Ngày 13/6, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình bày tờ trình về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026.

Ông Bình cho biết căn cứ đặc điểm, tình hình đặc thù của năm 2026, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị Quốc hội cho phép không đề xuất nội dung giám sát chuyên đề vào Chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội.

Nêu lý do, tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng tình hình năm 2026 sẽ không có đủ thời gian triển khai giám sát toàn diện, có chiều sâu nên sẽ ảnh hưởng chất lượng và hiệu quả. Hơn nữa, trong năm chuyển giao giữa 2 nhiệm kỳ khóa XIII và khóa XIV cho thấy một số vấn đề như phải thay đổi nhân sự của Đoàn giám sát (do Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa trước thành lập) để Quốc hội khóa mới có thể tiếp tục tiến hành giám sát, dẫn đến gián đoạn trong khâu tổ chức triển khai thực hiện.

Việc tiếp cận của đại biểu Quốc hội khóa mới đối với nội dung giám sát chuyên đề (do Quốc hội nhiệm kỳ trước quyết định và đã triển khai giám sát) sẽ khó khăn, thiếu thông tin thực tiễn, ảnh hưởng việc đảm bảo tính chuyên sâu, toàn diện của vấn đề giám sát. Việc xem xét, quyết định kết quả giám sát khó bảo đảm hiệu quả như yêu cầu đặt ra…

Ông Bình cho biết theo kế hoạch dự kiến, trong năm 2026, tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XVI sẽ xem xét 8 báo cáo của Chính phủ, một báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các báo cáo khác của các cơ quan hữu quan theo quy định của pháp luật.

Cụ thể, theo dự thảo Nghị quyết, tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XVI, Quốc hội sẽ xem xét báo cáo kết quả công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031;

Đồng thời xem xét các báo cáo của Chính phủ về: Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội và ngân sách nhà nước năm 2025, tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2026; Về tài chính nhà nước năm 2024; quyết toán ngân sách nhà nước năm 2024; Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025;

Đáng chú ý, Quốc hội cũng xem xét báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc- Nam; việc thực hiện Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng; Việc thực hiện Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh;

Tại kỳ họp thường lệ thứ 2, Quốc hội khóa XVI sẽ xem xét 22 báo cáo của Chính phủ, 3 báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và những báo cáo khác, trong đó có báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; việc giải quyết khiếu nại, tố cáo; Tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội năm 2025; tình hình quản lý, sử dụng Quỹ Bảo hiểm y tế năm 2025;…

Việc thực hiện một loạt nghị quyết của Quốc hội liên quan lĩnh vực giao thông khác tiếp tục được đưa vào chương trình. Cụ thể, thực hiện nghị quyết của Quốc hội và kế hoạch triển khai Dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo; thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Cùng đó sẽ xem xét việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội liên quan chủ trương xây dựng đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc- Nam phía Đông giai đoạn 2017– 2020; Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc  Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025; Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4- Vùng Thủ đô Hà Nội; Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 3 TP.Hồ Chí Minh.

Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Khánh Hòa- Buôn Ma Thuột giai đoạn 1; Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Biên Hòa- Vũng Tàu giai đoạn 1; Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Châu Đốc- Cần Thơ- Sóc Trăng giai đoạn 1; Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc– Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông)– Chơn Thành (Bình Phước);

Nghị quyết về thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ cũng được Quốc hội khóa XVI giám sát. Đồng thời, tại kỳ họp này, Quốc hội còn có một phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu.

Về một số kiến nghị, đề xuất, theo Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát, những tháng còn lại của năm 2025 và năm 2026 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội lần thứ XIII, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Bên cạnh khó khăn, sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện chức năng giám sát tốt, hiệu quả hơn trong bối cảnh cơ cấu tổ chức của Quốc hội thay đổi, thực hiện sắp xếp tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, sáp nhập các đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, số lượng Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố từ 63 dự kiến còn 34 đoàn, nhưng quy mô của các đoàn sẽ lớn hơn, số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách cũng tăng. Do đó, công tác giám sát cần tiếp tục được tập trung chỉ đạo, rút kinh nghiệm, có những giải pháp đổi mới để phù hợp bối cảnh tình hình thực tiễn mới.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng cần chú trọng phát huy tinh thần chủ động trong hoạt động giám sát, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chủ động giám sát ngay từ khi triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Việc giám sát cần bám sát tình hình thực tiễn thi hành pháp luật, bảo đảm hoạt động giám sát có trọng tâm, trọng điểm, tránh chồng chéo, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước.

Thảo luận về dự kiến chương trình giám sát, đại biểu Trịnh Xuân An, đoàn Đồng Nai đề nghị bổ sung giám sát việc triển khai các luật quan trọng vừa được Quốc hội thông qua như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản với nhiều chính sách mới.

Đối với các vấn đề nổi cộm đang "rất nóng" như hàng giả, hàng nhái, hoá đơn tính thuế… nên sử dụng các hình thức linh hoạt và hiệu quả hơn như chất vấn - giải trình để có kết quả ngay.

Đại biểu Phạm Văn Hòa, đoàn Đồng Tháp kiến nghị nội dung giám sát của Quốc hội năm 2026 cần giám sát các vấn đề "nóng" mà cử tri quan tâm như tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại… tràn lan trên thị trường hiện nay.

Mặc dù thời gian qua đã giám sát, kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị liên quan về vấn đề này nhưng hiệu quả chưa rõ. Vì thế, năm 2026, cần giám sát chuyên đề về nội dung này, đại biểu Hòa nêu ý kiến.