằng đồng Euro đáo hạn năm 2036 có thêm một điều khoản bổ sung cho phép thanh toán bằng đồng Rúp.

Tuy nhiên, nếu Mỹ quyết định không gia hạn giấy phép, theo đó nhà đầu tư Mỹ không thể nhận thanh toán từ Moscow, các điều khoản nói trên có thể không đủ để Nga vượt qua các hạn chế nghiêm ngặt và tránh việc vỡ nợ. 

Thời hạn tiếp theo phải thanh toán nợ trái phiếu bằng đồng USD của Nga là vào 24/6 - thời hạn thanh toán lãi cho trái phiếu đáo hạn năm 2028. Nhìn chung, tới cuối tháng 6, Nga phải thực hiện thanh toán hơn 490 triệu USD cho trái phiếu bằng ngoại tệ.

“Kịch bản cơ bản của chúng tôi là sẽ xảy ra một vụ vỡ nợ", Carlos de Sousa, một nhà đầu tư tại Vontobel Asset Management, cho biết. "Tôi không rõ có thể có lý do gì để Mỹ tiếp tục gia hạn giấy phép. Nợ chính phủ của Nga rất thấp, họ vẫn có nguồn lực và dòng tiền. Vì vậy, việc tiếp tục nghĩa vụ trả nợ với họ không phải vấn đề quá lớn. Vấn đề là Chính phủ Nga muốn giữ danh tiếng  của mình".