Trả lời câu hỏi của phóng viên tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 12/2023 vào chiều ngày 5/1, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết kết quả xử lý cũng như giải quyết vướng mắc trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2023 đã có những điểm sáng. 

NIỀM TIN THỊ TRƯỜNG TRỞ LẠI

Thứ nhất, là về khuôn khổ pháp lý, trong năm 2023, Chính phủ ban hành Nghị định 08, trong đó có quy định về việc ngưng hiệu lực một số quy định của Nghị định 65 cũng như cho phép các doanh nghiệp đàm phán với các nhà đầu tư để xử lý trái phiếu đến hạn, đảm bảo nguyên tắc lợi ích hài hòa, rủi do chia sẻ.

"Nghị định 08 là một cái điểm sáng của pháp lý và có tác dụng rất lớn đến thị trường trái phiếu năm 2023", Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Thứ hai, về tổ chức thị trường, tháng 7/2023, Bộ Tài chính đã chính thức đưa thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tập trung vào vận hành và đến hết 31/12, tổng giá trị giao dịch trên thị trường trái phiếu có tổ chức là 218.000 tỷ đồng, với giá trị giao dịch bình quân phiên tương ứng là 1.880 tỷ đồng/một phiên.

Theo Bộ Tài chính, hiện nay, có trên 887 mã trái phiếu của 249 tổ chức đăng ký trái phiếu đã được đăng ký và giao dịch trên thị trường tập trung này. Với thị trường tổ chức theo kiểu tập trung này, chúng tôi đánh giá đã góp phần cải thiện tính minh bạch cũng như tăng tính thanh khoản cho trái phiếu doanh nghiệp.

Thứ ba, là công tác giám sát, kiểm tra cũng như tuyên truyền, truyền thông thì Bộ Tài chính đã chỉ đạo tất cả các cơ quan chức năng của Bộ tăng cường công tác kiểm tra, rà soát thị trường và kiểm tra cả những doanh nghiệp phát hành, doanh nghiệp tư vấn.

"Trong quá trình triển khai thực hiện các công việc của thị trường trái phiếu, chúng tôi cũng tăng cường công tác truyền thông. Từ đó, xã hội, nhà đầu tư, bản thân các tổ chức phát hành cũng như các tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn hiểu sâu sắc hơn các quy định của pháp luật liên quan đến thị trường trái phiếu", lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết.

Thứ tư, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ghi nhận sự cải thiện tích cực. Cụ thể, đến hết năm 2023, có 81 doanh nghiệp phát hành với khối lượng là 269,5 nghìn tỷ đồng. Các doanh nghiệp cũng bố trí nguồn lực thanh toán trái phiếu đến hạn và đàm phán với các nhà đầu tư khi tái cơ cấu và gia hạn trái phiếu giảm áp lực trả nợ gốc và lãi trái phiếu.

Theo đó, khối lượng mua lại trái phiếu doanh nghiệp trước hạn của năm 2023 cũng là 238 nghìn tỷ đồng và trái phiếu có hạn cũng đã gần 40%. Còn cơ cấu nhà đầu tư thì con số như thế này cũng rất đáng để chúng ta thấy những thay đổi của thị trường: Nhà đầu tư, tổ chức tham gia vào thị trường sơ cấp mua trái phiếu năm 2023 chiếm đến 92,4% và nhà đầu tư cá nhân chỉ chiếm khoảng 7,6 % thị trường trái phiếu sơ cấp.

"Nói như vậy là có sự thay đổi rất lớn trong cách thức tiếp cận thị trường, kể cả tổ chức phát hành cũng như nhà đầu tư", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Dự báo cho năm 2024, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho rằng trong bối cảnh niềm tin đối đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã trở lại thì với những giải pháp cụ thể, với sự hồi phục trở lại của nền kinh tế, thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2024 sẽ tiếp tục tăng trưởng bền vững và thực chất. Chất lượng của thị trường sẽ được nâng lên một bước cả đối với các tổ chức phát hành, các doanh nghiệp phát hành cũng như nhà đầu tư và nhà cung cấp dịch vụ. 

THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHÁT TRIỂN ỔN ĐỊNH

Về thị trường cổ phiếu, Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng ghi nhận những điểm tích cực.

Cụ thể, về mặt pháp lý, Bộ Tài chính cũng đang lấy ý kiến các bộ, ngành sửa Nghị định 155 và Nghị định 156, cũng như Nghị định 128 hướng dẫn Luật Chứng khoán cũng như xử phạt vi phạm hành chính để có công cụ, khuôn khổ pháp lý thực hiện. Bộ Tài chính cũng ban hành Thông tư 69 quy định lại lộ trình sắp xếp các thị trường cổ phiếu, trái phiếu, thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh và các thị trường khác

Ngoài ra, công tác thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm cũng được tập trung nguồn lực để thực hiện.

"Trong năm 2023, chúng tôi đã tiến hành 67 đoàn kiểm tra, ban hành 412 quyết định xử phạt với tổng số tiền xử phạt là 37,2 tỷ đồng", Bộ Tài chính cho biết.

Về công tác tái cấu trúc thị trường, Bộ Tài chính đã tiến hành thanh lọc các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ yếu kém không hiệu quả. Trong năm 2023 đã xử lý vi phạm 6 công ty chứng khoán, đưa 1 công ty chứng khoán vào diện kiểm soát và 2 công ty chứng khoán vào diện cảnh báo.

Về ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, Bộ Tài chính đã triển khai đồng bộ cơ sở dữ liệu về giao dịch rồi chuyển nhượng và nhà đầu tư, kết nối dữ liệu nhà đầu tư với cơ sở dữ liệu công dân để quản lý cũng như giám sát thị trường chứng khoán.

Về kết quả, chỉ số VN-Index đến 29/12 là 1.129 điểm, tăng 12% so với cuối năm 2022, thanh khoản trên thị trường cổ phiếu đạt là 17.500 tỷ đồng một phiên và quy mô vốn hóa thị trường ước đạt 6.000.000 tỷ và tăng 9,5% so với năm 2022, tương đương vào khoảng 62% GDP năm 2022.

Thị trường chứng khoán phái sinh duy trì ổn định khối lượng giao dịch bình quân 263.000 hợp đồng/phiên. Số các nhà đầu tư mới, đăng ký mở mới trong năm 2023 là 355.000 tài khoản và đưa tổng tài khoản của các nhà đầu tư chứng khoán hiện nay lên trên 7.000.000 tài khoản.

Dự báo cho năm 2024, Thứ trưởng cho rằng thị trường chứng khoán phản ánh chất lượng của nền kinh tế. Sáng nay, Chính phủ cũng đã tổ chức tổng kết và như Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ đã thông báo, những giải pháp lớn của Chính phủ để đảm bảo các cân đối vĩ mô, bền vững và tiếp tục tăng trưởng và chất lượng trong năm 2024 chính là nền tảng để thị trường chứng khoán của chúng ta trong năm 2024 sẽ phát triển một cách ổn định và bền vững.

Theo đó, Bộ Tài chính cam kết duy trì để thị trường vận hành một cách liên tục và an toàn.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung giữ thị trường minh bạch, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của tất cả các chủ thể tham gia vào thị trường chứng khoán", Thứ trưởng cam kết.

Còn riêng về nâng hạng thị trường chứng khoán, ngay trong năm 2024 này, Bộ Tài chính cùng với các bộ, ngành liên quan sẽ chủ động triển khai một cách quyết liệt nhiều giải pháp khác nhau để sớm đạt được tiêu chuẩn về nâng hạng thị trường chứng khoán trong thời gian sớm nhất; đề xuất các tổ chức xếp hạng tín nhiệm và xếp hạng thị trường chứng khoán có quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán.